مزایا و معایب سزارین و زایمان طبیعی! از نظر علمی کدام بهتر است؟

این روز‌ها تب انتخاب نوع زایمان در ایران داغ شده است و خانواده‌ها بر سر انتخاب یکی از سه نوع زایمان و ضرر‌ها و فواید هرکدام در تردید به سر می‌برند. نسل پیش که اکثریت آن‌ها به وسیله زایمان طبیعی به دنیا آمده حالا خود بر زایمان سزارین به دلیل راحتی در ظاهر و درد کمتر به این نوع عمل روی آورده اند. آمار زایمان سزارین طی سال‌های اخیر به قدری افزایش پیدا کرد که وزارت بهداشت برآن شد تا دستور ممنوعیت این عمل را مگر در شرایط خاص در بیمارستان‌های دولتی صادر کند. دستوری که سال هاست در کشورهایی، چون آمریکا به دلیل آسیب‌های جدی که به بدن مادر وارد می‌شود صادر شده است.

به همین دلیل در ادامه این مقاله از مجموعه مقالات آکا، به تعریف و مقایسه میان عمل سزارین با زایمان طبیعی میپردازیم و مزایا و معایب هر کدام روش را برای به دنیا آمدن جنین بررسی میکنیم. با ماهمراه باشید.

مزایا و معایب زایمان طبیعی و سزارین

تعریف زایمان طبیعی در علم پزشکی چیست و مراحل آن کدام است؟

زایمان، اوج بارداری یک زن است و زایمان طبیعی شامل خارج شدن یک یا چند نوزاد از رحم با عبور از کانال واژن است. فرایند زایمان به سه مرحله تقسیم می‌شود که این مراحل عبارتند از: مرحله اول، شروع درد‌های زایمانی تا باز شدن کامل دهانه رحم؛ مرحله دوم، خروج جنین و مرحله سوم، خروج جفت و ترمیم مسیر کانال زایمان.

تفاوت زایمان طبیعی و سزارین در چیست؟

میان عمل سزارین و روش زایمان طبیعی تفاوت‌هایی وجود دارد که می‌توان به مهمترین آن یعنی میزان خونریزی که پس از سزارین دو برابر زایمان طبیعی است اشاره کرد. همچنین عفونت‌های رحمی، چسبندگی‌های جفت، پارگی مثانه، لخته شدن خون در رگ، باز شدن محل عمل، نارس بودن نوزاد، عوارض ریوی مادر حین عمل، از دیگر عوارض زایمان به روش سزارین است. سزارین‌های مکرر در یک فرد می‌تواند چسبندگی‌های داخل شکمی و درد‌های مزمن و طولانی مدت ایجاد کند.

درد زایمان طبیعی بیشتر است یا سزارین؟

درد زایمان یکی از اصلی‌ترین علت ترس مادران از زایمان طبیعی است. بله این درست است که درد زایمان طبیعی بیشتر از سزارین است. در زایمان سزارین چند ساعت بعد از متولد شدن فرزند که تاثیر دارو‌های بی حسی کم شده درد شروع میشود و تا چند روز ادامه پیدا میکند.


مزایا و معایب زایمان طبیعی و سزارین راهنمای زندگی.

ولی در زایمان طبیعی مادر مثلا یک روز درد دارد که البته این درد اوایل کاملا قابل تحمل است مثل درد خفیف پریود و در فواصل زیاد مثلا هر ۳۰ دقیقه یکبار. فواصل این درد کم کم، کم میشود و شدتش بیشتر میشود. تا جایی که حدودا ۳-۴ ساعت آخر مادر ۶۰ ثانیه درد دارد و ۲ دقیقه استراحت میکند.

گاهی بعد از زایمان طبیعی پس درد‌هایی وجود دارد که مثل همان درد پریود است که با شیردهی بهتر میشود.

