پیامدهای سیاسی و امنیتی توافق امارات و اسرائیل برای ایران و خاورمیانه

تحریریه پارسینه: گرچه امارات متحده عربی یکی از کشورهای کوچک حوزه جنوبی خلیج فارس است اما از چند دهه پیش موفق شد جایگاه خود را به عنوان یک مرکز مالی و اقتصادی نه تنها در منطقه خلیج فارس بلکه خاورمیانه مستحکم کند.

حضور شرکت های مختلف چند ملیتی و سرعت گرفتن ضرب آهنگ اقتصاد در این کشور حضور خارجی ها و سفر اتباع خارجی را هم به شدت افزایش داد و همین امر به پوششی برای حضور و فعالیت سرویس های امنیتی و جاسوسی سرتاسر جهان در این کشور منجر شد.

این مسئله به وضوح در اظهار نظر تحلیل گران رسانه های مختلف، به ویژه اسرائیلی ها، قابل توجه بود و ابراز عقیده می کنند سازش با ابوظبی دروازه بزرگ اقتصادی را به روی شرکت های مختلف اسرائیلی می گشاید.

البته این توافقنامه که به گفته موافقان و مخالفان آن صرفا علنی کردن یک رابطه چندین ساله پنهانی است، ابعاد دیگری هم دارد.

یکی از حساس ترین ابعاد آن، همکاری های نظامی و امنیتی است که به طور حتم بازخوردها و تبعات آن برای کشورهای همسایه امارات و حتی در شعاع های دورتری هم وجود دارد.

اگر وجود امارات متحده عربی و به ویژه شیخ نشین دبی به عنوان مرکزی برای تبادل تجاری برای تمامی کشورهای منطقه یک حقیقت انکار ناپذیر محسوب می شود، بدون هیچ تردیدی ماموران اطلاعاتی رژیم صهیونیستی این بار به صورت کاملا علنی و رسمی در این کشور فعالیت خواهند کرد.

به اعتقاد کارشناسان، تبدیل شدن امارات متحده عربی به پایگاه رسمی عملیات موساد و دیگر سرویس های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی تحول بزرگی در روند اقدامات جاسوسی ـ امنیتی و تخریبی اسرائیل در منطقه به وجود خواهد آورد و دامنه اقدامات تخریبی آن در شعاع قابل توجه کشورهای پیرامونی و حتی حلقه های ثانویه از همسایگان امارات متحده عربی را هم در بر خواهد گرفت.

یکی از مهم ترین اهداف حضور امنیتی ـ جاسوسی اسرائیل در امارات متحده عربی که به طور حتم پیش از توافق هم وجود داشته، ایران است تا این حلقه که از شمال و شمال غربی در کشورهای استقلال یافته از شوروی سابق و ترکیه و از غرب در شمال عراق و حتی بغداد و از شرق در پایگاه های آمریکایی در افغانستان شکل گرفته بود، امروز علنا با تبدیل شدن شیخ نشین امارات متحده عربی به پایگاه لجستیک و عملیاتی موساد تکمیل شود، گرچه نباید از اقدامات تخریبی این سرویس ها در امارات متحده عربی، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و حتی یمن هم غافل ماند.

شاید شفاف ترین توضیح در رابطه با اهداف تل آویو برای توافق با امارات در روزنامه عبری زبان یدیعوت احارانوت منتشر شد.

الکس فیشمن تحلیل گر ارشد این روزنامه در مقاله ای که همزمان با اعلام این سازش منتشر شده، تاکید کرد این توافق برای تل آویو امکان مراقبت و نظارت بیشتر بر ایران را فراهم کرده است.

این تحلیل گر که به ارتباط با ساختارهای امنیتی عالیرتبه اسرائیل مشهور است، به نقل از منابع آگاه ارشد خبر داد: این توافق نوعی هم افزایی منافع بین اسرائیل و امارات است که در قالب دشمنی مشترک با جمهوری اسلامی ایران ، حزب الله و جنبش های اسلامی شکل گرفته است.

به اعتقاد این نویسنده، گشوده شدن علنی دروازه های امارات به روی اسرائیل ماموریت تل آویو را در مراقبت و زیر نظر قرار دادن ایران از طریق همسایه جنوبیش بسیار آسان می کند و می تواند ظرفیت اسرائیل را برای مقابله با تهدیدهای راهبردی و در راس آن ایران آسانتر کند.

بر کسی پوشیده نیست که رژیم صهیونیستی، جمهوری اسلامی ایران را مهم ترین و اصلی ترین دشمن راهبردی خود می داند و این مسئله را بارها رهبران این رژیم در رسانه ها اعلام کرده اند.

در همین راستا، وقتی رسانه های مختلف رژیم صهیونیستی از همکاری های امنیتی و فروش ابزارهای جاسوسی و امنیت داخلی به کشورهای شورای همکاری به ویژه امارات سخن می گویند، می توان نتیجه گیری کرد که این همکاری که به گفته رهبران دو طرف سالیان درازی قدمت داشته ابعاد محرمانه هم دارد که در حال حاضر از دید رسانه ها پنهان نگه داشته شده است.

