گوناگون

آنژیوگرافی و دانستنی‌هایی درباره آن

آنژیوگرافی و دانستنی‌هایی درباره آن

پارسینه: اصطلاح آنژیوگرافی به تعدادی آزمایش‌های تشخیصی که پزشکان می‌توانند برای شناسایی رگ‌های خونی مسدود یا تنگ شده استفاده کنند، ارجاع می‌شود.

آنژیوگرافی و دانستنی‌هایی درباره آن

آنژیوگرافی یک آزمایش پرتو اکس از رگ‌های خونی است. این آزمایش می‌تواند تصاویری از رگ‌های خونی در اندام‌های مختلف بدن را ارائه کند. در نتیجه، آنژیوگرافی اغلب به پزشکان در تشخیص شرایطی که قلب، مغز، دست‌ها یا پا‌ها را تحت تاثیر قرارداده اند، کمک می‌کند.

آنژیوگرافی می‌تواند به تشخیص ناهنجاری‌های رگ‌های خونی، از جمله رگ‌های خونی ضعیف، رسوبات پلاک و لخته‌های خون کمک کنند.

در ادامه با چرایی استفاده پزشکان از آنژیوگرافی، چگونگی انجام آن و خطرات و عوارض جانبی مرتبط با این روش بیشتر آشنا می‌شویم.

آنژیوگرافی چیست؟

اصطلاح آنژیوگرافی به تعدادی آزمایش‌های تشخیصی که پزشکان می‌توانند برای شناسایی رگ‌های خونی مسدود یا تنگ شده استفاده کنند، ارجاع می‌شود.

همچنین، آنژیوگرافی به پزشکان در تشخیص طیف گسترده‌ای از بیماری‌های قلبی عروقی، از جمله آترواسکلروز کرونری، تنگی رگ‌های خونی و آنوریسم‌ها کمک می‌کند.

برای انجام یک آنژیوگرافی سنتی، پزشک لوله‌ای نازک و بلند به نام کاتتر را در یک سرخرگ در دست، بالای ران یا کشاله ران وارد می‌کند.

کوچک‌تر شدن کاتتر‌ها نسبت به گذشته امکان انجام آنژیوگرافی از طریق دست که معمولا از طریق سرخرگ مچ دست انجام می‌شود را فراهم کرده است. مزیت این روش این است که عوارض موضعی آنژیوگرافی را بسیار کاهش داده و به نزدیک صفر می‌رساند. آسایش بیمار نیز در این روش نیز بیشتر است، زیرا بلافاصله می‌تواند از تخت پایین آمده و راه برود. ترخیص بیمار از بیمارستان نیز معمولا پس از گذشت چهار ساعت صورت می‌گیرد در شرایطی که مدت زمان بستری شدن در بیمارستان پس از آنژیوگرافی از طریق ران پا معمولا یک شب است.

پزشک رنگ کنتراست‌زا یا ماده حاجب را درون کاتتر تزریق کرده و تصویربرداری پرتو اکس از رگ‌های خونی انجام می‌شود. رنگ کنتراست‌زا به مشهودتر شدن رگ‌های خونی در تصاویر پرتو اکس کمک می‌کند.

با این وجود، تمام موارد آنژیوگرافی شامل دستگاه‌های تصویربرداری پرتو اکس نمی‌شوند. پزشکان می‌توانند آنژیوگرافی‌ها را با استفاده از دستگاه‌های تصویربرداری سی‌تی اسکن و ام‌آر‌آی نیز انجام دهند.

آنژیوگرافی با کمک دستگاه سی‌تی اسکن که به نام سی‌تی آنژیو نیز شناخته می‌شود یک روش تشخیصی است. میزان رنگ کنتراست‌زا استفاده شده در این روش تقریبا برابر با روش آنژیوگرافی است و تنها در سی‌تی آنژیو کاتتری وارد رگ فرد نمی‌شود. اگر احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر در فرد زیاد باشد، بهتر است از همان ابتدا آنژیوگرافی استفاده شود، زیرا پس از تایید سی‌تی آنژیو، بیمار باید آنژیوگرافی نیز انجام دهد. سی‌تی آنژیو بیشتر در مواری که احتمال احتمال تنگی رگ‌های قلب حداکثر متوسط است، توصیه می‌شود.

پزشک ممکن است در صورتی که فرد با موارد زیر مواجه باشد آنژیوگرافی را توصیه کند:

- نشانه‌های انسداد یا تنگی یک سرخرگ، مانند استرس غیرعادی در نتایج آزمایش وی دیده می‌شود

- دردی جدید یا غیرعادی در سینه خود را تجربه می‌کند

- یک سکته مغزی، حمله قلبی یا نارسایی قلبی داشته است

بیماری قلبی یکی از دلایل اصلی مرگ و میر انسان‌ها در جهان است. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی را کاهش دهد. پزشکان از آزمایش‌ها و روش‌های مختلفی مانند آنژیوگرافی برای تشخیص و درمان انواع مختلف بیماری قلبی استفاده می‌کنند.

پزشک برای چه چیزی از آنژیوگرافی‌ها استفاده می‌کند؟

پزشک می‌تواند از یک آنژیوگرافی برای بررسی شرایط رگ‌های خونی در سراسر بدن از جمله نقاط زیر استفاده کند:

- پشت

- گردن

- قلب

- سینه

- شکم

- لگن

- دست‌ها

- پا‌ها

طی یک آنژیوگرافی، پزشک در پی نشانه‌های بیماری قلبی‌عروقی و مشکلات در رگ‌های خونی خواهد بود.

پزشکان از نتایج آنژیوگرافی برای تشخیص شرایط زیر استفاده می‌کنند:

- آنوریسم ها، برآمدگی‌هایی که در دیواره سرخرگ‌های ضعیف شکل می‌گیرند

- آترواسکلروز یا تصلب شرایین که به واسطه انباشت پلاک و مواد چرب روی دیواره داخلی سرخرگ‌ها رخ می‌دهد

- آمبولی ریوی یا لخته‌های خون

- استونسیس رگ‌های خونی که موجب تنگ و باریک شدن غیرعادی رگ‌های خونی منتهی به مغز، قلب یا پا‌ها می‌شود.

- ناهنجاری‌های مادرزادی در رگ‌های خونی یا قلب

پزشک ممکن است به دلایل زیر نیز آنژیوگرافی را تجویز کند:

- برای ارزیابی سلامت رگ‌های خونی یک فرد پیش از انجام عمل جراحی

- برای شناسایی رگ‌های خونی تغذیه کننده یک تومور

- برای برنامه ریزی روش‌های درمان مانند بای‌پس کرونری، استنت گذاری، یا کموآمبولیزاسیون

- برای ارزیابی شرایط یک استنت پس از جایگذاری

انواع مختلف آنژیوگرافی

آنژیوگرافی کرونری (Coronary Angiography)

آنژیوگرافی مغزی (Cerebral Angiography)

آنژیوگرافی محیطی (Peripheral Angiography)

آنژیوگرافی احشایی (Visceral Angiography)

آنژیوگرافی ریوی (Pulmonary Angiography)

آنژیوگرافی لنفاوی (lymph Angiography)

پرتونگاری بطنی قلب از طرف راست (Right heart ventriculography)

پرتونگاری بطنی قلب از طرف چپ (Left heart ventriculography)

آنژیوگرافی آئورت (Aortography)

آنژیوگرافی شبکیه‌ای (Retinal Angiography)

آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی (Magnetic Resonance Angiography)

آنژیوگرافی به روش پرتونگاری مقطعی کامپیوتری (Computer Tomography Angiography)

روند انجام

در ادامه با چگونگی انجام آنژیوگرافی بیشتر آشنا می‌شویم.

آماده سازی

پزشک چگونگی آماده شدن برای یک آنژیوگرافی را پیش از انجام آن و طی یک ملاقات به فرد توضیح می‌دهد. در بیشتر موارد، افراد باید یک شب پیش از این عمل از مصرف غذا و نوشیدنی پرهیز کنند.

همچنین، فرد باید یک همراه داشته باشد تا وی را تا بیمارستان همراهی کرده و پس از اتمام کار از بیمارستان به خانه بازگرداند.

فرد باید موارد زیر را به همراه داشته باشد:

- فهرستی از دارو‌ها و مکمل‌هایی که در حال حاضر مصرف می‌کند.

- فهرستی از تمام آلرژی‌هایی که به آن‌ها مبتلا است.

- گواهینامه یا یک مدرک شناسایی معبتر دیگر.

- اطلاعات بیمه پزشکی فعلی.

پس از پذیرش، یک پرستار بیمار را برای تعویض لباس و پوشیدن گان بیمارستان به یک اتاق راهنمایی خواهد کرد.

سپس، پرستار یک خط سیاهرگی (رگ) در دست یا مچ فرد می‌گیرد. همچنین، وی علائم حیاتی و اطلاعات لازم مانند وزن، دمای بدن، ضربان قلب، و فشار خون فرد را بررسی خواهد کرد.

طی عمل

پیش از آنژیوگرافی، پزشک از یک داروی آرام بخش که به آرامش فرد کمک خواهد کرد، استفاده می‌کند. این دارو موجب بیهوشی فرد نمی‌شود.

