شوک درمانی توافق آبراهام در منامه

بحرین از جمله کشور‌هایی است که در تابستان ۲۰۲۰ به قطار عادی سازی کشور‌های عربی با رژیم صهیونیستی پیوست. بحرین تنها ۲۹ روز پس از عادی سازی روابط امارات با تل آویو به جمع خیانتکاران به آرمان فلسطین پیوست. اما قطار عادی سازی رژیم صهیونیستی بر خلاف پیش بینی‌ها چندان موفق نشد و به سرعت زمین گیر شد.

رژیم صهیونیستی انتظار داشت که کشور‌های بیشتری در جهان عرب به عادی سازی روی بیاورند، اما در نهایت تنها امارات، بحرین، مراکش و سودان روابط خود را با اسرائیل طی توافقی موسوم به آبراهام عادی کردند. در ادامه این روند اخیرا وزیر خارجه رژیم صهیونیستی در اولین سفر یک مقام بلند پایه صهیونیستی به بحرین رفت سفارت این رژیم را در منامه افتتاح کرد. در این مطلب نگاهی به ابعاد مختلف این سفر خواهیم داشت.

سیر عادی سازی روابط اسرائیل و بحرین

هرچند رژیم صهیونیستی با کشور‌های عربی در یک سال اخیر اقدام به عادی سازی روابط کرده است، اما باید در نظر داشت که این روابط از چند دهه قبل به شکل محرمانه وجود داشته است. روابط بحرین و اسرائیل نیز در دو دهه گذشته هرچند محرمانه، اما برقرار بوده است.

سایت آمریکایی «اکسیوس» در گزارشی نوشته که روابط میان بحرین و رژیم صهیونیستی به صورت محرمانه از بیش از دو دهه قبل وجود داشته است. در این گزارش آمده است که مقامات آل خلیفه خواهان آن بودند که بعد از امارات، بحرین دومین کشوری باشد که عادی سازی روابط خود را با رژیم صهیونیستی علنی می‌کند.

بر اساس این گزارش، مقامات آل خلیفه با جارد کوشنر داماد رئیس جمهور آمریکا تنها چند ساعت بعد از اعلام رسمی عادی سازی روابط میان امارات و رژیم صهیونیستی تماس گرفته و خواهان آن شده بودند که بعد از ابوظبی، عادی سازی روابط با تل آویو را علنی کنند. روزنامه نیویورک تایمز نیز تاکید کرده که بحرین بیش از ۲۵ سال با صهیونیست‌ها رابطه داشته است.

پس از سال‌ها تماس در پشت صحنه، سلمان بن حمد آل خلیفه، ولیعهد بحرین گفتگو‌های رسمی دیپلماتیک را با مقامات اسرائیلی در جریان اجلاس‌های مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۰۰ و ۲۰۰۳ آغاز کرد. در سال ۲۰۰۷ وزیر خارجه بحرین با همتای اسرائیلی خود در سازمان ملل دیدار کرد. شیمون پرز، رئیس وقت اسرائیل و پادشاه بحرین در سال ۲۰۰۹ در حاشیه کنفرانس سازمان ملل در نیویورک دیدار کردند. خالد آل خلیفه، وزیر خارجه سابق بحرین سپتامبر ۲۰۱۶ در بیانیه‌ای شوکه کننده پس از مرگ شیمون پرز وی را ستود اقدامی که انتقاد‌های شدیدی را به همراه داشت.

زمانی که در سال ۲۰۱۷ به یک هیئت اسرائیلی اجازه داده شد در کنفرانس فیفا در منامه شرکت کند، این روابط نزدیک علنی شد. در همین سال هنگامی که به یک راننده اسرائیلی اجازه داده شد در یک مسابقه اتومبیلرانی شرکت کند، دیپلماسی ورزشی بار دیگر ظاهر شد. پس از آنکه ارتش رژیم اشغالگر مه ۲۰۱۸ اعلام کرد که ده‌ها موضع نظامی را در سوریه هدف قرار داده است، وزیر خارجه بحرین اعلام کرد از «حق اسرائیل برای دفاع» از خود حمایت می‌کند.

در سال ۲۰۱۹ روابط میان دو طرف شاهد نزدیکی قابل ملاحظه‌ای بود.در ژوئن کارگاهی اقتصادی توسط آمریکا در بحرین برگزار شد که نتوانست در زمینه برنامه صلح آمریکا در خاورمیانه به نتایج ملموسی دست یابد، اما این فرصت را برای نزدیک شدن روابط اسرائیل با برخی کشور‌های عرب حوزه خلیج فارس ایجاد کرد. وزیر خارجه بحرین نیز در گفت‌وگوی ویژه روزنامه‌نگار اسرائیلی با مقامات بلند پایه این کشور‌ها در حاشیه کارگاه اقتصادی منامه گفت که اسرائیل بخشی از تاریخ منطقه است. یک ماه پس از آن، یسرائیل کاتس، وزیر خارجه سابق رژیم صهیونیستی فاش کرد که در جریان سفر به واشنگتن با همتای بحرینی‌اش دیدار و گفتگو کرده است.

