کوفه در آخرالزمان

پارسینه-گروه فرهنگی: امام علی(ع) در خطبه 47 نهج البلاغه می فرمایند: اى كوفه! گويا تو را مى‏ نگرم كه همانند چرمهاى بازار عكاظ كشيده‏ مى‏ شوى. زير پاى حوادث لگدكوب و پايمال مى‏ گردى و پيش‏امدهاى تكان دهنده تو را فرا خواهد گرفت و من مى‏ دانم هر ستمگرى نسبت‏ به تو قصد سوء كند، خداوند او را به گرفتارى خود مشغول و به دست قاتلى مى‏ سپارد!

ابن ابى الحديد مى‏ گويد: در فضيلت كوفه از طريق اهل بيت(ع) مطالب فراوانى رسيده است. ازجمله اينكه امام امير المؤمنين(ع) مي فرمايد: «انه يحشر من ظهرها يوم القيامه سبعون الفا وجوههم على صورة القمر: در رستاخيز هفتاد هزار نفر همچون ماه از سرزمين كوفه محشور مى‏ شوند.» و نيز امام فرموده است: «هذه مدينتنا و محلتنا و مقر شيعتنا: كوفه شهر و محله و مقر شيعيان ماست.» (جلد3 صفحه 198)

«عكاظ‏» نام يكى از بازارهاى عرب در زمان جاهليت مى‏ باشد. اين بازار بين سرزمينى بنام‏ «نخلة‏» و «طائف‏» قرار داشته است، آنها در اين‏ بازار از اول ماه ذيقعده براى تشكيل انجمنهاى ادبى، تفاخر و خريد و فروش جمع‏ مى‏ شدند و بيش از هر چيز در اين بازار چرم خريد و فروش مى‏ شد و چرم بازار عكاظ به خوبى و محكمى معروف بوده است.(پاورقى شرح نهج البلاغه، عبده صفحه‏97 ، چاپ بيروت)

ابن ابى الحديد از «ابو الفرج ابن جوزى‏» در كتاب ‏«المنتظم‏» نقل مى‏ كند: «هنگامى كه زياد تصميم گرفت كوفه را ويران كند و درختان آنرا قطع‏ نمايد از اين راه وارد شد كه همه را در مسجد گرد آورد و بيزارى از امام(ع) رابه آنها پيش نهاد كرد و مى‏ دانست كه مردم نخواهند پذيرفت. پس بدين بهانه مى‏ تواند به مقصود خويش نائل گردد، همه را به مسجد خواند مسجد پر از جمعيت‏ شد و وضع عجيبى بر مردم حكومت مى‏ كرد. ناگاه شخصى آمد و گفت: امير امروز نمى‏ آيد و به شما كار ندارد، معلوم شد، او به بيمارى طاعون‏ مبتلا شده است و همواره مى‏ گفت‏ حرارت آتش در نيمى از بدنم احساس مي كنم.(جلد3، صفحه‏ 199)

کوفه در طول تاریخ

کوفه یکی از شهرهای عراق است که در جنوب این کشور، در 10 کیلومتری شمال شرق نجف اشرف قرار دارد. این شهر در کنار رود فرات ساخته شده، آب و هوای معتدلی دارد و از دیرباز سرسبز و خرم بوده است. قرن‌ها پیش از ساخته شدن شهر، در این سرزمین مردم بسیاری زندگی کرده‌اند. حتی در روایات چنین آمده است که طوفان نوح در این سرزمین آغاز شد.

کوفه در ابتدا سورستان نامیده می‌شد. در سال 17 هجری، چند ماه پس از ساخته‌ شدن بصره، سعد وقاص به دستور عمر این شهر را ساخت تا جایگاهی برای سکونت رزمندگان و نیروهای نظامی در زمان فتوحات باشد و آنان بتوانند همراه با خانواده های خود در آنجا مستقر شوند. کوفه در آغاز به محله‌های متعددی تقسیم شده بود که هر محله در اختیار یک طایفه یا قبیله بود اما بیشتر به یک اردوگاه نظامی شباهت داشت و خانه‌های آن با حصیر و نی ساخته می‌شد.

مدتی بعد، در یک آتش سوزی بزرگ، همه این خانه‌ها از بین رفت و خانه‌های آجری جای آنها را گرفت. شهر در مدت کوتاهی به یکی از شهرهای مهم اسلامی تبدیل شد و حوادث بسیاری به خود دید. مسجد بزرگ این شهر نیز که حضرت علی(ع) در آن به شهادت رسید نیز در همین دوران ساخته شد. مساحت این مسجد را چنان زیاد بود که گنجایش همه جنگجویان ساکن در شهر را داشت.

