۵ آموزه از امام سجاد برای برقراری ارتباط صحیح با پدر و مادر

حجت‌الاسلام فرحزاد در برنامۀ سمت خدا در ادامه شرح دعای والدین صحیفه سجادیه گفت: در بخشی از این دعا می‌خوانیم «اللّهُمّ خَفّضْ لَهُمَا صَوْتِی» یعنی خدایا صدایم را مقابل پدر و مادرم پایین بیاور و با صدای بلند با آنها صحبت نکنم. در صورت کلی فریاد زدن ناپسند است و انسان مؤمن نباید با صدای بلند صحبت کند؛ این مسئله در برابر والدین حساس‌تر است. در حدیثی از امام باقر (ع) داریم که خطاب به جابر جعفی فرمود «یَا جَابِرُ إِنَّمَا شِیعَةُ عَلِیٍّ عَلَیْهِ السَّلامُ مَنْ لاَ یَعْدُو صَوْتُهُ سَمْعَهُ» شیعۀ علی (ع) کسی است که صدایش از گوشش بالاتر نرود. کنایه از آرام سخن گفتن است.

وی افزود: در فراز دیگر این دعا از خداوند درخواست می‌کنیم با پاک‌زبانی با والدین سخن بگوییم «وَ أَطِبْ لَهُمَا کَلَامِی.» یعنی خدایا کلامم را نسبت به آنها پاک کن، حرف خوب بزنم، سخنم را نسبت به آنها زیبا کنم. بعد می‌فرماید «وَ أَلِنْ لَهُمَا عَرِیکَتِی» خلق و خویم را نسبت به پدر و مادر آرام کن و قلبم را نسبت به آنها مهربان کن: «وَ اعْطِفْ عَلَیْهِمَا قَلْبِی.»

فرحزاد یکی از شاه‌کلیدهای اصلاح رفتار با والدین را برخورد رفاقت‌گونه معرفی کرد و گفت: در فرازی از دعای والدین امام سجاد (ع) می‌خوانیم «وَ صَیّرْنِی بِهِمَا رَفِیقاً» یعنی برخورد مرا با والدین به صورت رفیقانه قرار بده. رفق دو معنا دارد: دوستی و مدارا. به این معنا که هم با والدین باید رفیقانه اما در عین حال با ادب برخورد کرد و هم در برابر ناملایمات ایشان مدارا کرد. امام رضا (ع) یکی از ویژگی‌های امام معصوم (ع) را رفیق معرفی می‌کند و می‌فرماید «الإِمامُ الأَنیسُ الرَّفیقُ» امام بسیار مونسِ رفیق است. رفاقت نباید با بی‌ادبی همراه باشد، همچنان که ائمه (ع) در نهایت ادب رابطه رفاقتانه برقرار می‌کنند.

وی ادامه داد: حلال مشکلات فردی و اجتماعی ما چه در عرصه برخورد با اعضای خانواده و چه جامعه روحیه رفق است. چرا فرزند از خانه گریزان است؟ چون والدین با آنها رفیق نیستند. والدین با دوستان خود گپ می‌زنند، اما نسبت به فرزندان خود بی‌محلی می‌کنند. اگر فرزند غمگین است، علت آن را جویا شوید و از آنها دلجویی کنید. نوجوانی به من می‌گفت پدرم اهل عبادت، مراسم مذهبی و خواندن زیارت عاشورا است، اما در حد جواب سلام با ما ارتباط می‌گیرد. دین فقط عبادت و نماز نیست. بیاییم با همسر و فرزندمان دوست باشیم. با همکاران خود رفق داشته باشیم.