موسیقی ما – وحید لشکری: «علی جعفری پویان» یکی از مطرح ترین نوازنده های ویولن کشور است که تجربه همکاری با هنرمندان و موزیسین های زیادی را دارد. او چندی پیش بخشی از تجربه های چند ساله نوازندگی اش و همکاری با آهنگسازان را در قالب آلبوم«رد انگشتان من» منتشر کرد. این آلبوم شامل دو سی دی و 51 قطعه بود و آهنگهای فیلم ها و سریالهای خاطره انگیز زیادی را نیز شامل می شد. علی جعفری پویان در گفتگو با سایت «موسیقی ما» علاوه بر توضیحات درمورد آلبوم خود از معضلات پخش و سطح آثار موسیقی بی کلام سخن گفت:
- * چرا 51 قطعه را در این آلبوم قرار دادید و چه ملاک هایی برای انتخاب این قطعات داشتید؟
این آلبوم یک نوع دفترچه خاطرات و کارنامه کاری من است. من سال گذشته قصد داشتم آلبوم مستقلی تولید کنم. با توجه به اینکه کار ضبط موسیقی هزینه های بسیار بالایی دارد و معمولا تهیه کننده ها بر روی کارهای بی کلام سرمایه گذاری نمی کنند و از آن طرف هم ساز ویولن یک ساز پر عمق است و در واقع انتشار دادن یک آلبوم جرات می خواهد، ترجیح دادم ابتدا از تجربیاتی که در زمینه نوازندگی به دست آوردم استفاده کنم . سعی کردم این آلبوم را به عنوان آلبوم پیش قدم یعنی قبل از یک آلبوم شخصی تر منتشر کنم و می توان گفت تجربیاتی است که طی هفت هشت سال گذشته به دست آوردم. این مجموعه ای است که از سالها پیش قابلیت انتشار را داشت. از ابتدا قرار نبود هیچ یک از این قطعات در کنار هم باشند و نباید آهنگسازان با هم مقایسه شوند. این در واقع کارنامه کاری نوازندگی من است. اما در مورد انتخاب 51 قطعه باید بگویم که حتی ما نزدیک هفتاد دقیقه موسیقی را حذف کردیم تا به این تعداد ترک رسیدیم. فعالیت کاری من در این چند سال زیاد و متنوع بوده است. یکی از حسن های آلبوم است که ما توانستیم یک دبل سی دی داشته باشیم. دوست داشتیم چهار سی دی با تعداد ترک کمتر و با چهار حس گوناگون داشته باشیم ولی با توجه به هزینه های انتشار عملی نبود. تعداد زیادی قطعه خودش ملاکی می شود برای تفاوت این کار با خیلی از آثاری که در دنیا منتشر می شود که یک نوازنده با این تعداد آهنگساز همکاری داشته است. برای من باعث افتخار است که با این تعداد از آهنگسازان فیلم کشورم که سبک«تونال» دارند همکاری داشته ام. این ایده را دارم که با سایر آهنگسازان کشور نیز که سبک «آتونال» یا موسیقی معاصر دارند همکاری کنم. ترجیح دادم اولین کارم با ساز ویولن به گونه ای باشد که انگار دارم مشق هایم را منتشر میکنم ولی این مشق ها به گونه ای نبوده است که توهین به شنونده باشد و در حد انتشار نباشد. اگر کمک آهنگسازان نبود این آلبوم منتشر نمی شد.
- * از همین آهنگسازان یا مخاطبان نسبت به این آلبوم بازخوردی را دریافت کرده اید؟
اکثرا مثبت شنیدم. از شنونده های حرفه ای هم نظرات مثبت شنیدم. خوشحال می شوم هر نظری وجود دارد را بشنوم و این نشان دهنده پخش خوب کار است. امیدوارم آلبوم اینقدر خوب پخش شود که به گوش همه برسد.
