چین رقیب ایران میشود؟
پارسینه: چین که روزی خریدار زعفران ایرانی بود حالا خود دست به تولید زعفران زده و طولی نخواهد کشید که به یکی از تولیدکنندگان مطرح جهان تبدیل شود و گوی سبقت را از ایران برباید.
تحریریه پارسینه- فاطمه گنج کریمی: از میان گیاهان صادراتی مهمترین محصول ایران زعفران است که صادرات آن رقم قابل توجهی را به خود اختصاص میدهد. مدتی است که بحث به تاراج رفتن زعفران کشورمان بسیار داغ شده؛ این موضوع، علاوه بر رسانه ها نگرانی مسئولان را نیز برانگیخته است. البته زنگ خطر این اتفاق سالهاست که به صدا درآمده، این نگرانیها که تاکنون با هیچگونه اقدامی همراه نشده این روزها بیش از هر زمان دیگری شدت یافته است. آن هم به دلیل همزمانی ۳ مسئله مهم ، از جمله پیوستن چین به لیست تولیدکنندگان زعفران، قاچاق و فروش فلهای بیش از حد طلای سرخ است.
چین که روزگاری از بزرگترین واردکنندگان زعفران از ایران به شمار میرفت حالا دست به تولید زعفران زده و با توجه به پیش بینی کارشناسان این حوزه طولی نخواهد کشید که به یکی از تولید کنندگان مطرح جهان تبدیل شود. در این حوزه نیز مدتی است افغانستان وارد کار شده و اکنون اگرچه محصول آن در طول سال به ۱۰ تن هم نمیرسد اما در موارد مختلف با قاچاق زعفران ایرانی به این کشور تولید ما به نام افغانستان به فروش میرسد.
در همین حال، چندی پیش جلیل مغازهای رئیس اتحادیه صادرکنندگان گیاهان دارویی درباره شرایط نابسامان بازار زعفران گفت: چند سالی است چین اقدام به کاشت زعفران کرده که اگر محصول این کشور به دست آید، باید فاتحه بازار زعفران ایران را خواند. البته با توجه به اینکه هفت سال زمان برای به بار نشستن زعفران لازم است هنوز محصول این کشور وارد بازار جهانی نشده است. اما پس از آنکه این محصول به ثمر بنشیند شرایط برای بازار کشور به مراتب دشوارتر از گذشته خواهد شد.
تلاش برای فروش طلای سرخ ایرانی
بارها پس از انتقادهایی که از سوی کشاورزان و کارشناسان صورت گرفت، مسئولان ابراز امیدواری کردند و گفتند مشکل خاصی در حوزه زعفران وجود ندارد. این بیخیالی مسئولان بالاخره کار به دست صادرات این محصول داد و رتبه ایران را در بازار جهانی پایین کشید.
معمولا تولید زعفران در استان خراسان رضوی و جنوبی حدود ۲۷۰ تا ۲۸۰ تن میشود اما مدتی است با توجه به آنکه تولید گیاهان دارویی در خارج از مرزهای کشورمان بازار خوبی ندارد بسیاری از فعالان این عرصه در استانهای مختلفی از جمله تبریز، زنجان، قم، اصفهان و شیراز به کاشت زعفران پرداختهاند که در سال گذشته حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار تن هم ظرفیت تولید این استانها بوده است و اکنون با توجه به حجم تولید بخشی نیز به عنوان مازاد صادر نشده و در بازار میماند. این در حالی است که کل تولید زعفران حدود ۷۰ تن است و باید تا آبانماه که زمان برداشت محصول جدید زعفران است تلاش شود تا در نهایت حد ممکن محصول ایرانی در بازارهای جهانی به فروش برسد. بدین ترتیب، حالا دسترنج کشاورزان روی دستشان میماند و دیگر ابراز امیدواری مسئولان نیزدردی را دوا نمیکند.
در این میان، آخرین ماه سال ۹۵ بود که غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران حداکثر قیمت هرکیلوگرم زعفران را ۵ میلیون و ۸۵۰ هزارتومان اعلام کرد که در حال حاضر رکود بر بازار زعفران حاکم و گردش معاملات متوقف شده است. نایب رئیس شورای ملی زعفران در بخش دیگری از سخنان خود گفته بود: هنوز گمرک آمار صادرات این محصول را در ماههای دی و بهمن اعلام نکرده، این در حالی است که سال گذشته براساس آمار گمرک، بیش از ۱۱۳ تن زعفران از کشور صادر شد. بدین ترتیب، با توجه به رکودی که بر محصول زعفران سایه افکنده است، مشخص نیست صادرات این محصول در سالهای آینده چه مقدار خواهد بود.
شکست بزرگ در کمین است!
اگرچه پیش از این، برخی مسئولان تأکید داشتند که جلوی خروج پیاز زعفران از کشور گرفته شود اما حتی پس از ممنوعیت و توقف این اقدام همچنان پیاز زعفران به طور قاچاق از کشور خارج میشود. رئیس اتحادیه صادرکنندگان گیاهان دارویی باز هم تاکید کرد که باید جلوی این موضوع گرفته شود، چرا که اکنون این محصول به کشورهای مختلفی مانند ترکیه قاچاق میشود. حال آنکه قیمت دستمزد کارگر در کشورهایی مانند افغانستان، پاکستان، هند و چین به مراتب پایینتر از دستمزد کارگر ایرانی بوده و هزینههای کمتری برای این کشورها وجود دارد. از نظر کیفیت نیز امسال از ۱۰ تن تولید زعفران افغانستان پنج تن آن کیفیت خوب داشته و به نمونههای ایرانی نزدیک بوده است. در چنین شرایطی لازم است دولت قطعا توجه ویژه به وضعیت بازار زعفران کشور داشته باشد و جلوی یک شکست بزرگ را بگیرد.
در حال حاضر نرخ زعفرانی که توسط ایران به فروش میرسد تفاوت چندانی با نرخ رقبای ایران از جمله افغانستان ندارد اما تا چند سال آینده نیز چین هم به این بازار میپیوندد و شرایط تغییر پیدا خواهد کرد.
با این حال، یکی از مهم ترین مسائلی که با حل شدن آن دیگر نگرانی برای فروش زعفران ایرانی در بازار جهانی وجود نخواهد داشت ورود ایران به سازمان تجارت جهانی است. به همین خاطر متاسفانه این محصول هنوز در جهان با نام ایران به ثبت نرسیده و لازم است که هر چه سریعتر مسئولان برای عضویت ایران در این سازمان چاره ای بیاندیشند.
حالا جای بسی تاسف است که زعفران کشورمان که به صورت فله ای به آن سوی دنیا راه پیدا میکند با نام کشورهای دیگر و با بسته بندیهای رنگارنگی به فروش برسد و طلای سرخ ایران که از لحاظ کیفیت یکی از بهترین زعفرانهای دنیاست، از دایره جهانی دور بیفتد.
مثل اینکه خبر ندارید که چین خاویار را هم تولید میکند و بازار خوبی هم دارد