نویسندگانی که به زبان نامادری نوشتند و معروف شدند
پارسینه- گروه فرهنگی: یکی از دلایل توفیق برخی نویسندههای مطرح لابد این است که به زبان نامادری نوشتهاند، چهرههایی مانند امین معلوف، آگوتا کریستوف، خالد حسینی و... اگر به زبان مادری مینوشتند، لابد به دلیل شمار محدود کاربران زبان مادریشان، آنچنان که باید، در ادبیات جهان مطرح نمیشدند.
به گزارش ایسنا، این گزارش مروری دارد بر زندگی برخی از نویسندههای مطرح ادبیات جهان که به زبان نامادری نوشتهاند.
ولادیمیر ولادیمیرویچ ناباکوف بیستوسوم آوریل 1899 در سنتپترزبورگ روسیه در خانوادهای به دنیا آمد که در آن به سه زبان فرانسوی، انگلیسی و روسی صحبت میشد. همین سبب شد تا از کودکی با سه زبان آشنا شود. خواندن و نوشتن را پیش از آنکه به زبان روسی بیاموزد، نخست به زبان انگلیسی فراگرفت. خانوادهی وی با آغاز انقلاب فوریه سال 1917، روسیه را ترک کردند. به سال 1919 وارد دانشگاه کمبریج شد، به مطالعهی زبانهای رومی و اسلواکی پرداخت. پس از آنکه در سال 1923 فارغالتحصیل شد، به برلین رفت و توانست بهعنوان یک شاعر و نویسنده نامی برای خود دست و پا کند. این نویسنده مطرح روس رمان معروف «لولیتا» را در جریان مسافرتش به غرب آمریکا نوشت که خلقش سال 1953 به پایان رسید و از پی آن نگارش کتاب «پنین» را آغاز کرد.
اگرچه اولین آثار ناباکوف به زبان روسی بودند، اما عمده شهرتش به واسطهی آثار انگلیسیاش میسر شد. ناباکوف بسیاری از آثارش را خودش به انگلیسی ترجمه میکرد؛ گاه پسرش نیز با او همکاری میکرد. تسلطش به سه زبان، کار ترجمه را برایش آسان میساخت. از نگاه ناباکوف، ترجمه، «حرکت از یک روستا به یک روستای دیگر در شب و تنها با استفاده از یک شمع بود». کتاب «لولیتا» یا «مدرک مستند» به قلم او از روسی به انگلیسی ترجمه شد. این رمان به همراه «آتش رنگباخته» جایگاه ویژهای برایش در میان رماننویسان بزرگ قرن بیستم رقم زد. ناباکوف روز دوم جولای 1977 در مونترو آمریکا درگذشت. از جمله آثارش که به زبان روسی نوشت و بعدها به انگلیسی ترجمه شد، میتوان به «ماری»، «دفاع لوژین»، «چشم»، «افتخار»، «خنده در تاریکی»، «یأس»، «دعوت به اعدام»، «هدیه» و «افسونگر» اشاره کرد. همچنین آثارش به زبان انگلیسی عبارتاند از: «زندگی واقعی سباستین نایت»، «پیچ شوم»، «لولیتا»، «پنین»، «آتش رنگباخته»، «آدا» و «اشیای آشکار».
تئودور کنراد نالچ کورزینوسکی معروف به جوزف کنراد به سال 1857 در پادولیای اوکراین متولد شد؛ دشتی حاصلخیز بین لهستان و روسیه که زمانی بخشی از خاک لهستان بود و بعد جزو روسیه شد. این منطقه از ملیتهای مختلفی تشکیل شده بود که چهار مذهب و چهار زبان داشت. خانوادهی کنراد هم ساکن آن بخشی بودند که به زبان لهستانی حرف میزدند. پدر این نویسنده، شاعر و مترجم ادبی از زبانهای انگلیسی و فرانسه بود. وی در کودکی رمانهای انگلیسی را به زبانهای فرانسه و لهستانی پیش پدرش میخواند. خانودهی او به سال 1861 به دلیل فعالیتهای ضدتزاریستی پدرش به ولگودا در شمال روسیه تبعید شد. علاقهاش به دریانوردی او را به فراگیری زبان فرانسه ترغیب کرد. وی پس از فراز و فرودهای بسیار و اقدام به خودکشی ناموفق، به توصیهای داییاش از فعالیت در کشتیرانی تجاری فرانسه دست کشید و به فعالیت در کشتیرانی بریتانیا مشغول شد تا بتواند شهروندی این کشور را بگیرد. 15 سال آخر زندگیاش به نویسندگی روی آورد و نخستین رمانش به نام «حماقت آلمایر» را به سال 1895 نوشت. کتابهای «دل تاریکی»، «لرد جیم»، «نوسترومو»، «مأمور مخفی»، «دزد دریایی»، «در چشم غربی» و «غریبه دریازده» از دیگر آثار این نویسنده است.