در اکتبر ۲۰۱۹ نیز پس از حمله به نفتکش‌ها و تأسیسات نفتی عربستان نمایندگان رژیم صهیونیستی و بحرین در کنار نمایندگان بیش از ۶۰ کشور نشستی را برای بررسی امنیت دریایی در منامه برگزار کردند. در نهایت بحرین از توافق عادی سازی روابط میان امارات و رژیم صهیونیستی استقبال کرد و آن را یک اقدام تاریخی خواند و خود نیز در ۲۱ شهریور ماه ۹۹ از توافقی برای عادی سازی روابط با اسرائیل خبر داد.

شوک درمانی برای نجات توافق آبراهام

یائیر لاپید، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی در حالی اخیرا به بحرین سفر کرد که پیش از این قرار بود بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر سابق این رژیم به بحرین سفر کند. اما نتانیاهو به دلایل مختلف چهار بار این سفر را به تعویق انداخت و در حقیقت این سفر بعد از تعویق‌های مکرر در یک سال اخیر صورت گرفت.

رژیم صهیونیستی در شرایط کنونی با یک بحران در منطقه مواجه شده است. علت این بحران نیز به شکست‌های این رژیم بر می‌گردد. در حقیقت اسرائیل بعد از آنکه شاهد پیروزی محور مقاومت در منطقه بود و اینکه حزب الله لبنان توانسته به خوبی بحران ناشی از بی دولتی در لبنان و کمبود سوخت را با کمک ایران حل نماید تمام امید‌های تل آویو برای تعمیق بحران در منطقه از دست رفته است. چرا که هویت این رژیم با تشدید بحران عجین شده است.

از سوی دیگر شکست تل آویو در برابر حماس در جنگ دوازده روزه غزه در کنار تشدید بیکاری و بحران اقتصادی مزید بر علت شده است. در این شرایط تداوم روند عادی سازی روابط با کشور‌های عربی می‌تواند یک راهکار برای کاهش فشار‌های شکست‌های متوالی باشد. در شرایط کنونی هیچ کشور عربی دیگری حاضر به عادی سازی یا آشکار سازی روابط خود با اسرائیل نیست؛ بنابراین این رژیم باید به مانور‌های تبلیغانی پناه ببرد.

برگزاری نشست اربیل یکی از این اقدامات بود که چندان مورد استقبال واقع نشد. اقدام دوم نیز سفر وزیر خارجه اسرائیل به بحرین بود. این سفر کاملا تبلیغاتی بود. چرا که بر خلاف انتظار، نخست وزیر این رژیم به بحرین سفر نکرد و مقامی پایین به منامه رفت و از سوی دیگر بحرین یکی از کشور‌های بسیار ضعیف است که نمی‌تواند کمکی به جایگاه منطقه‌ای رژیم صهیونیستی بکند. به همین دلیل کارشناسان بر این باور هستند که در حقیقت لاپید در منامه به دنبال آن بود که با شوک درمانی مانع از مرگ توافق آبراهام شود.

در شرایط کنونی کشور‌های عربی زیادی به صورت محرمانه با اسرائیل رابطه دارند. اما رژیم صهیونیستی انتظار داشت تا این روابط را از موضع قدرت آشکار سازی کند. عربستان که به نوعی پشت پرده توافق آبراهام به شمار می‌رود به دلیل فشار افکار عمومی هنوز از آشکار سازی روابط با تل آویو اکراه دارد. این مسئله یک شکست برای رژیم صهیونیستی به شمار می‌رود.

آشکارسازی روابط رژیم صهیونیستی با کشور‌های عربی از اهمیت بسزایی برای این رژیم برخوردار است. صهیونیست‌ها معتقدند که آشکار شدن این روابط موجب خواهد شد تا تل‌آویو خود را به عنوان یک بازیگر مؤثر در صحنه تحولات سیاسی در سطوح مختلف منطقه‌ای و بین المللی مطرح سازد. سفر وزیر خارجه رژیم صهیونیستی به بحرین نیز در همین چارچوب قابل تحلیل و بررسی است. در واقع، لاپید قصد دارد آشکار شدن روابط این رژیم با کشور‌های عربی را در مقابل دیدگان افکار عمومی منطقه و جهان به نمایش بگذارد تا این پیام را به طرف‌های مختلف منطقه‌ای مخابره سازد که علنی سازی روابط، برای تل آویو همچنان در دستور کار است و در این راه با موفقیت پیش می‌رود.

نتیجه

رژیم صهیونیستی امید خود را برای تسری عادی سازی روابط به همه کشور‌های عربی از دست داده است. بسیاری معتقدند که با شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۰ این توافق نیز به تاریخ پیوست چرا که وی حامی اصلی آن بود. از سوی دیگر نتانیاهو نیز به عنوان طراح اصلی این توافق از قدرت کنار رفته است. در این شرایط مقامات صهیونیستی سعی دارند با اقدامات تبلیغاتی همچنان توافق آبراهام را زنده نگه دراند. سفر وزیر خارجه رژیم صهیونیستی به بحرین و افتتاح سفارت تل آویو در منامه در این راستا قابل ارزیابی است اما واکنش قاطع مردم بحرین به این سفر نشان از شکست خوردن این اقدام تبلیغاتی رژیم صهیونیستی دارد.