سپس، پزشک قسمتی از بدن که کاتتر به آن وارد خواهد شد را ضدعفونی و بی حس می‌کند. پزشک برشی کوچک در پوست ایجاد کرده و کاتتر را وارد سرخرگ می‌کند.

پس از وارد شدن کاتتر درون سرخرگ، پزشک به دقت آن را به سمت رگ خونی که قصد بررسی آن را دارد هدایت می‌کند. پزشک رنگ کنتراست‌زا را از طریق کاتتر تزریق کرده و تصویربرداری پرتو اکس از رگ خونی انجام می‌شود. در زمان تزریق رنگ کنتراست‌زا فرد ممکن است اندکی احساس سوزش را تجربه کند.

پس از عمل

پس از اتمام تصویربرداری، پزشک کاتتر را خارج کرده و برای ۱۵ دقیقه فشار پایدار بر ناحیه وارد می‌کند. این کار برای حصول اطمینان از عدم وجود خونریزی داخلی انجام می‌شود.

سپس، یک پرستار فرد را به اتاق بیمارستان یا بخش قلب باز می‌گرداند. پزشک بعدا بازگشته و در مورد نتایج آزمایش با وی صحبت خواهد کرد.

تفسیر نتایج

پزشکان از آنژیوگرافی برای ارزیابی جریان خون به قلب، مغز، و اندام‌های دیگر استفاده می‌کنند. یک نتیجه غیرعادی ممکن است به وجود یک یا تعداد بیشتری سرخرگ مسدود شده اشاره داشته باشد.

چه خطراتی وجود دارند؟

بیشتر افراد با خطر بسیار کم تجربه عوارض جانبی عمده پس از یک آنژیوگرافی مواجه هستند. اما این روش تهاجمی دارای برخی خطرات است که بیشتر با روند وارد کردن کاتتر درون قلب مرتبط هستند.

با این وجود، نتایج یک بررسی در سال ۲۰۱۲ نشان داد که کمتر از ۲ درصد افرادی که آنژیوگرافی را انجام می‌دهند، عوارض جانبی عمده ناشی از ورود کاتتر به قلب را تجربه می‌کنند.

به گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا، افراد مسن و آن‌هایی که به برخی بیماری‌های خاص، مانند بیماری مزمن کلیه یا دیابت مبتلا هستند در معرض خطر بیشتری برای تجربه عوارض پس از یک آنژیوگرافی قرار دارند.

از جمله خطرات مرتبط با کاتتریزاسیون قلبی و آنژیوگرافی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- واکنش‌های آلرژیک به بی حسی موضعی، رنگ کنتراست‌زا، یا داروی آرام بخش

- خونریزی، کبودی یا درد در محل ورود

- لخته‌های خون

- آسیب دیدگی یک سرخرگ یا سیاهرگ

- نارسایی حاد کلیوی

- عفونت

- ضربان قلب نامنظم

- حمله قلبی یا سکته مغزی، اگرچه بسیار بعید است

افرادی که در گذشته به رنگ کنتراست‌زا واکنش آلرژیک داشته اند ممکن است به مصرف دارو برای کاهش خطر یک واکنش آلرژیک دیگر نیاز داشته باشند. این افراد باید دارو را حداقل ۲۴ ساعت پیش از آنژیوگرافی مصرف کنند.

ریکاوری

پس از یک آنژیوگرافی، به ویژه مواردی که از طریق ران پا انجام شده اند، فرد باید تا حد امکان در خانه استراحت کند. از نکته‌هایی که طی روند ریکاوری باید مد نظر قرار داد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- پرهیز از رانندگی یا کار با ماشین آلات تا زمان از بین رفتن کامل اثر داروی آرام بخش

- نوشیدن آب فراوان

- پرهیز از فعالیت بدنی شدید برای چند روز نخست پس از انجام یک آنژیوگرافی

- تعویض پانسمان تا زمان توصیه شده توسط پزشک

- تمیز و خشک نگه داشتن زخم

- پرهیز از استحمام، استفاده از وان آب گرم یا شنا در استخر طی مدت بهبودی زخم

اگر فرد نسبت به بروز عفونت مشکوک است باید به پزشک خود مراجعه کند. از جمله علائم عفونت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- قرمزی، تورم یا تشدید درد در نزدیکی زخم

- خروج ترشحات از زخم

- تب

آنژیوگرافی در برابر آنژیوپلاستی

طی یک عمل آنژیوپلاستی، پزشک یک بالن با قابلیت باد شدن یا استنت را در یک سرخرگ مسدود یا تنگ قرار می‌دهد. زمانی که در مکان مناسب قرار گرفت، پزشک بالن را باد کرده یا استنت را باز می‌کند تا به بهبود جریان خون در سرخرگ کمک شود.


منبع: عصر ایران

ارسال نظر

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار