علل ابتلا و درمان اختلال چشایی

ابک ساعدی متخصص گوش حلق بینی و فوق تخصص جراحی پلاستیک صورت درباره نقش گیرنده‌های بدن اظهار کرد: وظیفه تمامی این گیرنده‌ها (چشایی وغیر چشایی) تبدیل محرک‌های بیرونی به سمت ایسپاسم‌های قابل درک توسط سیستم عصبی است.

وی با اشاره به وابسته بودن ۲ عضو بویایی و چشایی افزود: حس چشایی در افراد ارتباط مستقیمی با حس بویایی دارد یعنی زمانی که غذا می‌خوریم بوی غذا به بینی ما انتقال پیدا می‌کند و اگر زمانی بویایی ما مختل شود درک مناسبی از مزه غذا‌ها نداریم.

گیرنده‌های چشایی در سطح زبان پراکنده هستند

وی با اشاره به پراکندگی گیرنده‌های چشایی در سطح زبان افزود: در قسمت‌های خلف و بالای گوارش تعداد کمتری از این گیرنده‌ها وجود دارند و هر قسمتی از زبان به یک گیرنده چشایی خاص حساس هستند.


ساعدی اظهار کرد: در گذشته زبان را به خلف زبان (حساس به تلخی) جلوی زبان (حساس به شیرینی) و طرفین (حساس به شوری و ترشی) تقسیم کرده بودند، اما حالا مشخص شده که این طبقه بندی اشتباه است وعلاوه بر این چهار حس اصلی، حس‌های جدیدی تحت عنوان شیرینی و یا بهشتی را معرفی کردند.

وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم پرز‌های چشایی ما کارکرد مناسبی داشته باشند نیازمند شرایط خاصی هستیم درمرحله اول باید وضعیت بزاق و قسمت فوقانی گوارش مناسب باشد. (عمل جویدن باید به درستی انجام شود)

پرز‌های چشایی به چند دسته تقسیم می‌شوند؟

این متخصص گوش و حلق و بینی پرز‌های چشایی را به سه دسته (قارچی _نخی شکل_ جامی شکل) تقسیم کرد و افزود: گاهی اوقات برجستگی و سفیدی روی زبان دیده می‌شود که مربوط به پرز‌های چشایی نخی شکل می‌شود؛ گاهی درقسمت خلف زبان با دانه‌های برجسته‌ای مواجه می‌شویم که مربوط به پرز‌های جامی شکل هستند و اگر پرز‌های نخی شکل آلت کراتینیزه پیدا کنند و سیاه شود به زبان مودار معروف است.

وی گفت:کمبود ویتامین از شایع‌ترین علل آسیب به پرز‌های چشایی است، از سوی دیگر مصرف دارو‌هایی که به قسمت مرکزی مغز تأثیر می‌گذارند نیز از موارد آسیب به این پرزهاست البته مصرف دهانشویه‌ها و غذا‌های نامناسب، تند و داغ بر عملکرد پرز‌های چشایی موثر است؛ پرز‌های چشایی در افرادی که مبتلا به سرطان هستند و نیاز به رادیوتراپی و مصرف دارو‌های خاص دارند تحت تاثیر قرار می‌گیرند و در بعضی موارد به طور دائمی دچار اختلال می‌شوند.

ساعدی اظهار کرد: بیمارانی که از ناحیه سر آسیب می‌بینند و یا کسانی که بهداشت دهان و دندان را رعایت نمی‌کنند در حس چشایی خود دچار مشکل می‌شوند.

این متخصص گوش و حلق و بینی با اشاره به روش‌های درمان این اختلال، گفت: درمان‌های موضعی و دارو‌های ضد التهاب می‌توانند این اختلال را رفع کنند؛ برای افرادی که با کاهش بزاق مواجه هستند، جایگزین بزاق داریم؛ به طور کلی به این افراد توصیه می‌شود از مصرف دارو‌ها و موادی که ممکن است بر عملکرد پرز‌های چشایی تاثیر منفی بگذارد پرهیز کنند و مایعات را در برنامه غذایی خود بگنجانند.

وی در پایان اظهار کرد: اختلال چشایی را می‌توان عارضه‌ای خطرناک به حساب آورد، با توجه به اینکه یکی از لذت‌های زندگی غذا خوردن است پس اختلال چشایی بر کیفیت زندگی تاثیر منفی دارد، حتی مطالعات نشان داده است که این اختلال باعث کاهش وزن می‌شود.

منبع:بهداشت نیوز