گوناگون

مراسم سوگواری در ابیانه

مراسم سوگواری در ابیانه

پارسینه: اين روزها در هر شهر و دیاری می توان بيرق سياه يار را دید. پرچم های سرخ، سبز و سیاه «یا حسین» در هر کوی و برزنی برافراشته است و اين يعني بار ديگر محرم از راه رسيده تا باز هم درس انسانيت، آزادگي و اخلاق را به تک تک ما عاشقانه حسین یادآوری کند.

تاسوعا در ابیانه | Photo by : Abdolvahed Mirzade

محرم که از راه مي رسد، مردم تک تک شهرهاي ایران با رسم و رسوم خاص خود و با پوشيدن لباس عزا و برگزاري سوگواری سرور و سالار شهیدان، ارادتشان را حسین بن علی نشان مي دهند. تنوع آداب و رسوم این مراسم، باعث شده افراد زيادي براي شرکت در مراسم عزاداري و آشنايي هرچه بیشتر با آيين هاي سنتي راه دیگر شهرها را در پیش گیرند، جایی که این مراسم، بسیار ویژه و خاص برگزار می شود.

ابيانه، این روستای کوچک سرخ رنگ، يکي از آن مناطقي است که آيين عزاداري اش زبانزد عام و خاص است. جايي که علاوه بر اهالي، مردم دیگر شهرهاي ايران هم خود را به این منطقه می رسانند تا در مهم ترين مراسم مذهبي این روستای کوچک شناخته شده، شرکت کنند. ابيانه در ايام محرم، به خصوص در روزهاي تاسوعا و عاشوراي حسيني، يکي از شلوغ ترين و پرازدحام ترين مناطق ايران محسوب می شود. با حضور در نگین سرخ ایران، با جلوه اي متفاوت از مراسم سوگواري ابا عبدالله(ع) مواجه می شوید. علاوه بر این به خوبی در می یابید که رسم و رسوم ابيانه بسیار متفاوت و متمایز از دیگر شهرهاست، به اندازه ای که جغجغه زني و نخل گرداني اش در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسیده است.

مراسم سوگواری در ابیانه

جاروزني و ذاکري

يکي از آيين هايي اين منطقه ، مراسم جاروزني مساجد و حسينيه هاست. به اين شکل که پيرغلامان جارو به دست می گیرند، حسينيه و مساجد را جارو مي کنند و آماده برپايي مراسم عزاداري مي شوند. با وجود اينکه اين روستا از همان ابتداي محرم سياهپوش است و مراسم سوگواری اش برگزار مي شود، اما اصل مراسم ابيانه شب تاسوعاست. در اين شب مراسمی به نام «ذاکری» در مسجدي به نام «يسمان» برگزار مي شود. در اين مراسم مردم با جمع شدن در مسجد، نوحه هايي را با نواهاي خاص خود مي خوانند.

پرسه زني يا پارسازني

مردم این دیار صبح روز تاسوعا این آيين را برگزار می کنند. در اين مراسم برخي از اهالي روستا(مردان) راهی خانه هايي مي شوند که از محرم سال گذشته تا امسال، عزيزي را از دست داده اند. اين افراد در مقابل خانه هايي که براي درگذشتگانشان خيرات و نذري مي دهند، مي ايستند، از خيرات آنها برمي دارند و با صداي بلند شروع به فاتحه خواندن می کنند. سپس به سمت خانه بعدي مي روند و با سرکشي به آخرين خانه، خود را به محل برگزاری مراسم جغجغه زني می رسانند.

مراسم سوگواری در ابیانه

جغجغه زني

يکي از زيباترين مراسم عزاداري محرم در ابيانه جغجغه زنی است. رسمي قديمي که از دوران ایران باستان به یادگار مانده است. اين رسم را که مختص به روستاي ابیانه است، در هيچ نقطه ديگري از ايران نمی بینید. جغجغه، ابزاری چوبي است که قبل از شروع مراسم در اختيار عزاداران قرار مي گيرد و آنها به کمک دو جغجغه و کوبيدن آن برهم، صدايي مانند چک چک ايجاد مي کنند که در کنار صداي طبل و سنج به نوايي جذاب و شنیدنی تبديل مي شود. نکته قابل اشاره در خصوص نوحه هاي اين مراسم این است که جغجغه زنان از سبک هاي موسيقي «يک ضرب»، «سه ضرب»، در «دستگاه شور» و «پشت سرهم» استفاده مي کنند.

شادا گرداني

مراسم جالب دیگری که عصر تاسوعا در ابيانه برگزار مي شود «شاداگرداني» معروف. شادا به چوب بلندي می گویند که با پارچه هاي متفاوت تزيين شده و فردي به عنوان شاداگردان آن را در روستا مي گرداند.

جغجغه زنی تاسوعا | Photo by : Mohammad Babaei

نخل گرداني

از دیگر آيين هاي دیدنی ابيانه نخل گردانی است که شکوه و عظمت خاصي دارد. در این روستا، دو نخل وجود دارد که يکي متعلق به اهالي محله «يسمان و پل» است و ديگري از آن اهالي محله «هرده. در ابتدا نخل هيچ تزييني ندارد. از این رو مردم آن را برای تزیین به ميدان مي آورند تا فردي با عنوان «باباي نخل» که مسوول زينت دهي است، آن را آماده مراسم کند. اولین کاری این است که پوششي سياه بر نخل مي کشند و سپس روي آن را با زيورآلات نقره سنتي ابيانه تزيين مي کنند. اما چیزی که در نخل گردانی سخت ترین کار است، به حرکت در آوردن آن است. کوچه هاي ابيانه باریک و ناهموار است، به همين دليل يک نفر در طول مسير مراسم بر نخل سوار می شود و افراد دیگر را هدايت می کند تا اين نماد مذهبي آسیبی به در و ديوار روستا وارد نکند. فردي که به عنوان هدايت کننده روي نخل سوار است، موروثي انتخاب مي شود. نکته جالب این رسم این است تا 30 سال بعد هم مي دانند چه کسي و از چه طايفه اي اين کار را انجام خواهد داد. فردی که سوار بر نخل است باید براي عزاداران در ظهر يا غروب عاشورا غذا تدارک ببیند. اما براساس رسم و رسومات اهالی اگر در مسير نخل گرداني، نخل با خانه اي برخورد داشته باشد، صاحب آن خانه بايد گوسفند قرباني کند.

جغجغه زنی ابیانه | Photo by : Mohammad Babaei

طلوع خواني

آیین دیگری که در ابیانه خاص است و صبح عاشورا برگزار می شود، طلوع خواني است. مراسمی که عزاداران را به عمق تاريخ می برد و اشک چشمانشان را جاری می سازد. مراسم طلوع خوانی قبل از اذان صبح شروع مي شود و تا طلوع آفتاب ادامه دارد.

محرم در ابیانه | Photo by : Mohammad Babaei

ورود ممنوع

لازم به ذکر است که در روزهاي تاسوعا و عاشورا، کسي اجازه ورود به ابيانه را ندارد و تنها کساني مي توانند وارد اين روستاي تاريخي شوند و به تماشای آیین های باستانی اش بنشینند که يا با تورهاي مجوزدار راهی این منطقه شده باشند يا آشنا و قوم و خويشي در ابيانه داشته باشند.

- شبنم اعماري

ارسال نظر

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار