از طبق‌کشی تا خاکسپاری زنانه؛ آیین‌های عزاداری که فقط در قزوین می‌توان دید

قزوین با فرا رسیدن ماه محرم حال و هوای حسینی به خود می‌گیرد و از آنجا که از دیرباز مراسمش در ایام محرم و دو روز تاسوعا و عاشورا زبانزد بوده، خود را مهیای برگزاری آیین‌هایی از جمله شبیه‌خوانی، تعزیه و طبق‌کشی می‌کند. آیین‌هایی که هر کدام زیبایی و حزن و اندوه خاص خود را دارند.

طشت‌گذاری
آیین طشت‌گذاری به نوعی آغازگر ماه محرم و آغاز عزاداری‌ها برای امام شهیدان است که در برخی از مساجد و تکایای استان قزوین با حضور هیات‌های مذهبی برگزار می‌شود. این مراسم که بیشتر در شهرهای الوند و آبیک و اغلب در بین مردم آذری زبان ساکن این استان اجرا می‌شود، به این صورت است که عزادارن طشتی را که داخل آن مقداری آب قرار دارد، به نشانه تشنگی امام حسین(ع) و یارانش در صحرای کربلا به روی دست گرفته و با نوحه‌سرایی در اطراف آن، مراسم عزاداری ماه محرم و پوشیدن لباس‌های سیاه را آغاز می‌کنند.

طبق‌کشی

طبق‌کشی مراسم خاص شهر قزوین است. جنس طبق از چوبی به ارتفاع حدود یک و نیم متر و قطر یک متر تهیه می‌شود که بیشتر قسمت‌های آن آینه‌کاری شده. این طبق استوانه‌ای شکل را مردان بر سر گذاشته و حمل می‌کنند. در شب تاسوعا همه دسته‌های عزادار از مسجد و تکایا به‌ طرف امام‌زاده سلطان سیدمحمد به‌راه می‌افتند و آنجا تجمع می‌کنند و در شب عاشورا به سمت امام‌زاده حسین (شاهزاده حسین) می‌روند. در مناطق روستایی، اهالی هر روستا در این شب به امام‌زاده محل رفته و تا قبل از طلوع آفتاب به سینه‌زنی می‌پردازند و پس از نماز صبح به طرف روستای خود حرکت می‌کنند.

تعزیه‌خوانی

تعزیه و تعزیه‌خوانی از قدیم در بیشتر شهرهای ایران به مناسبت ایام محرم برگزار می‌شده ولی تعزیه در قزوین قدمت دیرینه‌ای دارد و اگر می‌خواهید اصیل‌ترین تعزیه‌ها را ببینید، قزوین بهترین مکان برای این منظور است. شرایط تعزیه قزوین به گونه‌ای است که در ایام محرم تعزیه‌خوانان مطرح از نقاط مختلف کشور به این استان می‌آیند تا در این ایام اجراکننده تعزیه باشند.



خاکسپاری زنانه

در مراسم سوگواری سالار شهیدان، زنان در قزوین نقش پررنگی دارند تا آنجا که بخشی از مراسم مربوط به حماسه عاشورا توسط زنان در قزوین به تصویر کشیده می‌شود. مراسم خاکسپاری شهدای کربلا از جمله آیین‌هایی است که توسط زنان و به صورت نمادین انجام می‌شود؛ مراسمی که قزوینی‌ها به آن «سوم امام» می‌گویند. در این مراسم که هر سال در روز دوازدهم محرم برگزار می‌شود، تمام زنان شهر بیل و کلنگ به دست، پیکرهای نمادین شهدای عاشورا را با خود تا مسجد یا حسینیه اصلی شهر حمل می‌کنند. عزاداران قزوینی در این روز در مسجد علی‌اکبر جمع می‌شوند، عده‌ای با بیل و کلنگ و عده‌ای با در دست گرفتن پیکرهای پارچه‌ای بدون سر، به دور شهر می‌چرخند و دوباره به مسجد برمی‌گردند. در حین این مراسم هم نوحه‌خوانی، وعظ و عزاداری جریان دارد و مردان که تقریبا در حاشیه مراسم قرار گرفته‌اند، با گل‌اندود کردن سر و لباس خود عزاداری‌شان را اعلام می‌کنند.

درخت خونبار

برای دیدن درختی که بین اهالی و منطقه قزوین به درخت خونبار معروف است باید از قزوین فاصله گرفته و به روستای زرآباد از توابع «رودبار الموت» بروید. در آنجا چنار کهن‌سالی وجود دارد که به اعتقاد اهل محل، هر سال هنگام اذان صبح روز عاشورا، از ساقه‌های آن مایع قرمز رنگی تراوش می‌کند. هر سال افراد بسیاری از مناطق دور و نزدیک به این محل می‌آیند تا زیر درخت خونبار عزاداری کنند.