میلان کوندرا اول آوریل 1929 در برنو، چکسلواکی به دنیا آمد. از 14 سالگی به سال 1943 که نوشتن شعر را آغاز کرد، تا سه دهه بعد، آثارش را به زبان مادری خلق کرد و نخستین اثرش به زبان نامادری - فرانسه - رمان «زندگی جای دیگر است» بود که آن را به سال 1973 نوشت. او از سال ۱۹۷۵ در فرانسه زندگی میکند و به سال ۱۹۸۱ شهروند فرانسه میشود. مجموعهی شعرهای «انسان؛ بوستان پهناور»، «تکگویی» و همچنین تحلیلی برگزیده شعرهای گیوم آپولینر و مجموعهی 10 داستانش به عنوان «عشقهای خندهدار»، همچنین نخستین رمانش «شوخی» را به زبان مادری منتشر کرد. کوندرا به سال 1968 همراه بسیاری از هنرمندان و نویسندگان هموطنش به حمایت از جنبش اصلاحطلبانه حزب کمونیست چکسلواکی پرداخت. با اشغال سرزمینش از سوی ارتش شوروی در اوت ۱۹۶۸ نامش در لیست سیاه قرار گرفت، چاپ و عرضهی کتابهایش در کتابخانهها ممنوع شد و یک سال بعد از دانشکده سینما اخراج شد. او پس از مهاجرت به فرانسه، کتابهای «خنده و فراموشی» و «بار هستی» و دیگر آثارش را به زبان ناماداری نوشت.
فرانتس کافکا هرچند در پراگ - پایتخت کنونی کشور چک - به دنیا آمد، اما زبان مادریاش چکی نبود، زیرا این نویسنده در خانوادهی آلمانیزبان یهودی به دنیا آمد. در آن زمان پراگ مرکز کشور بوهم بود؛ سرزمینی پادشاهی متعلق به امپراتوری اتریش - مجارستان. او آلمانی را به عنوان زبان اول آموخت، همچنین زبان چکی را هم تقریبا بینقص صحبت میکرد، از سویی با زبان و فرهنگ فرانسه نیز آشنایی داشت و یکی از رماننویسان محبوبش گوستاو فلوبر بود. در دوران تحصیلش در دانشگاه چارلز پراگ در کلاسهای ادبیات آلمانی و هنر شرکت میکرد. از اینرو او همهی آثارش را به زبان آلمانی خلق کرد. برای برخی این تلقی اشتباه وجود دارد که او نویسندهای چک است؛ در حالی که او را باید در شمار نویسندگان آلمانیزبان دانست.
روتا سِپتیس، دختر پناهندهای لیتوانیایی و متولد 19 نوامبر 1967 در شهر دیترویت ایالت میشیگان آمریکاست. او دارای مدرک لیسانس در اقتصاد بینالملل از کالج هیلسدیل میشیگان است. پس از فارغالتحصیلی به لسآنجلس نقل مکان میکند. در سال 1994 گروه «سرگرمی سپتیس» را راهاندازی میکند که کار آن مدیرت حوزههای سرگرمی و موسیقی است و نوازندهها و گروههای مطرحی را نمایندگی کرده است. او با خانوادهاش در شهر نشویل ایالت تنسی زندگی میکند. این نویسندهی لیتوانیتبار به انگلیسی مینویسد و زبان مادریاش لیتوانیایی است.