به اعتقاد کارشناسان، گرچه مسئولین رده دوم و سوم ساختار دیپلماسی امارات متحده عربی تلاش می کنند تا این سازش را صرفا تصمیم برای برقراری روابط در راستای منافع دو جانبه توصیف کنند و حتی تلاش دارند تا آن را برای احقاق حقوق فلسطینیان و جلوگیری از الحاق کرانه باختری به رژیم صهیونیستی بدانند اما کمتر تحلیل گر واقع گرایی ارتباط این توافق را با طرح های فشار و امتیازگیری از کشورهای همسایه و پیرامونی از عربستان و قطر گرفته تا ایران و عراق را نادیده می گیرد.

به گفته این تحلیل‌گران ، با توجه به این که سالیان درازی از حضور و همکاری امنیتی و نظامی اسرائیل با دولت ابوظبی می گذرد و اماراتی ها چندان ابایی از مخفی کردن این روابط غیر رسمی از خود نشان نمی دادند، اعلام و علنی کردن این رابطه آن هم در این برهه خاص علاوه بر جنبه های تبلیغات انتخاباتی برای دونالد ترامپ و نجات بخش بودن برای نتانیاهو شاخص دیگری به نام ورود به فاز جدیدی از مقابله با ایران را هم می توان به آن افزود.

«ایماسک» مرکز پژوهش و اطلاع رسانی امارات که جزو مراکز مخالف دولت ابوظبی است، در تحقیقی که اکتبر سال گذشته منتشر کرد، خبر داد: امارات متحده عربی دچار دوگانگی بسیار شدید در روابط خارجی خود شده است که نماد آن در نوع روابطی است که بین ابوظبی و تهران شکل گرفته است.

بی تردید بیش از یک سال است که امارات متحده عربی تحرکاتی را در فضای شکل گرفته بین مثلث عربستان ، ایران و اسرائیل در پیش گرفت و با دور شدن از یک ضلع خود را به ضلع دیگری نزدیک اما هیچ یک از این اضلاع را به طور کامل ترک نکرد.

اماراتی ها در حالی که وانمود می کردند بهترین متحد عربستان در یمن و بقیه سیاست های منطقه ای و حتی بین المللی محمد بن سلمان هستند، ناگهان به سوی ایران چرخش کرده و ولیعهد عربستان را در باتلاق یمن و گرداب رسوایی قتل خاشقچی که در آمریکا همچنان در حال گردش است، تنها گذاشتند و در حالی که همه از نزدیکی بین ابوظبی و تهران سخن می گفتند، ناگهان روابط خود را با اسرائیل علنی کرده و به قطب مقابل کوچ کردند و همان طور که در زمان نزدیک شدن به ایران از ادامه همسویی خود با عربستان سخن گفتند این بار نیز ادعای عدم تهدید شدن ایران در روند علنی کردن این سازش مشارکت کردند.

داده های موجود نشان می دهند که امارات با این اقدام خود، خواسته یا ناخواسته محور جدیدی را در منطقه ایجاد کرده است که تحول نوینی در خاورمیانه در مقابل دیگر محورهای فعال در منطقه از محور قطر ـ ترکیه ، محور سعودی ـ شورای همکاری ـ مصر و محور مقاومت محسوب خواهد شد و چیزهای زیادی را از آن در آینده خواهیم شنید.

حضور این بار علنی ماموران رژیم صهیونیستی در آن سوی آب های خلیج فارس و در نزدیکی تنگه هرمز به طور حتم دور جدیدی از این رویارویی و تقابل را در منطقه خلق خواهد کرد و خواسته یا ناخواسته تنش ها و فشارهای متقابلی را به وجود خواهد آورد.

این مسئله را برایان هوک فرستاده ویژه و برکنار شده آمریکا در امور ایران هم تایید و ادعا کرد که این اقدام نوعی از ابراز قدرت ما به ایران در منطقه است.

«سانام واکیل» معاون مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقای موسسه تحقیقاتی «چتم هاوس» هم تاکید دارد گرچه ایران تنها هدف این توافق نیست اما بخش عمده ای از این داستان محسوب می شود.

به بیانی واضح تر، به همان اندازه که تل آویو به دنبال اقدامات تخریبی و جاسوسی در منطقه است، ابوظبی هم تلاش می کند تا نقش بزرگتری را به عنوان یک بازیگر محوری در منطقه خاورمیانه ایفا کند، منطقه ای که ایران بزرگترین بازیگر آن محسوب می شود.

گرچه کارشناسان امور منطقه تاکید می کنند ایران واکنش چندان بزرگ و ملموسی را نسبت به این اقدام امارات متحده عربی از خود نشان نخواهد داد تا امارات و جریان سازشکار از این اقدامات به عنوان امتیازی بزرگ برای خود بهره برداری نکند اما اظهار نظر مسئولان سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی از یک سو و اقدام ایران در توقیف یک شناور اماراتی در مقابل حمله اماراتی ها به چند لنج ایرانی، این پیام را برای ابوظبی و بقیه حاضران در منطقه خلیج فارس ارسال کرد که ایران در مقابل هر رفتارخصمانه قاطعانه مقابله به مثل خواهد کرد.

علی رغم تمام اینها، برخی از کارشناسان واقع بین بر این باورند حسن بزرگی که علنی شدن همکاری امارات متحده عربی و رژیم صهیونیستی برای آن سوی خلیج فارس دارد، آن است که امروز دشمن دیگر مجبور است رو باز کند، امری که اقدامات متقابل علیه این رفتار را هم برای طرف مقابل آسان تر خواهد کرد.