دونالد ترامپ؛ مردی که آمریکا و خودش را کوچک کرد

تلاش دموکرات‌ها برای برکنار کردن ترامپ

در جبهۀ مخالف، چاک شامر رهبر سناتورهای دموکرات، رویدادهای کنگره را «شورش علیه ایالات متحده به تحریک شخص رئیس جمهوری» دانست و گفت که در این شرایط ترامپ «حتی نباید یک روز دیگر در قدرت بماند». نانسی پلوسی، رئیس دموکرات مجلس نمایندگان نیز گفت که «برکنار کردن ترامپ یک مسئله فوری است».

رهبران دموکرات از مایک پنس، معاون رئیس جمهوری، خواسته اند تا همراه با اکثریت اعضای کابینه، رسماً عدم صلاحیت ترامپ را اعلام کند. متمم بیست و پنجم قانون اساسی ایالات متحده آمریکا مواردی را پیش‌بینی کرده که رئیس جمهوری قادر به ادامۀ کار نباشد. در این حالت معاون وی باید موقتاً جای او را بگیرد.

تاکنون یکی از نمایندگان جمهوری‌خواه به نام آدام کیزینگر از این پیشنهاد دموکرات‌ها حمایت کرده اما شخص مایک پنس با برکناری رئیس جمهوری موافق نیست. در صورتی که معاون رئیس جمهوری برکناری را نپذیرد، کنگره قانوناً حق دارد که رأساً اقدام کند. خانم کاترین کلارک، معاون مجلس نمایندگان گفته است که فراکسیون دموکرات آماده است تا از هفتۀ آینده روند برکناری ترامپ را آغاز کند.

همکاران روزهای آخر

مایک پنس که به عنوان معاون رئیس جمهوری، همیشه وفاداری و فرمان‌بری استثنایی از خود نشان داده بود، حالا مورد انتقاد و سرزنش ترامپ قرار گرفته است. همچنین رئیس دفتر مارک پنس که مارک شورت نام دارد فقط به این دلیل که گفته بود «مایک پنس وظایف خود را مطابق قانون اساسی انجام خواهد داد»، سخت مورد عتاب ترامپ قرار گرفته است.

جیم اینهوف، سناتور جمهوری‌خواه به رسانه‌ها گفت: «من مایک پنس را از قدیم می‌شناسم و تا حالا هیچوقت او را چنین خشمگین ندیده بودم». حتی یکی از مسئولان دولتی گفته است که شاید پنس و ترامپ دیگر هیچ‌وقت با هم حرف نزنند. مایک پنس که قبلاً فرماندار ایالت ایندیانا بود، به نامزدی برای ریاست جمهوری بی‌علاقه نیست.

بدین ترتیب از گروه مشاوران و همکاران نزدیک، تنها چند نفر همچنان به ترامپ وفادار مانده‌اند: دان اسکاوینو مدیر امور دیجیتال، جان مک‌اِنتی دستیار خصوصی، پیتر ناوارو مشاور بازرگانی، استفن میلر نویسندۀ متن سخنرانی‌ها و بالاخره رودی جولیانی، وکیل شخصی ترامپ.

برخی از کارمندانی که هنوز در کاخ سفید به کار مشغولند، از خود می‌پرسند که آیا باید استعفا دهند، یا اینکه دوازده روز باقیمانده را سر کار بمانند و انتقال مسئولیت‌ها به تیم جو بایدن را مطابق سنت انجام دهند.

خانم الن چائو وزیر ترابری و همسر سناتور جمهوری‌خواه میچ مک‌کانل، نخستین عضو کابینۀ ترامپ بود که روز گذشته به دنبال وقایع کنگره، استعفا داد. خانم بتسی دووس وزیر آموزش نیز بلافاصله از وی پیروی کرد.

بتسی دِووس که میلیاردر است، از آغاز ریاست جمهوری ترامپ وزارت آموزش را به عهده داشت. وی در استعفانامۀ خود خطاب به ترامپ نوشته است که سخنان وی (تشویق مردم به راه‌پیمایی به سوی کنگره) باعث شده که نظرش قطعاً عوض شود و تصمیم به استعفا گیرد. الن چائو وزیر ترابری نیز در نامۀ خود نوشته است: «کشور ما رویدادهای تکان‌دهنده‌ای را از سر گذراند که مرا بسیار منقلب کرد و به هیچ عنوان نمی‌توانم آنها را نادیده بگیرم».

آخرین سخنرانی و عقب‌نشینی ترامپ

منابع نزدیک به کاخ سفید می‌گویند ترامپ ابتدا مایل نبوده که هجوم به کنگره را محکوم کند، اما پس از مدتی تردید و زیر فشار اطرافیان، سرانجام روز گذشته (پنجشنبه ۷ ژانویه) ویدئویی را منتشر کرد و طرفدارانش را به آرامش فراخواند. او در این پیام، «حملۀ زشت» به کنگره و «خشونت تکان‌دهندۀ تظاهرکنندگان» را محکوم کرد و سپس گفت که از این پس بر «روند انتقال منظم و منضبط قدرت» تمرکز خواهد کرد. با اینکه لحن کلی پیام حاکی از تسلیم دونالد ترامپ است اما او هیچگاه صریحاً از شکست انتخاباتی خود در برابر جو بایدن چیزی نگفت.

در رویدادهای کنگرۀ آمریکا چهار نفر کشته شدند. شب گذشته - پنجشنبه - مأمور پلیسی که طی درگیری‌ها زخمی شده بود، در بیمارستان درگذشت. یک زن نیز که وارد کنگره شده بود به ضرب گلولۀ پلیس کشته شده است.

روز جمعه ٨ ژانویه - دو روز بعد از رویدادهای کنگره آمریکا - واکنش‌های جهانی همچنان ادامه داشت. از جمله رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه، خشونت‌های واشنگتن را «مایۀ خجالت دموکراسی» دانست. او ابراز امیدواری کرد که انتقال قدرت به جو بایدن در روز بیستم ژانویه به خوبی بگذرد و آمریکا دوباره به صلح و آرامش دست یابد.

سیلویو برلوسکونی، نخست‌وزیر پیشین ایتالیا که خود مرام و رفتارهایی نزدیک به ترامپ داشت، گفته است: «ریاست جمهوری دونالد ترامپ به بدترین نحو ممکن پایان گرفت.»