مزایای زایمان طبیعی برای مادر:

وارد شدن به اتاق زایمان و انجام یک زایمان طبیعی یک پروسه طولانی است که ممکن است مادر را از لحاظ جسمی خسته کند و کار سختی برایش باشد. اما یکی از فواید زایمان طبیعی این است که زمان ریکاوری کوتاه تری در بیمارستان نسبت به سزارین نیاز دارد.

اگرچه قوانین متفاوت است، زمانی که فرد بعد از زایمان طبیعی باید در بیمارستان بماند، بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت است.

اگر خانمی احساس بهبودی داشت، ممکن است بیمارستان را زودتر از زمان تعیین شده ترک کند.

خانم‌هایی که زایمان طبیعی دارند، ممکن است به دلایل مشکلاتی از قبیل: ترس، خونریزی شدید، عفونت، واکنش به بیهوشی و درد ماندگارتر از سزارین اجتناب کنند.

و یکی دیگر از فواید این است که یک مادر بعد از جراحی ممکن است هوشیاری کمتری داشته باشد، اما بعد از زایمان طبیعی می‌تواند بسرعت فرزند خود را در آغوش بگیرد و به او شیر بدهد.

معایب زایمان طبیعی برای مادر:

در طول زایمان طبیعی، خطری که وجود دارد این است که ممکن است پوست و بافت اطراف واژن در حین حرکت نوزاد به سمت مجرا کشیده و پاره شود. اگر کشیدگی و پارگی شدید باشد، ممکن است مادر به بخیه نیاز پیدا کند یا اینکه ضعف و جراحت را در ماهیچه لگن احساس کند که در کنترل ادرار و عملکرد روده تاثیرگزار است.

بعضی از مطالعات نشان می‌دهد خانم‌هایی که زایمان طبیعی دارند، مشکلات بیشتری در روده و بی اختیاری ادرار نسبت به خانم‌هایی که سزارین انجام داده اند، پیدا می‌کنند. همچنین سرفه کردن، عطسه یا خنده نیز ممکن است باعث نشت ادرار در آن‌ها شود.

بعد از زایمان طبیعی ممکن است مادر بین مقعد و آلت تناسلی خود احساس درد کند.


مزایا و معایب زایمان طبیعی برای نوزاد:

بعضی از مزایای زایمان طبیعی برای نوزاد وجود دارد که به نگاه کردن مادر به نوزاد در حال تولد می‌توان اشاره کرد که در سزارین این امکان وجود ندارد و مادر می‌تواند خیلی سریع به نوزاد شیر بدهد.

در طول زایمان طبیعی، ماهیچه‌های درگیر به دلیل فشار معمولا مایع درون ریه نوزاد را تخلیه می‌کنند که نوزاد را از مشکلات تنفسی دور می‌کند.

کودکانی که از زایمان طبیعی متولد شده اند، ممکن است در طول زایمان در مجرای مادر نوعی باکتری مفید دریافت کنند که سیستم ایمنی را تقویت کرده و از کشش روده‌ای جلوگیری می‌کند.

اگر یک خانم زمان زیادی در اتاق زایمان باشد و یا در زایمان طبیعی نوزاد درشت باشد، یکی از خطراتی که وجود دارد این است نوزاد در طول زایمان دچار جراحت‌هایی از قبیل: کوبیدگی پوست سر یا شکستن ترقوه شود.

در طول زایمان طبیعی چه اتفاقی می‌افتد؟

در مورد خطرات زایمان طبیعی بهتر است مروری به دوران دبیرستان داشته باشیم:در روتین زایمان، ماهیچه‌های شکمی سر نوزاد را در مجرای زایمان به سمت پایین هل می‌دهند که این مجرا بین استخوان لگن و استخوان دنبالچه قرار دارد.

در زمان زایمان این مجرا گشاد می‌شود، بطوریکه سر و شانه‌های نوزاد را در خود جای می‌دهد. سپس سر نوزاد در نقطه‌ای بین مهبل و مقعد کشیده می‌شود تا اینکه کودک از مهبل خارج شود.

آیا آسیب زننده است؟

تصور کنید که یک توپ بولینک بین مقعد و مهبل قرار گرفته است، با بی حس کردن هم باز احساس درد خواهید داشت.

مسیری که کودک داخل مجرا طی می‌کند، نقش اساسی خواهد داشت.

سر نوزاد باید به سمت پایین باشد، در صورت بالا قرار داشتن سر، وضعیتی ایجاد می‌شود که به آن بلک لیبر می‌گوید که باعث درد شدید بین مهبل و مقعد می‌شود. این اتفاق باعث طولانی‌تر شدن و فشار بیشتری از سمت نوزاد می‌شود.


در عمل سزارین روند و تولد نوزاد به چه گونه انجام می‌شود؟

برای شروع عمل سزارین ابتدا شکم با ماده بتادین ضد عفونی می‌شود، سپس پزشک در ناحیه زیر شکم برش طولی حدود ده سانت می‌زند که ادامه آن داخل شکم خواهد بود. نوزاد ازاین طریق به بیرون هدایت و سپس دهان و بینی پوار شده وتنفس آسان می‌شود. در مرحله آخر نیز با بخیه، رحم و جدار شکم عمل را به پایان می‌برند.

عوارض سزارین بیشتر است یا طبیعی؟

زایمان سزارین، چون یک مداخله جراحی است طبیعتا با عوارض بیشتری همراه است. شانس عفونت، خونریزی و باز شدن زخم در زایمان سزارین بیشتر از زایمان طبیعی است. وقتی لایه‌ها بخیه زده میشوند ان بخیه‌ها ممکن است باعث ایجاد چسبندگی در شکم شوند. ممکن است بی حسی یا بی هوشی عمل جراحی هم عوارض داشته باشد.

متاسفانه از مهمترین علت‌های مرگ و میر مادر خونریزی و عفونت است؛ بنابراین خطر مرگ و میر در زایمان سزارین بیشتر است.

چرا برخی از خانم‌ها سزارین می‌شوند؟

در بعضی موارد، سزارین به دلیل پرخطر بودن زایمان طبیعی برای فرد انتخاب می‌شود. یک خانم ممکن است از قبل به دلیل باردار بودن دوقلو یا چند قلویی، بداند که باید سزارین انجام دهد و برای آن برنامه ریزی کند، یا اینکه وضعیت‌های خاص دیگری مثل دیابت یا فشار خون بالا داشته باشد و یا به دلیل عفونت‌هایی مثل HIV یا بیماری‌های تناسلی دارد که ممکن است هنگام زایمان به نوزاد منتقل شود و یا اینکه جفت جنین برای زایمان مشکل داشته باشد. در تمام این موارد سزارین توصیه می‌شود.

سزارین همچنین ممکن است در شرایط خاص دیگری نیاز باشد، مثل زایمان یک نوزاد با جثه بزرگ در مادری که لگن کوچکی دارد، یا اینکه کودک سرش به سمت پایین نچرخیده باشد و تلاش برای برگرداندن سر او به سمت پایین بی فایده باشد.

گاهی اوقات انجام سزارین توسط متخصص از پیش تعیین نشده است و فرد به دلایل اورژانسی مثل به خطر افتادن سلامت مادر، نوزاد و یا هردوی آن‌ها مجبور به سزارین می‌شود.

این تصمیم گاهی اوقات ممکن است بعد از انتقال مادر به اتاق زایمان اتخاذ شود، مثل زمان‌هایی که زایمان طبیعی خیلی کند انجام می‌شود یا اینکه به کودک اکسیژن کافی نمی‌رسد.

گاهی اوقات انجام سزارین انتخابی است و ممکن است خود مادر به دلایل خاصی آن را انتخاب کند. ممکن است یک خانم به دلیل اینکه بتواند برای زایمان خود برنامه ریزی کند یا اینکه از خطرات زایمان طبیعی می‌ترسد، سزارین را انتخاب کند.

اگرچه سزارین عموما یک جراحی امن و در مواردی باعث نجات جان افراد می‌شود، اما در مقایسه با زایمان طبیعی ممکن است خطرات بیشتری داشته باشد.

در مواقعی که زایمان طبیعی بسیار دردناک یا خطرناک باشد، این زایمان یک جراحی اصلی محسوب می‌شود که در آن شکم مادر را باز می‌کنند و نوزاد را از رحم بیرون می‌کشند.

چون یک بار سزارین کردن، مادر را به سزارین در بارداری‌های بعدی سوق می‌دهد، به همین دلیل زایمان طبیعی عموما گزینه بهتری است.

تفاوت این دو روش سزارین و طبیعی در زمان ریکاوری چیست؟

اگر هیچ گونه مشکلی برای فرد وجود نداشته باشد، ریکاوری بعد از زایمان طبیعی راحت‌تر و سریع‌تر از ریکاوری بعد از سزارین است.

در سزارین دوران بهبودی طولانی‌تر است. در زمان زایمان طبیعی می‌توانید از فردای آن روز سرپا شوید و بدوید.

اما اگر سزارین کرده باشید، تا چند وقت نمی‌توانید بدوید و یا حتی خیلی سریع راه بروید.

حداقل چیزی که می‌توان گفت: این است که دوران ریکاوری آسان نیست.

در این زمان، در عین حال که همه چیز خوب است، اما نوعی شکنجه درونی را احساس می‌کنید. در این وضعیت به شدت احساس ضعف خواهید داشت. در حالیکه در حال ریکاوری بعد از جراحی رحم هستید، باید از نوزاد نیز مراقبت کنید.

سخت‌ترین قسمت این دوران این است که نمی‌توانید به مدت دو هفته بعد از عمل کار‌های ساده روزانه را به تنهایی انجام دهید.

نیاز دارید که کسی تمام کارهایتان را انجام دهد. نمی‌توانید خودتان به تنهایی بنشینید یا راه بروید.

احساس نصف نیمه بودن دارید، چون جسم را تکان نمی‌دهید.

آیا هنوز هم سزارین را انتخاب می‌کنید؟

خیلی از خانم‌ها تنها به دلیل احساس امنیت و محافظت از جسمشان سزارین را انتخاب می‌کنند و معتقدند با این کار دیگر نگرانی تاریخ زایمان و تولد نوزاد را ندارند. معمولا پزشک تمام گزینه‌ها و شرایط ان‌ها را برای بیمار شرح می‌دهد. اما به یاد داشته باشید که حق انتخاب داشتن به این معنی نیست که هیچ خطری برای سزارین وجود نداشته باشد.



امن‌ترین نوع زایمان، طبیعی است، اما سزارین از طبیعی رایج‌تر است. سزارین نوع پیچیده تری از زایمان محسوب می‌شود.

کدام یک برای نوزاد بهتر است؟

مطالعات نشان می‌دهد که نوزادانی که با روش سزارین متولد می‌شوند، مشکلات ریوی بعد از تولد کمتری دارند، اما بعد از چند روز کم کم خود را نشان می‌دهند. همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که بچه‌ها ممکن است مشکلاتی را به علت سزارین در آینده تجربه کنند که نگرانی‌هایی نیز در رابطه با آسم و آلرژی نیز وجود دارد. دانشمندان علت آن را میکروب می‌دانند.

نوزاد میکروب‌ها را از مجرای زایمان مادر در طول زایمان می‌گیرد. البته راه‌های دیگری نیز برای وجود میکروب به بدن نوزاد نیز وجود دارد. در زایمان طبیعی، پوست کاملا با پوست برخورد می‌کند. همین اتفاق نیز در سزارین می‌افتد. کودک تازه متولد شده‌ای را که می‌آورند و روی سینه مادر قرار می‌دهند؛ این کودک تمام میکروب‌های روی پوست مادر را به خود جذب می‌کند.

منبع:آکا