سه راهکار اساسی کاهش آلودگی هوا

محسن هاشمی رییس شورای اسلامی شهر تهران با حضور در برنامه عصرانه در شبکه افق ضمن اشاره به سه اقدام اساسی کنترل آلاینده ها، تقویت سیستم حمل ونقل عمومی و اصلاح الگوی توسعه شهر به TOD در جهت کاهش آلودگی هوا بر محور‌های زیر نیز تاکید کرد: مساله آلودگی هوا، یک مساله فصلی یا مقطعی نیست، اما در کشور همین ایام سال که بدلیل وارونگی هوا آلودگی به اوج می‌رسد و موجب تعطیلی مدارس و ادارات می‌شود، همگان به یاد مساله آلودگی هوا می‌افتند و بعد از یکماه و با تغییر شرایط جوی هم موضوع فراموش می‌شود.

وی گفت: ما در کشور قوانین متعددی برای موضوع کنترل آلودگی هوا داریم که یکی از آن‌ها قانون نحوه کنترل آلودگی هوا مصوب سال ۱۳۷۴ مجلس شورای اسلامی و قانون هوای پاک مصوب ۱۳۹۶ یعنی ۲۲سال بعد است، البته در هر دو این قوانین دستگاه اصلی مسئول مدیریت شهری نیست بلکه سازمان محیط زیست، اما سایر دستگاه‌ها از جمله شهرداری‌ها وظایفی برعهده دارند.

به گفته وی، این قوانین عمدتا جنبه مجازات محور و واکنشی دارند و به همین دلیل با تصویب این قوانین ما شاهد تغییر روند محسوسی در موضوع آلودگی هوا نبودیم و تنها تغییرات جوی موجب می‌شود که آلودگی هوا در مواقع اضطرار کاهش یابد.

رئیس شورای شهر تهران تاکید کرد: بسیاری از کلانشهر‌های جهان مانند تهران درگیر با معضل آلودگی هوا بوده اند و توانسته اند آن را مدیریت کنند، اما شیوه مواجهه آنان با موضوع برخورد فعال بوده است نه منفعلانه و واکنشی، در واقع آنان بجای تعیین مجازات و ممنوعیت، سبک زندگی و مسیر توسعه شهر را تغییر داده اند.

وی افزود: لندن یک تجربه موفق در کنترل آلودگی هوا را در دهه اخیر داشته است، اما اگر ما به لندن استناد کنیم، مدیران اجرایی می‌گویند ما بودجه وامکانات نداریم، پس به تجربه موفق مکزیکو سیتی که از نظر جمعیتی با ۲۱ میلیون نفر ساکن بیش از دوبرابر تهران و از نظر منابع مالی، فقیرتر از تهران است اشاره می‌کنم.

هاشمی گفت: تقریبا همزمان با تصویب با قانون آلودگی هوا در ایران در اوائل دهه هفتاد، مکزیکوسیتی بعنوان آلوده‌ترین شهر جهان شناخته می‌شد، اما این شهر توانست طی ۲۰ سال آلودگی هوای خود را کنترل و به نصف کاهش دهد.

وی افزود: اقدامات مکزیکوسیتی عمدتا در محور توسعه حمل ونقل عمومی بوده است، یعنی ایجاد خطوط مترو وتجهیز ناوگان اتوبوس رانی، تسهیل سفر با حمل ونقل عمومی برای شهروندان وکاهش استفاده از خودروی شخصی.

رئیس شورای شهر تهران اظهار داشت: یکی از مشکلات عدم حل معضل آلودگی هوا، این است که مسئولیت محوری اجرای قانون بعهده سازمان محیط زیست است، اما این سازمان جنبه نظارتی دارد و اهرم اجرایی در اختیار آن نیست. اگر ما بدنبال حل مساله آلودگی هوا در تهران هستیم باید این سه اقدام اساسی صورت گیرد مانند کنترل آلاینده ها، تقویت سیستم حمل ونقل عمومی و اصلاح الگوی توسعه شهر به TOD.

وی با اشاره به اینکه در موضوع آلاینده ها، تنها خودرو‌ها آلاینده نیستند، گفت: تقریبا نیمی از آلایندگی تهران مربوط به وسایل ساکن بخصوص گرمایشی است که باید وزارت نفت، وزارت نیرو و مدیریت شهری به جمع بندی واحدی در مورد آن برسند.

وی افزود: سیستم حمل ونقل عمومی تهران در شرایط بحرانی قرار دارد، تعداد اتوبوس‌های تهران قرار بوده طی شش سال گذشته از ۷ هزار به ۹ هزار برسد، اما به جای ۳۰ درصد افزایش، ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده و به کمتر از ۶ هزار رسیده وعمر اتوبوس‌ها نیز از ۵ سال به ۱۱ سال رسیده است، وضعیت مترو نیز به همین شکل است وسرانه قطار از ۱.۱ برای هرکیلومتر مترو به ۰.۸ رسیده است یعنی خطوط جدید افتتاح شده، اما قطاری برای آن تامین نشده است.

هاشمی تاکید کرد: اگر ما سیستم حمل ونقل عمومی را اصلاح نکنیم، قطعا سیاست‌های کنترلی، جریمه و طرح ترافیک یا ارتقای استاندارد خودرو‌ها، تاثیر کافی را نخواهند گذاشت، چون بدلیل تحریم خودروسازی و ارزان بودن سوخت و مشکلات دیگر مردم ناگزیر به استفاده از خودروی معیوب شخصی خواهند شد.

وی ادامه داد: باید سیاست‌های شهرسازی ما بجای گسترش کور براساس منافع سازندگان، به توسعه پایدار مبتنی برحمل ونقل عمومی یعنی بارگذاری تجاری واداری و مسکونی، اطراف کریدور‌های پرظرفیت حمل ونقل عمومی تغییر یابد. اگر اراده ملی برای حل معضل آلودگی هوا وجود دارد باید اختیارات لازم به مدیریت شهری تفویض شود تا یکدستگاه با توان اجرایی مسئول موضوع گردد.