امین معلوف فرانتس کافکا روزنامهنگار و نویسندهی لبنانی است که سال 1949 در بیروت در دانشگاه فرانسوی سن ژوزف تحصیل کرد و از سال 1971 تا 1976 که به فرانسه مهاجرت کرد، مدیر نشریهی «النهار» بود. در فرانسه نیز مدتی سردبیری مجلهی «ژونآفریک» را برعهده داشت؛ اما این حرفه را کنار گذاشت تا بتواند وقت خود را یکسره وقف نویسندگی کند. این نویسندهی عربزبان آثارش را به فرانسوی مینویسد. از او رمانهای بسیاری منتشر شده است که همگی در محیط خاورمیانه، آفریقا و کشورهای حوزهی مدیترانه میگذرند. او در سال 1993 برای رمان صخرهی تانیوس جایزهی «گنکو» را بهدست آورد و در سال 2010 نیز جایزهی اسپانیایی «پرنس آستوریاس» را از آن خود کرد.
آگوتا کریستوف سیام اکتبر 1935 در مجارستان به دنیا آمد. او به سال 1956 در پی انقلابهای ضدکمونیستی در 21 سالگی با شوهر و فرزند چهارماههاش از کشورش گریخت و در نوشاتل سوییس ساکن شد. این نویسنده برای اینکه به زبان نامادری بنویسد، قریب به 16 سال به فراگیری زبان فرانسوی پرداخت. آثار این نویسنده به بیش از 30 زبان ترجمه شده است. کتابهای «زبان مادری»، «دفتر بزرگ»، «فرقی نمیکند» و «جان وجو» از آثار آگوتا کریستوف است که بیستوهفتم ژوئیه سال 2011 از دنیا رفت.
دو نویسندهی افغانستانی خالد حسینی و عتیق رحیمی هم در شمار نویسندگان مطرح در جهان هستند که آثارشان را به ترتیب، به زبانهای انگلیسی و فرانسه خلق کردهاند. خالد حسینی چهارم مارس سال 1965 در کابل پایتخت افغانستان به دنیا آمد. این نویسندهی افغان ساکن ایالات متحده است. او از کودکی همراه پدرش که دیپلمات بود، به فرانسه مهاجرت کرد. خانوادهی این نویسنده به سال 1980 به دنبال کودتای کمونیستی از آمریکا درخواست پناهندگی سیاسی کرد. انتشار رمان «بادبادکباز» (در افغانستان: کاغذپران باز) به سال 2003 برای این نویسنده شهرتی جهانی به همراه آورد.
عتیق رحیمی هموطن خالد حسینی اما آثارش را به دو زبان فارسی و فرانسه تألیف کرده است. عتیق رحیمی بیستوششم فوریه سال 1962 در کابل به دنیا آمد. این نویسنده برای رمان «سنگ صبور» به سال 2008 به عنوان برگزیدهی جایزهی گنکور معرفی شد. او در دبیرستان فرانسوی کابل تحصیل کرد و زبان فرانسوی را در همان دوران فراگرفت. به سال 1984 همزمان با جنگهای داخلی افغانستان به پاکستان گریخت و سرانجام به فرانسه پناهنده شد. او دانشآموختهی ادبیات مدرن فرانسه است. نخستین رمانش «خاک و خاکستر» را به سال 1996 به فارسی نوشت. پس از آن دو رمان «هزارخانه خواب و اختناق» و «بازگشت تصوری» را به فارسی خلق کرد و سرانجام رمانی که با آن به شهرت جهانی رسید، یعنی «سنگ صبور» را به فرانسه نوشت. این نویسنده افغان جوایزی را از رقابتهای ادبی ایران و فرانسه از آن خود کرده است.
جومپا لاهیری هندیتبار از نسل نویسندگانی است که یازدهم ژوئیهی 1967 در لندن به دنیا آمد. پدر و مادر این نویسنده از مهاجران هندی - بنگالی هستند. او در رشتهی ادبیات انگلیسی مدرک کارشناسی گرفت و نخستین اثرش مجموعهی داستان «دردها» را به سال 1999 منتشر کرد. تحصیلات تکمیلیاش را در سه رشتهی زبان انگلیسی تا مقطعهای کارشناسی ارشد و دکتری دنبال کرد. کتابهای «خاک غریب»، «همنام»، «تجارت هیچکس»، «جهنم - بهشت»، «یک بار در همه عمر» و «پایان سال» از دیگر آثار این نویسنده است.
ماتئی ویسنییک بیستونهم ژانویه سال 1956 در رادیوتس رومانی به دنیا آمد. او به سال 1977 نوشتن را بهطور جدی آغاز کرد. قریب یک دهه آثارش را به زبان مادریاش - رومانیایی - خلق کرد، اما همهی آنها در کشورش ممنوع شدند. پس از این رویدادها کشورش را به قصد فرانسه ترک گفت و از سال 1988 آثارش را به زبان فرانسوی مینویسد. نمایشنامهی «داستان خرسهای پاندا به روایت یک ساکسیفونیست که دوست دختری در فرانکفورت دارد» از معروفترین آثار این نویسنده است.
ساموئل بارکْلی بِکت سیزدهم آوریل 1906 در ایرلند به دنیا آمد. در سالهای جوانی با ترک تحصیل آکادمیک به فرانسه مهاجرت کرد و آثارش را به زبان فرانسه نوشت. بکت که بیستودوم دسامبر 1989 از دنیا رفت، سال 1969 برندهی جایزهی نوبل ادبیات شده بود. شماری از نمایشنامهها و رمانهای این نویسنده به فارسی ترجمه شده است. نمایشنامهی «در انتظار گودو» از جمله معروفترین آثار اوست.
آلبر کامو از مطرحترین نویسندگان معاصر است که آثارش را به زبان نامادری خلق کرد. او هفتم نوامبر 1913 در دهکدهای کوچک در الجزایر به دنیا آمد. مادر آلبر کامو اسپانیایی بود و پدرش فرانسوی، از اینرو این تلقی اشتباه است که زبان مادری وی عربی بوده؛ در حالیکه اسپانیولی بوده است. او سالهای دبیرستان را در مدرسهی فر انسویزبان گذارد و در آغاز جوانی به فراگیری زبانهای انگلیسی و اسپانیولی پرداخت، اما چندان توفیقی در فراگیری این زبانها نداشت. در 46 سال عمرش آثار متعددی را در فلسفه و ادبیات به زبان فرانسوی برجای گذشت که بخش زیادی از آنها به فارسی ترجمه شده است. کامو به سال 1957 برندهی جایزهی نوبل ادبیات شد و بعدازظهر چهارم ژانویه ۱۹۶۰ بر اثر سانحهی تصادف نزدیک سن، در شهر ویلبلویل درگذشت.
کازوئو ایشیگورو نویسندهی ژاپنی است که آثارش را به زبان انگلیسی مینویسد. او هشتم نوامبر 1954 در ناگازاکی به دنیا آمد. کتابهای «منظرهی پریدهرنگ تپهها»، «هنرمندی در دنیای شناور»، « بازمانده روز» و «تسلیناپذیر» از آثار این نویسندهاند.
طاهر بن جلون اول دسامبر 1944 در مراکش به دنیا آمد. او از کودکی در مدرسهی دوزبانهی عربی - فرانسوی تحصیل کرد. این نویسنده در پاریس زندگی میکند و آثارش را از همان آغاز به زبان فرانسه نوشت. کتابهای «فرزند خاک» و «شب مقدس» از آثار این نویسندهاند.
ژولیا کریستِوا بیستوچهارم ژوئن به سال 1941 در بلغارستان به دنیا آمد. او از دههی 60 میلادی به فرانسه مهاجرت کرد و آثارش را به این زبان نوشت. از این متفکر و نویسنده آثار متعددی دربارهی فمینیسم و همچنین رمانهای متعددی به فرانسه و ترجمهی برخی از آنها به فارسی چاپ شده است.
چیماماندا نگوزی آدیچی به سال 1977 در نیجریه به دنیا آمد. این نویسندهی آفریقایی دانشجوی دانشگاه پرینستون در آمریکاست و آثارش را به زبان انگلیسی مینویسد. برای خلق رمان «نیمی از یک خورشید زرد» به سال 2007 به عنوان برگزیدهی جایزهی اورنج معرفی شد.
نینا بربروا به سال 1901 در خانوادهای روس به دنیا آمد و به سال 1993 از دنیا رفت. این نویسنده آثارش را به زبان فرانسه نوشته و چندان نام شناختهشدهای برای فارسیزبانها نیست.