بنا بر برخی روایات، محل مسجد کوفه عبادتگاه بسیاری از پیامبران و خاستگاه بسیاری از حوادث روزگاران گذشته بوده است و نماز خواندن در آن نیز فضیلت بسیار دارد.

با به حکومت رسیدن حضرت علی(ع)، کوفه پایتخت حکومت اسلامی شد و با اینکه پس از صلح امام حسن(ع) هرگز پایتخت حکومت دیگری نشد، اما اهمیت خود را حفظ کرد و تا سال‌ها یکی از مراکز مهم علمی و هنری ـ به ویژه در فقه و ادبیات ـ باقی ماند. با این حال، با گسترش نجف اشرف و اهمیت یافتن آن، رفته رفته از رونق کوفه کاسته شد. امروزه کوفه شهر کوچکی در نزدیکی نجف است و از آن رونق نخستین خبری در آن نیست.

فضیلت کوفه

در مورد فضیلت شهر كوفه آیاتی در قرآن وجود دارد، مانند آیه «و التین و الزیتون و طور سینین و هذا البلد الأمین» كه منظور از «تین» مدینه است و «زیتون» بیت المقدس و «طور سینین» كوفه و «هذا البلد الأمین»، مكه است. علاوه بر آیات، روایات فراوانی از پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) در فضیلت و مدح شهر كوفه آمده است. نظیر، كوفه باغی از باغهای بهشت است و قبر حضرت نوح(ع) و حضرت ابراهیم(ع) و سیصد و هفتاد پیامبر و ششصد وصی و مرقد سید الاوصیاء علی(ع) در آن قرار دارد.

شهر كوفه جزء نخستین مكان‌هایی است كه عبادت خدا در آن انجام شده است و آن هنگامی كه خداوند به ملائكه امر فرمود تا بر آدم(ع) سجده كنند، آنها در سرزمین كوفه بر او سجده كردند.

طبق روایات متعدد، مركز حكومت جهانی حضرت مهدی(عج) شهر كوفه می‌باشد. مفضل بن عمر از امام صادق(ع) درباره محل حكومت حضرت مهدی(عج) سؤال كرد. آن حضرت فرمود: محل حكومت ایشان شهر كوفه است و محل حكومت آن حضرت مسجد جامع كوفه و محل بیت‌المال و تقسیم غنایم مسجد سهله می‌باشد.

اقدامات امام زمان(عج) در شهر كوفه

1. توسعه مساجد مخصوصاً مسجد كوفه:

از آنجا كه مردم و شیعیان و عاشقان فراوانی جهت درك فیض حضور آن حضرت و بودن در جوار آن حضرت از اطراف و اكناف كوفه خواهند آمد و برای اینكه شیعیان بتوانند به راحتی در نماز جماعت شركت كنند، مسجد كوفه توسعه پیدا می‌كند و هزار در به داخل مسجد كوفه باز خواهد شد و امام به توسعه مساجد به خصوص توسعه مسجد كوفه می‌پردازند. همچنین امام صادق(ع) می‌فرمایند: هنگامی كه قائم ما قیام كند در پشت كوفه مسجدی را بنا خواهد كرد كه هزار در دارد كه خانه‌های كوفه را به رود فرات در كربلا متصل می‌كند.

امام علی(ع) می‌فرماید: «روزی برسد كه كوفه به حیره وصل شود و زمین‌های آن چنان مرغوبیتی پیدا كند كه یك ذراع زمین آن به چند اشرفی فروخته شود و مسجدی در حیره بنا شود كه دارای 500 درب باشد و نماینده قائم در آن نماز بگزارد، زیرا مسجد كوفه برای آنها تنگ خواهد بود.»

2. تخریب مساجد نامبارك

امام(عج) وقتی وارد كوفه شوند، دست به تحولاتی می‌زنند و راهها و خیابانها و مساجد را توسعه می‌دهند و خانه‌های كوفه به رود فرات متصل می‌شود و مساجد نامباركی را كه به خاطر شادی در شهادت امام حسین(ع) توسط بنی امیه ساخته شده است را ویران می‌كنند.

3. مسجد كوفه مركز قضاوت و دادرسی

امام صادق(ع) می‌فرمایند: مركز حكومت امام مهدی(عج) در كوفه و مركز قضاوت و دادرسی او مسجد كوفه می باشد.