- * این آلبوم هم دچار معضلات پخش شد؟
من در آثار زیادی ساز زده ام و روی آنها زیاد زوم نمی کردم چون حضورم به عنوان یک عامل فنی بوده است. ولی به عنوان یک آلبوم شخصی الان که نظارت روی پخش دارم می بینم یک ضعف بزرگ در سیستم پخش ما وجود دارد. متاسفانه فروشنده سوپر مارکت تصمیم می گیرد که سی دی شما به فروش برسد و در فروشگاهشان باشد یا خیر و این برای یک هنرمند یا کسی که کار هنری خلق کرده وحشتناک است. مثل این می ماند که به یک فیلم اجازه اکران حتی دو هفته هم ندهند! متاسفانه الان باید یک ویزیتور بفرستیم تا در مورد کار بپرسد که خبر از انتشارش دارید یا خیر. چون آن آدم شاید ذائقه شنیداری اش خیلی معمولی باشد و چیزی جز موسیقی با کلام گوش ندهد شاید آثار ما را در فروشگاهش هم نیاورد. ما احتیاج به کمک های رسانه ای و تبلیغاتی داریم. باید با عوامل ساخت آلبوم ها گفتگو شود تا مردم بخوانند و در جریان تمامی آثار قرار بگیرند. «رد انگشتان من» یک آلبوم معمولی نیست چون من در خود آلبوم هم نوشته ام که این کار رد انگشتان ما است. یعنی هدفم از من منیّت نبوده است و حضور این تعداد نوازنده و آهنگساز خوب تفاوتهایی را ایجاد می کند.
- * پس یعنی از پخش آلبوم رضایت نداشتید؟
نمی توانم بگویم رضایت نداشتم. اتفاقا به نسبت یک کار بی کلام بد هم نبود. ولی خیلی باید به عنوان یک مولف اثر باید حواست به خیلی از عوامل دیگر هم باشد. مثلا ناشر من به پخش هم واگذار کرده است و پخش به فروشنده ها می گوید که می خواهیم کار بیاوریم ولی آنها می گویند که ما آلبوم فلان خواننده را می خواهیم. این ضعف پخش ما است که فروشنده تصمیم می گیرد یک کاری باشد یا نباشد. باید مسئولین ارشاد باید نظارت داشته باشند. باید یک ناظر پخشی وجود داشته باشد که کارها فنا نشوند و از بین نروند! باید این احترام به همه گذاشته شود که در یک فضای برابر کارهایشان دیده شود.
- * آثار بی کلام این روزهای موسیقی را چگونه می بینید؟
همیشه من موسیقی بی کلام یا سازی را با سبک هایشان تفکیک می کنم و نمی توانم کلی بگویم. ولی اصولا من در این چند سال آثار خیلی خوبی شنیده ام و کارهای با ارزشی هم بوده اند. اما اینقدر حجم تبلیغات روی کارهای با کلام زیاد است و در مقابل تبلیغات کارهای بی کلام کم بوده که مردم از شنیدن یک تیتراژ بدون کلام هم خسته می شوند. این باز می گردد به داستانی که تاثیر ساز دیده نمی شود و موسیقی بی کلام حمایت مالی چندانی ندارد و عوامل زیادی در آن دخیل است. همین که مردم موسیقی بشنوند حال چه با کلام و چه بی کلام و برای آن هزینه کنند برای بنده به عنوان یک موزیسین جای قدردانی و خوشحالی دارد. ولی در رابطه با آثار موسیقی سازی مثلا در ژانر پاپ ما آثار بسیار کمی داریم. خیلی من سخت می بینم که کار بی کلام پاپ تولید شود. موسیقی کلاسیک به طور کل مهجور است و استانداردهای موسیقی کلاسیک کار انتشار آن را نیز سخت کرده است.
- * ارزیابی شما از آثار و کنسرتهای گروه های موسیقی بی کلام و روند پیشرفت آنها چیست؟
فقط می توانم در پاسخ به این سوال تو بگویم که خیلی رضایت بخش نیست. در یک کنسرت بی کلام اگر یک خواننده به صورت میهمان هم حاضر باشد فروش بیشتری دارد تا بخواهد کنسرت کلا سازی باشد. نمونه اش را شما در اجراهای موسیقی کلاسیک در ایران می بینید که ما دو شب بیشتر نمی توانیم یک سالن را پر کنیم. تولیدات آثار موسیقی کلاسیک هم بسیار پایین است.