اما در میان نویسندگان ایرانی، معدود افرادی بودهاند که آثاری را به زبانی غیر از فارسی نوشتهاند. از جملهی این افراد به حمید صدر، آذر نفیسی، فیروزه جزایری (دوما) و بهمن شعلهور میتوان اشاره کرد.
به گزارش ایسنا، این گزارش مروری دارد بر زندگی برخی از نویسندههای مطرح ادبیات جهان که به زبان نامادری نوشتهاند.
ولادیمیر ولادیمیرویچ ناباکوف بیستوسوم آوریل 1899 در سنتپترزبورگ روسیه در خانوادهای به دنیا آمد که در آن به سه زبان فرانسوی، انگلیسی و روسی صحبت میشد. همین سبب شد تا از کودکی با سه زبان آشنا شود. خواندن و نوشتن را پیش از آنکه به زبان روسی بیاموزد، نخست به زبان انگلیسی فراگرفت. خانوادهی وی با آغاز انقلاب فوریه سال 1917، روسیه را ترک کردند. به سال 1919 وارد دانشگاه کمبریج شد، به مطالعهی زبانهای رومی و اسلواکی پرداخت. پس از آنکه در سال 1923 فارغالتحصیل شد، به برلین رفت و توانست بهعنوان یک شاعر و نویسنده نامی برای خود دست و پا کند. این نویسنده مطرح روس رمان معروف «لولیتا» را در جریان مسافرتش به غرب آمریکا نوشت که خلقش سال 1953 به پایان رسید و از پی آن نگارش کتاب «پنین» را آغاز کرد.
اگرچه اولین آثار ناباکوف به زبان روسی بودند، اما عمده شهرتش به واسطهی آثار انگلیسیاش میسر شد. ناباکوف بسیاری از آثارش را خودش به انگلیسی ترجمه میکرد؛ گاه پسرش نیز با او همکاری میکرد. تسلطش به سه زبان، کار ترجمه را برایش آسان میساخت. از نگاه ناباکوف، ترجمه، «حرکت از یک روستا به یک روستای دیگر در شب و تنها با استفاده از یک شمع بود». کتاب «لولیتا» یا «مدرک مستند» به قلم او از روسی به انگلیسی ترجمه شد. این رمان به همراه «آتش رنگباخته» جایگاه ویژهای برایش در میان رماننویسان بزرگ قرن بیستم رقم زد. ناباکوف روز دوم جولای 1977 در مونترو آمریکا درگذشت. از جمله آثارش که به زبان روسی نوشت و بعدها به انگلیسی ترجمه شد، میتوان به «ماری»، «دفاع لوژین»، «چشم»، «افتخار»، «خنده در تاریکی»، «یأس»، «دعوت به اعدام»، «هدیه» و «افسونگر» اشاره کرد. همچنین آثارش به زبان انگلیسی عبارتاند از: «زندگی واقعی سباستین نایت»، «پیچ شوم»، «لولیتا»، «پنین»، «آتش رنگباخته»، «آدا» و «اشیای آشکار».
تئودور کنراد نالچ کورزینوسکی معروف به جوزف کنراد به سال 1857 در پادولیای اوکراین متولد شد؛ دشتی حاصلخیز بین لهستان و روسیه که زمانی بخشی از خاک لهستان بود و بعد جزو روسیه شد. این منطقه از ملیتهای مختلفی تشکیل شده بود که چهار مذهب و چهار زبان داشت. خانوادهی کنراد هم ساکن آن بخشی بودند که به زبان لهستانی حرف میزدند. پدر این نویسنده، شاعر و مترجم ادبی از زبانهای انگلیسی و فرانسه بود. وی در کودکی رمانهای انگلیسی را به زبانهای فرانسه و لهستانی پیش پدرش میخواند. خانودهی او به سال 1861 به دلیل فعالیتهای ضدتزاریستی پدرش به ولگودا در شمال روسیه تبعید شد. علاقهاش به دریانوردی او را به فراگیری زبان فرانسه ترغیب کرد. وی پس از فراز و فرودهای بسیار و اقدام به خودکشی ناموفق، به توصیهای داییاش از فعالیت در کشتیرانی تجاری فرانسه دست کشید و به فعالیت در کشتیرانی بریتانیا مشغول شد تا بتواند شهروندی این کشور را بگیرد. 15 سال آخر زندگیاش به نویسندگی روی آورد و نخستین رمانش به نام «حماقت آلمایر» را به سال 1895 نوشت. کتابهای «دل تاریکی»، «لرد جیم»، «نوسترومو»، «مأمور مخفی»، «دزد دریایی»، «در چشم غربی» و «غریبه دریازده» از دیگر آثار این نویسنده است.
