باید و نباید‌های مصرف دارو در بارداری

پزشکان تحت شرایط و بنا بر وضعیت جسمی دارو‌هایی را به زنان باردارتجویز می‌کنند که در این راستا، با در نظر گرفتن پزشک، پرهیز از مصرف هر نوع دارو را باید کنار گذاشت و فقط به توصیه‌های پزشک متخصص عمل کرد.

دکتر شهلا چایچیان، متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه دراین‌باره گفت:مصرف دارو در بین زنان باردار باید تحت شرایط خاصی باشد، ولی نباید مصرف تمامی دارو‌ها را نفی کنیم و بگوییم هیچ دارویی در این زمان نباید مصرف شود. به گفته وی، گاهی هم مصرف دسته‌ای از دارو‌ها قبل از بارداری باعث بروز ناهنجاری‌هایی در جنین می‌شود مثلا مصرف اسید فولیک، ۴ ماه قبل از بارداری، نه تنها لازم است بلکه باعث می‌شود مادر با فقر آهن و عوارض آن مواجه نشود و از احتمال بیماری‌های «نقص لوله عصبی» که جزو ناهنجاری‌های جنینی است، جلوگیری به عمل آید. این عضو هیات علمی دانشگاه درخصوص مصرف ویتامین در این دوران می‌افزاید:مصرف ویتامین‌ها و املاح در ماه‌های بارداری متفاوت است و پزشک متخصص تصمیم به تجویز و نحوه مصرف می‌گیرد. این متخصص زنان و زایمان اظهار می‌کند:گاهی اوقات براساس نوع بیماری، پزشک دارو‌های مختلفی را برای زن باردار تجویز می‌کند که متاسفانه عده‌ای از آن‌ها با نظرخواهی اطرافیان خود، خودسرانه داروی خود را قطع می‌کنند، در صورتی که امروزه ثابت شده برخی از دارو‌ها به کاهش و حتی عدم سقط جنین، کمک شایانی می‌کند.

مصرف آنتی‌بیوتیک در بارداری

دسته دیگری از دارو‌ها که در این ایام مصرف می‌شوند «آنتی‌بیوتیک‌ها» هستند، دکتر چایچیان در این باره می‌گوید:این که انواع مختلفی از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند طی زمان‌های مختلف بارداری، جنین را دچار عوارض خفیف و یا شدید کند، امری اجتناب‌ناپذیر است، ولی در بسیاری از موارد، برای درمان عفونت‌ها، چاره‌ای جز تجویز آنتی‌بیوتیک به زن باردار نیست. وی در ادامه یادآور می‌شود: تحقیقات نشان می‌دهد عفونت‌های لثه و دندان در زنان باردار، باعث بروز زایمان زودرس، پارگی زودرس کیسه آب و عوارض خطیر دیگری برای جنین و نوزاد می‌شود در صورتی که می‌توان عفونت لثه را با دوره کوتاهی از آنتی‌بیوتیک درمان کرد. بنابر این، اصرار عدم مصرف دارو در این ایام، امری بیهوده تلقی می‌شود.

«گاهی به دلیل تهوع‌های شدید بارداری، پزشک مجبور به تجویز دارو جهت جلوگیری از برخی مشکلات در خون می‌شود» این متخصص زنان و مامایی با اظهار این مطلب خاطرنشان می‌کند:مادران باید در نظر داشته باشند که به هنگام بروز بیماری در این ایام، پزشک معالج خود را از «هفته بارداری» مطلع سازند تا مشکلی برای وی و جنین به وجود نیاید. وی خفیف‌ترین عوارض مصرف آنتی‌بیوتیک در زن باردار را ایجاد آلرژی به این دارو در آینده کودک عنوان می‌کند و یادآور می‌شود، برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها همانند «تتراسایکلین» نیز می‌تواند جوانه‌های دندان جنین را تیره کند پس بهتر است تا آن‌جاکه ممکن است از تجویز این دارو خودداری شود و یا مادرانی که دارای بیماری‌های خونی هستند، نباید از آنتی‌بیوتیک‌های «سولفامید» استفاده کنند، که مطمئنا پزشک معالج این جوانب را مدنظر خواهد داشت.

شیمی درمانی و بارداری

برخی از اوقات، زن باردار مجبور به استفاده از دارو‌های شیمی‌درمانی است چرا که با عدم مصرف این دارو، مادر از دست خواهد رفت. دکتر چایچیان با اشاره به این مطلب می‌گوید:از آنجایی که سلامت جنین، نهفته در سلامت مادر است، بهتر است در این شرایط به توصیه‌های پزشک اهمیت بیشتری داد.

مسکن‌ها

شایع‌ترین مصرف مسکن در دوران بارداری، استامینوفن است که طبق تحقیقات صورت گرفته، تاکنون عارضه‌ای از آن در انسان، گزارش نشده است. این عضو هیات علمی دانشگاه خاطر نشان می‌کند:گاهی درد‌های شدید، عوارض بیشتری نسبت به مصرف مسکن‌ها در پی خواهد داشت. وی در ادامه ابراز می‌کند:در برخی موارد حاد، اگر زنی دچار «میوم رحمی» (غده خوش‌خیم) باشد، طبق نظر پزشک، بیمار می‌تواند از استامینوفن‌های کدئین نیز مصرف کند.

دکتر چایچیان یادآور می‌شود:گاهی شاهد آن هستیم که مصرف بی‌رویه برخی از ویتامین‌ها در دوران بارداری، دارای اثرات سوء است، بنابراین مادران باید توجه داشته باشند که با مصرف بی‌رویه ویتامین، خود و جنین خود را به دردسر نیندازند. به گفته وی، پزشک می‌تواند با تجویز قرص فولیک اسید، آهن و دادن یک رژیم غذایی مناسب، بیمار خود را تحت کنترل داشته باشد. در غیر این صورت و مشاهده کمبود برخی از ویتامین‌ها و املاح، پزشک معالج اقدام به تجویز «ویتامین‌های مخصوص حاملگی» می‌کند.

مادران فست‌فودی

آمار‌ها نشان می‌دهند که این روز‌ها به دلیل اشتغال مادران، اغلب آن‌ها از تغذیه صحیحی استفاده نمی‌کنند و جای میوه و سبزی در وعده‌های غذایی آن‌ها خالی است که پزشکان با علم به این حقیقت، اقدام به تجویز برخی از دارو‌های مکمل برای آنان می‌کنند، ولی باید توجه داشت که مصرف غذا‌های حاضری (فست‌فود) به جز چاقی مادر و جنین، هیچ ثمری را به همراه نخواهد داشت و سکته‌های زودرس و بیماری دیابت را می‌توان از عوارض مادر و جنین چاق محسوب کرد و حتی گزارش شده است، دخترانی که در دوران حاملگی مادر خود، دچار چاقی بوده‌اند، بعد‌ها در آینده بیشتر از سایرین دچار سرطان پستان شده‌اند.

دکتر چایچیان در پایان خاطرنشان می‌کند:بیماران تیروئیدی باید آگاه باشند که مصرف دارو طی دوران بارداری، یکی از ملزومات آنهاست، چراکه ممکن است قطع دارو در این مرحله به قلب و چشم مادر صدمه وارد کند و یا احتمال زایمان زودرس را در آن‌ها بیشتر کند.