- * دلیل این نکته ای که گفتید چیست؟ ضعف آهنگسازها و نوازنده ها یا علت دیگری دارد؟
دلیلش فرهنگسازی است که در رابطه با موسیقی جدی انجام نمی شود. ما معمولا فقط موسیقی« تفنّنی» دوست داریم که انجام بدهیم. معمولا از موسیقی متفکرانه و علمی دوری می شود. این برمی گردد به زیرساخت هایمان در رابطه با هنرستانهای موسیقی یا ارکستر سمفونی های سالم و فعال و خوب. من به عنوان یک موزیسین آرزو دارم که وضعیت نرم افزاری و سخت افزاری ارکسترهایمان بهتر شود. امکانات خیلی کمی داریم حتی مشکلاتی در رابطه با خرید یا تعمیر سازهایمان داریم. با توجه به اینکه در تحریم هستیم واقعا ساز گران شده است. ما نوازنده ها مگر چقدر درآمد داریم که بخواهیم یک ویولن سی میلیون تومانی بخریم؟ یعنی الان معمولی ترین برای یک نوازنده خوب را کمتر از بیست میلیون تومان نمی توانید پیدا کنید. وقتی در مورد مسائل فنی کمبود داریم قطعا بخشهای دیگر اعم از انتشار آثار و کنسرتهای بی کلام زیر سوال می رود. از سوی دیگر خود آهنگسازها سفارش دهنده ای برای این کار ندارند و اغلب یا سفارش کارهای با کلام دریافت می کنند یا کارهای فیلم. گروههایی وجود ندارند که به آهنگسازها اینقدر اعتماد داشته باشند که بگویند برای ما کار بی کلام پاپ بسازید. باید یک سری حمایت های دولتی نیز از این سبک موسیقی بشود تا به مرور که«استار سازی» در موسیقی با کلام شده است در این بخش هم پیشرفت داشته باشیم.
- * در موسیقی بی کلام این روزها می توانید نمونه هایی از بهترین یا بدترین را نام ببرید؟
اول نکته ای را می خواهم بگویم که شما در هم متن مصاحبه بنویسید. خیلی ها ایراد می گیرند که موسیقی بی کلام و باکلام غلط است و موسیقی سازی و آوازی شاید درست تر باشد ولی از لحاظ محاوره ای موسیقی بی کلام و با کلام باب شده است. در موسیقی کلاسیک یادم هست که سی دی را با گروه زهی«پارسیان» منتشر کردیم که«مرگ فرشته» نام داشت. این سی دی که در سال 83 یا 84 منتشر شد متقاضی های خوبی داشت ولی متاسفانه در پخش و تبلیغ فلج شد و این کار یکی از بهترین اجراهای گروهی کلاسیک در ایران است. در ژانر موسیقی سنتی کارهای بی کلام«علی قمصری» خوب بوده است. نمونه بارز بهترین کار موسیقی بی کلام سنتی ما «نینوا» است که چقدر می توانست این موسیقی تاثیرگذار باشد. کارهای آقایان«هوشنگ کامکار»، «مجید انتظامی»، «احمد پژمان» یا «لوریس چکناواریان» بوده که همگی فوق العاده بوده اند منتهی ما احتیاج شدید به معرفی این کارها و تلاش برای تغیر ذائقه مردم به موسیقی خوب و سالم داریم. من نمی گویم موسیقی های دیگر نا سالم است اما این موسیقی چگالی بالاتری دارد و شاید راحت الهضم نباشد و باز هم می گویم که باید روی این قبیل موسیقی نیز کار شود.
- * درباره نظرسنجی و اولین جشن سالانه«موسیقی ما» چه نظری دارید؟
این کار شما خیلی خوب و جذاب است. اما یک ایراد کوچک نسبت به آن دارم. شما باید سبک های نوازنده ها را تفکیک می کردید. جویا شدن نظر کارشناسان و مردم خوب است اما باید در بخشهای بهترین آهنگساز و تنظیم کننده هم سبک ها تفکیک شوند. از این اتفاق خوشحالم و خیلی خوب است که این کار را انجام دادید.
به عنوان یک موزیسین همین که مردم موسیقی گوش بدهند برای آن هزینه کنند من خوشحال می شوم چه با کلام یا بی کلام. ولی دوست دارم همانقدر که به موسیقی با کلام توجه می شود به موسیقی سازی هم توجه شود.