میلان کوندرا اول آوریل 1929 در برنو، چکسلواکی به دنیا آمد. از 14 سالگی به سال 1943 که نوشتن شعر را آغاز کرد، تا سه دهه بعد، آثارش را به زبان مادری خلق کرد و نخستین اثرش به زبان نامادری - فرانسه - رمان «زندگی جای دیگر است» بود که آن را به سال 1973 نوشت. او از سال ۱۹۷۵ در فرانسه زندگی میکند و به سال ۱۹۸۱ شهروند فرانسه میشود. مجموعهی شعرهای «انسان؛ بوستان پهناور»، «تکگویی» و همچنین تحلیلی برگزیده شعرهای گیوم آپولینر و مجموعهی 10 داستانش به عنوان «عشقهای خندهدار»، همچنین نخستین رمانش «شوخی» را به زبان مادری منتشر کرد. کوندرا به سال 1968 همراه بسیاری از هنرمندان و نویسندگان هموطنش به حمایت از جنبش اصلاحطلبانه حزب کمونیست چکسلواکی پرداخت. با اشغال سرزمینش از سوی ارتش شوروی در اوت ۱۹۶۸ نامش در لیست سیاه قرار گرفت، چاپ و عرضهی کتابهایش در کتابخانهها ممنوع شد و یک سال بعد از دانشکده سینما اخراج شد. او پس از مهاجرت به فرانسه، کتابهای «خنده و فراموشی» و «بار هستی» و دیگر آثارش را به زبان ناماداری نوشت.
فرانتس کافکا هرچند در پراگ - پایتخت کنونی کشور چک - به دنیا آمد، اما زبان مادریاش چکی نبود، زیرا این نویسنده در خانوادهی آلمانیزبان یهودی به دنیا آمد. در آن زمان پراگ مرکز کشور بوهم بود؛ سرزمینی پادشاهی متعلق به امپراتوری اتریش - مجارستان. او آلمانی را به عنوان زبان اول آموخت، همچنین زبان چکی را هم تقریبا بینقص صحبت میکرد، از سویی با زبان و فرهنگ فرانسه نیز آشنایی داشت و یکی از رماننویسان محبوبش گوستاو فلوبر بود. در دوران تحصیلش در دانشگاه چارلز پراگ در کلاسهای ادبیات آلمانی و هنر شرکت میکرد. از اینرو او همهی آثارش را به زبان آلمانی خلق کرد. برای برخی این تلقی اشتباه وجود دارد که او نویسندهای چک است؛ در حالی که او را باید در شمار نویسندگان آلمانیزبان دانست.
روتا سِپتیس، دختر پناهندهای لیتوانیایی و متولد 19 نوامبر 1967 در شهر دیترویت ایالت میشیگان آمریکاست. او دارای مدرک لیسانس در اقتصاد بینالملل از کالج هیلسدیل میشیگان است. پس از فارغالتحصیلی به لسآنجلس نقل مکان میکند. در سال 1994 گروه «سرگرمی سپتیس» را راهاندازی میکند که کار آن مدیرت حوزههای سرگرمی و موسیقی است و نوازندهها و گروههای مطرحی را نمایندگی کرده است. او با خانوادهاش در شهر نشویل ایالت تنسی زندگی میکند. این نویسندهی لیتوانیتبار به انگلیسی مینویسد و زبان مادریاش لیتوانیایی است.
امین معلوف فرانتس کافکا روزنامهنگار و نویسندهی لبنانی است که سال 1949 در بیروت در دانشگاه فرانسوی سن ژوزف تحصیل کرد و از سال 1971 تا 1976 که به فرانسه مهاجرت کرد، مدیر نشریهی «النهار» بود. در فرانسه نیز مدتی سردبیری مجلهی «ژونآفریک» را برعهده داشت؛ اما این حرفه را کنار گذاشت تا بتواند وقت خود را یکسره وقف نویسندگی کند. این نویسندهی عربزبان آثارش را به فرانسوی مینویسد. از او رمانهای بسیاری منتشر شده است که همگی در محیط خاورمیانه، آفریقا و کشورهای حوزهی مدیترانه میگذرند. او در سال 1993 برای رمان صخرهی تانیوس جایزهی «گنکو» را بهدست آورد و در سال 2010 نیز جایزهی اسپانیایی «پرنس آستوریاس» را از آن خود کرد.
آگوتا کریستوف سیام اکتبر 1935 در مجارستان به دنیا آمد. او به سال 1956 در پی انقلابهای ضدکمونیستی در 21 سالگی با شوهر و فرزند چهارماههاش از کشورش گریخت و در نوشاتل سوییس ساکن شد. این نویسنده برای اینکه به زبان نامادری بنویسد، قریب به 16 سال به فراگیری زبان فرانسوی پرداخت. آثار این نویسنده به بیش از 30 زبان ترجمه شده است. کتابهای «زبان مادری»، «دفتر بزرگ»، «فرقی نمیکند» و «جان وجو» از آثار آگوتا کریستوف است که بیستوهفتم ژوئیه سال 2011 از دنیا رفت.
دو نویسندهی افغانستانی خالد حسینی و عتیق رحیمی هم در شمار نویسندگان مطرح در جهان هستند که آثارشان را به ترتیب، به زبانهای انگلیسی و فرانسه خلق کردهاند. خالد حسینی چهارم مارس سال 1965 در کابل پایتخت افغانستان به دنیا آمد. این نویسندهی افغان ساکن ایالات متحده است. او از کودکی همراه پدرش که دیپلمات بود، به فرانسه مهاجرت کرد. خانوادهی این نویسنده به سال 1980 به دنبال کودتای کمونیستی از آمریکا درخواست پناهندگی سیاسی کرد. انتشار رمان «بادبادکباز» (در افغانستان: کاغذپران باز) به سال 2003 برای این نویسنده شهرتی جهانی به همراه آورد.
عتیق رحیمی هموطن خالد حسینی اما آثارش را به دو زبان فارسی و فرانسه تألیف کرده است. عتیق رحیمی بیستوششم فوریه سال 1962 در کابل به دنیا آمد. این نویسنده برای رمان «سنگ صبور» به سال 2008 به عنوان برگزیدهی جایزهی گنکور معرفی شد. او در دبیرستان فرانسوی کابل تحصیل کرد و زبان فرانسوی را در همان دوران فراگرفت. به سال 1984 همزمان با جنگهای داخلی افغانستان به پاکستان گریخت و سرانجام به فرانسه پناهنده شد. او دانشآموختهی ادبیات مدرن فرانسه است. نخستین رمانش «خاک و خاکستر» را به سال 1996 به فارسی نوشت. پس از آن دو رمان «هزارخانه خواب و اختناق» و «بازگشت تصوری» را به فارسی خلق کرد و سرانجام رمانی که با آن به شهرت جهانی رسید، یعنی «سنگ صبور» را به فرانسه نوشت. این نویسنده افغان جوایزی را از رقابتهای ادبی ایران و فرانسه از آن خود کرده است.
جومپا لاهیری هندیتبار از نسل نویسندگانی است که یازدهم ژوئیهی 1967 در لندن به دنیا آمد. پدر و مادر این نویسنده از مهاجران هندی - بنگالی هستند. او در رشتهی ادبیات انگلیسی مدرک کارشناسی گرفت و نخستین اثرش مجموعهی داستان «دردها» را به سال 1999 منتشر کرد. تحصیلات تکمیلیاش را در سه رشتهی زبان انگلیسی تا مقطعهای کارشناسی ارشد و دکتری دنبال کرد. کتابهای «خاک غریب»، «همنام»، «تجارت هیچکس»، «جهنم - بهشت»، «یک بار در همه عمر» و «پایان سال» از دیگر آثار این نویسنده است.
