ریشه منازعه تاجیکستان و قرقیزستان؛ آتش بس شکننده زیر سایه درگیری‎های پراکنده

آتش بس در مرز تاجیکستان و قرقیزستان پس از نبردی یک روزه که دستکم ۴۰ کشته و ۱۷۵ زخمی برجای گذاشت، برقرار شده است.

درگیری‌ها بر سر آب و زمین در امتداد مرز میان تاجیکستان و قرقیزستان ، تاریخی دیرینه دارد و غالبا به درگیری مسلحانه میان مرزبانان ۲ کشور منجر می‌شود.

بیش از یک سوم مرز‌های این ۲ کشور کوهستانی آسیای مرکزی، به دلیل ادعا‌های ارضی و دسترسی به آب میان طرفین مورد اختلاف است.

اختلاف‌های مرزی بین سه کشور مشترک در دره «فرغانه» - قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان- ناشی از مرزبندی‌های انجام شده در دوران اتحاد جماهیر شوروی است.

مرز‌های گره خورده و پیچ در پیچ باعث محدودیت دسترسی چند کشور به برخی از مناطق کشور‌های خود شده است.

بخش عمده‌ای از مرز‌های تاجیکستان و قرقیزستان بدون علامتگذاری باقی مانده و به اختلاف‌های شدید بر سر آب، زمین و مراتع دامن می‌زند.

هیئت‌های قرقیزستان و تاجیکستان در چند سال اخیر چندین دور مذاکره انجام داده‎اند، اما موفق به خاتمه دادن به اختلاف‌های مرزی نشدند.

علت آغاز درگیری‌های مسلحانه روز پنجشنبه گذشته در مرز ۲ کشور که شدید‌ترین درگیری سال‌های پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ بود و نگرانی زیادی در مورد گسترش آن وجود داشت، اختلاف نظر در مورد تاسیسات مربوط به رودخانه مرزی بود

تاجیکستان با متهم کردن سربازان قرقیزستانی به تیراندازی به سمت نیرو‌های خود در نقطه توزیع آب Golovnaya در رودخانه «ایسفارا» در پی درگیری روز چهارشنبه گذشته غیرنظامیان ۲ کشور، قرقیزستان را عامل اصلی درگیری‌ها معرفی کرد.

البته درگیری مذکور میان شهروندان پس از آن رخ داد که مقام‌های تاجیکستانی درصدد نصب دوربین‌های نظارتی در این محل برآمدند.

در حالی که تاجیکستان هنوز آمار رسمی تلفات ناشی از درگیری‌های مرزی اخیر با قرقیزستان را به دلیل ترس از تشدید این مناقشه اعلام نکرده، قرقیزستان از کشته شدن ۳۱ نفر در درگیری‌های مذکور خبر می‌دهد.

براساس برخی از گزارش‌ها این دور از درگیری‎ها، ۴۰ کشته و ۱۷۵ زخمی برجای گذاشت.

براساس اعلام مقام‌های قرقیزستان، بیش از ۱۰ هزار شهروند قرقیزی از مناطق مرزی شاهد درگیری‌های شدیدتر تخلیه شده‎اند.

انتشار گزارش خسارت توسط این کشور سبب برجسته شده این درگیری شد.

بنا به اعلام قرقیزستان، یک پست مرزی، بیش از ۲۰ خانه، یک مرکز تفریحی، یک مدرسه و ۸ مغازه در منطقه مرزی این کشور بر اثر درگیری‌ها تخریب شدند.

کمیته امنیت ملی تاجیکستان نیز با تایید خبر کشته شدن ۸ نفر، اعلام کرد که ۲ غیرنظامی این کشور بر اثر درگیری‌ها مجروح و در بیمارستان بستری شده اند. ضمن این که حال یکی از مجروحان به شدت وخیم است.

این دور از درگیری‌ها با مذاکره «سدیر جباروف» و «امامعلی رحمان»، روسای جمهور قرقیزستان و تاجیکستان و روسای امنیت ملی ۲ کشور، در روز جمعه گذشته پایان یافته و به آتش بس منجر شد.

در بیانیه پایانی مذاکرات روسای جمهور تاجیکستان و قرقیزستان از توافق طرفین برای دیدار در نیمه دوم ماه می، تشکیل کارگروهی مشترک با امید به صلح و دوستی و حل و فصل وضعیت فعلی از طریق مسالمت آمیز طی روز‌های آینده تاکید شده است.

براساس گزارش ‎ها، با وجود برقراری آتش بس رسمی، درگیری‌ها و تیراندازی‌های پراکنده در منطقه ادامه دارد.