چرا مرغ، گوشت، تخم مرغ و قارچ زنجیره‌وار گران شدند؟

تحریریه پارسینه: مرغ، تخم مرغ و گوشت، برخی از پرحاشیه‌ترین اقلام اساسی در ماه‌های اخیر بوده اند. مرغ ماشینی در شهریورماه سال ۱۳۹۸ به قیمت هر کیلو ۱۳ هزار تومان فروخته می‌شد و این در حالی بود که به دلیل کمبود شدید نهاده‌های دامی و خوراک طیور، تولیدکنندگان این حوزه‌ها با مشکل ورودی تولید رو به رو هستند و به همین دلیل، قیمت این اقلام به شدت افزایش پیدا کرده است.

تابستان امسال، تولیدکنندگان با دولت بر سر فروش مرغ به قیمت هر کیلو ۱۲ هزار تومان به توافق رسیدند و در عوض دولت قول داد که نهاده‌های مورد نیاز صنعت مرغ داری را تامین کند. اما ظاهرا این تعهد عملی نشد، چراکه در حالی متوسط قیمت مرغ ماشینی در شهریور از سوی مرکز آمار ایران ۱۸ هزار تومان اعلام شده بود که در هفته‌های اخیر قیمت مرغ به کیلویی ۲۷ هزار تومان هم رسیده است.

نهاده، عامل اصلی گرانی مرغ

داستان گران شدن مرغ در ایران، اما برای اولین بار نیست که رخ می‌دهد و با این همه، رجوع به موارد قبلی نشان می‌دهد که هر چند عامل اصلی گرانی مشخص است، کاری برای جلوگیری از آن انجام نشده است.

از زمان افزایش قیمت مرغ در بازار‌های ایران طی دو هفته اخیر، بسیاری از مسئولان و دست اندرکاران این حوزه اعلام کرده اند که گران شدن مرغ عمدتاً به دلیل کمبود شدید نهاده‌های صنعت مرغ داری در بازار به وقوع پیوسته است. منظور از نهاده‌ها در این صنعت، علاوه بر مواردی نظیر واکسن و داروها، عمدتاً همان غذای مرغ است که بخش اصلی آن را کنجاله تشکیل می‌دهد. این، اما در حالی است که بخش عمده کنجاله مورد استفاده در صنعت مرغ داری ایران وارداتی است و بروز مشکلات ارزی و محدودیت‌های وارداتی، موجب کمبود این کالا در کشور شده است.

نبود نهاده، گوشت قرمز را هم گران کرد

با این همه، این تنها صنعت مرغ داری نیست که برای تداوم تولید، به واردات نهاده از خارج از کشور وابسته است. بر خلاف آنچه که ممکن است عمده مردم فکر کنند، بخشی از نهاده‌های دامی کشور هم وارداتی و بنابراین وابسته به نرخ ارز هستند. این در حالی است که کاهش توانایی دولت برای تزریق ارز ۴۲۰۰ تومانی به صنایع مختلف، کم کم این صنایع را به بحران کشانده است.

سید احمد مقدسی، رییس هیئت مدیره انجمن صنفی گاوداران ایران، چند روز پیش در یک برنامه تلویزیونی، در مورد علل گران شدن گوشت قرمز گفت: قیمت گوشت تابع نرخ ارز است که متاسفانه بانک مرکزی نتوانسته از ابتدای امسال بیش از ۵۴ درصد از ارز مورد نیاز نهاده‌های دامی را تامین کند و به همین دلیل، دامداران نهاده‌ها را در بازار آزاد تهیه می‌کنند لذا قیمت گوشت برای دامدار بسیار بالا رفته است. او ادامه داد: بخش اعظم واردات گوشت در سال گذشته با ارز ۴۲۰۰ تومانی بود که الان این ارز قطع شده و امروز واردات با ارز نیمایی انجام می‌شود.

وقتی کمبود مرغ، قارچ را هم گران می‌کند!

در این میان، اما اتفاق عجیب تری هم رخ داده که نشان می‌دهد رخداد‌های اقتصادی تا چه حد به هم پیوسته هستند و یک به هم ریختگی کوچک در بازارها، تا چه اندازه می‌تواند گسترده شود. بر این اساس، طی دو ماه اخیر در حالی قیمت قارچ خوراکی به شدت افزایش پیدا کرده که تولیدکنندگان قارچ می‌گویند عامل اصلی گران شدن قارچ خوراکی، نبود کود مرغی است که آن هم به نوبه خود به دلیل کاهش جوجه ریزی در صنعت مرغ داری رخ داده است.

بر همین اساس، یکی از اعضای هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان قارچ خوراکی، در ابتدای مهرماه امسال از افزایش قیمت قارچ خبر داد و گفت: تولیدکنندگان قارچ با کمبود کود مرغی مواجه شده‌اند و همین مساله قیمت قارچ را در بازار گران کرده و اکنون هر کیلو قارچ به بیش از ۲۵ هزار تومان رسیده است. محمدحسن افشار ادامه داد: از ابتدای سال تاکنون قارچ حدود ۶۰ درصد گران شده است، چرا که تولیدکنندگان این حوزه با نایاب شدن مواد اولیه رو به رو شده‌اند. در واقع، به دلیل افزایش قیمت تمام شده، مرغداران نیز دیگر جوجه‌ریزی ندارند و همین موضوع باعث شده تولیدکنندگان قارچ با کمبود کود مرغی مواجه شوند.