ماتئی ویسنییک بیستونهم ژانویه سال 1956 در رادیوتس رومانی به دنیا آمد. او به سال 1977 نوشتن را بهطور جدی آغاز کرد. قریب یک دهه آثارش را به زبان مادریاش - رومانیایی - خلق کرد، اما همهی آنها در کشورش ممنوع شدند. پس از این رویدادها کشورش را به قصد فرانسه ترک گفت و از سال 1988 آثارش را به زبان فرانسوی مینویسد. نمایشنامهی «داستان خرسهای پاندا به روایت یک ساکسیفونیست که دوست دختری در فرانکفورت دارد» از معروفترین آثار این نویسنده است.
ساموئل بارکْلی بِکت سیزدهم آوریل 1906 در ایرلند به دنیا آمد. در سالهای جوانی با ترک تحصیل آکادمیک به فرانسه مهاجرت کرد و آثارش را به زبان فرانسه نوشت. بکت که بیستودوم دسامبر 1989 از دنیا رفت، سال 1969 برندهی جایزهی نوبل ادبیات شده بود. شماری از نمایشنامهها و رمانهای این نویسنده به فارسی ترجمه شده است. نمایشنامهی «در انتظار گودو» از جمله معروفترین آثار اوست.
آلبر کامو از مطرحترین نویسندگان معاصر است که آثارش را به زبان نامادری خلق کرد. او هفتم نوامبر 1913 در دهکدهای کوچک در الجزایر به دنیا آمد. مادر آلبر کامو اسپانیایی بود و پدرش فرانسوی، از اینرو این تلقی اشتباه است که زبان مادری وی عربی بوده؛ در حالیکه اسپانیولی بوده است. او سالهای دبیرستان را در مدرسهی فر انسویزبان گذارد و در آغاز جوانی به فراگیری زبانهای انگلیسی و اسپانیولی پرداخت، اما چندان توفیقی در فراگیری این زبانها نداشت. در 46 سال عمرش آثار متعددی را در فلسفه و ادبیات به زبان فرانسوی برجای گذشت که بخش زیادی از آنها به فارسی ترجمه شده است. کامو به سال 1957 برندهی جایزهی نوبل ادبیات شد و بعدازظهر چهارم ژانویه ۱۹۶۰ بر اثر سانحهی تصادف نزدیک سن، در شهر ویلبلویل درگذشت.
کازوئو ایشیگورو نویسندهی ژاپنی است که آثارش را به زبان انگلیسی مینویسد. او هشتم نوامبر 1954 در ناگازاکی به دنیا آمد. کتابهای «منظرهی پریدهرنگ تپهها»، «هنرمندی در دنیای شناور»، « بازمانده روز» و «تسلیناپذیر» از آثار این نویسندهاند.
طاهر بن جلون اول دسامبر 1944 در مراکش به دنیا آمد. او از کودکی در مدرسهی دوزبانهی عربی - فرانسوی تحصیل کرد. این نویسنده در پاریس زندگی میکند و آثارش را از همان آغاز به زبان فرانسه نوشت. کتابهای «فرزند خاک» و «شب مقدس» از آثار این نویسندهاند.
ژولیا کریستِوا بیستوچهارم ژوئن به سال 1941 در بلغارستان به دنیا آمد. او از دههی 60 میلادی به فرانسه مهاجرت کرد و آثارش را به این زبان نوشت. از این متفکر و نویسنده آثار متعددی دربارهی فمینیسم و همچنین رمانهای متعددی به فرانسه و ترجمهی برخی از آنها به فارسی چاپ شده است.
چیماماندا نگوزی آدیچی به سال 1977 در نیجریه به دنیا آمد. این نویسندهی آفریقایی دانشجوی دانشگاه پرینستون در آمریکاست و آثارش را به زبان انگلیسی مینویسد. برای خلق رمان «نیمی از یک خورشید زرد» به سال 2007 به عنوان برگزیدهی جایزهی اورنج معرفی شد.
نینا بربروا به سال 1901 در خانوادهای روس به دنیا آمد و به سال 1993 از دنیا رفت. این نویسنده آثارش را به زبان فرانسه نوشته و چندان نام شناختهشدهای برای فارسیزبانها نیست.
اما در میان نویسندگان ایرانی، معدود افرادی بودهاند که آثاری را به زبانی غیر از فارسی نوشتهاند. از جملهی این افراد به حمید صدر، آذر نفیسی، فیروزه جزایری (دوما) و بهمن شعلهور میتوان اشاره کرد.
منبع:
خبرگزاری ایسنا
ارسال نظر