.svg)
اصیل ترین هنر دستی یزد رو به خاموشی
پارسینه: ترمه بافی یکی از اصیل ترین صنایع دستی استان یزد است که از گذشته های دور تاکنون نه تنها در سراسر کشور بلکه در سایر کشورها از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده اما این هنر هم اکنون رو به افول است.
ترمه بافی در داخل و خارج از کشور همواره با نام یزد عجین بوده و کار دست هنرمندان یزدی در این زمینه یکه تاز این هنر پر قدمت بوده است و این استان اسطوره ای تنها تولید کننده این نوع پارچه ایرانی است.
از دیرباز هر جا که سخن از فضای سنتی یا لباسهای سنتی و اشرافی در میان بوده بی شک ترمه یکی از عناصر تشکیل دهنده این فضاها و لباسها بوده است و امروز نیز در ترکیب سنت و مدرنیته به طور قطع برای ترمه های دستبافت جایگاهی در نظر گرفته شده است.
نقشهای ترمه نیز از گذشته ها تاکنون با حفظ محوریت "بته جقه" با طرحها و رنگهای مختلف و متنوع به شکلی اصیل باقیمانده به نحوی که حتی اصلی ترین نقش و نگارهای ترمه های ماشینی نیز بته جقه است.
ترمه ها در گذشته بیشتر با ترکیبی از رنگهای قهوه ای و کرم بافته می شد اما امروز در کنار این رنگها، رنگهای متنوع دیگری نیز بافته می شود.
ترمه در واقع نمادی است از صنایع دستی و سنتها و فرهنگهای ایرانی است که در بافت پارچه رسوخ و جلوه گری کرده است به همین دلیل حفظ این هنر اصیل ضروری است.
یکی از استادان این هنر زیبا در گفتگو با مهر در این خصوص اظهار داشت: ترمه بافی یکی از صنایع دستی بومی یزد به شمار می رود و بافت پارچه و تولید آن بسیار دشوار است و نیاز به دقت و حوصله فراوان دارد که به همین دلیل جوانان یزدی کمتر اشتیاق به فراگیری آن نشان می دهند.
علی اکبر ترمه باف عنوان کرد: بیشتر جوانها امروز به دنبال هنرهایی هستند که علاوه بر بازده اقتصادی خوب، نیاز به ظریفکاری چندانی نداشته باشد زیرا این نوع هنرها معمولا حوصله آنها را تمام می کند و پشتکار آنها را از بین می برد.
وی بیان داشت: همین امر سبب شده با فوت استادان این حرفه، کارگاه های آنها نیز به تعطیلی کشانده شود و هیچ شاگردی آنقدر در کار ورزیده نشده که بتواند به راحتی از عهده تولید ترمه و گرداندن یک کارگاه تولیدی برآید.
این استاد بزرگ ترمه بافی در یزد افزود: با وجودی که ترمه بافی از هنرهای سخت است و کمتر کسی به تولید آن مبادرت می کند اما هنوز در بازارهای داخلی و خارجی خواهان دارد به همین دلیل بیشتر کارگاه های جدید به سمت ترمه بافی ماشینی روی آورده اند.
وی افزود: از دیدگاه بسیاری از علاقمندان به ادامه این رشته، ترمه بافی دستی و سنتی بازدهی خوبی ندارد در حالیکه ترمه بافی ماشینی علاوه بر کاهش قیمت تمام شده ترمه، میزان تولید را نیز انبوه تر می کند.
این روزها ماشینی شدن، گریبانگیر بسیاری از رشته های هنری و صنایع دستی شده و کارگاههای سنتی که بوی قدمت و قداست از آنها لبریز است یک به یک در حال تعطیلی است.
درست است که مشتریان نیز به دنبال صنایعی هستند که قیمت آنها ارزانتر باشد اما به طور قطع کسی که اهل هنر و سنت باشد به خوبی تفاوتهای هنر دست و ماشین را می شناسد و حاضر است برای به دست آوردن هنر دست استادان ایرانی، هر بهایی را بپردازد.
معاون صنایع دستی استان یزد نیز در این خصوص اظهار داشت: در حال حاضر ترمه بافی در سطح استان یزد به صورت ماشینی انجام می شود و فقط طراحی آن به صورت دستی انجام می شود از این روست که به تدریج ترمه بافی از جرگه صنایع دستی خارج می شود.
محمود بهشتی نژاد عنوان کرد: بافت ترمه دستی کار مشکلی است و این روزها کمتر جوانی به یادگیری آن رغبت نشان می دهد از طرفی بازدهی این هنر نیز بسیار کم است به نحوی که در ترمه بافی دستی هر فرد ممکن است 20 تا 30 سانت بافت انجام دهد در حالیکه در ترمه بافی ماشینی با صرف همین مدت زمان حدود 20 تا 30 متر بافت انجام می شود.
طرحهای جدید در بافت ترمه اصالت این هنر را زیر سوال می برد
وی همچنین با انتقاد از برخی طرحهای به کار گرفته شده در ترمه بافیهای ماشینی یادآور شد: بته جقه دست مایه اصلی طراحی این هنر اصیل ایرانی و بومی یزد است در حالیکه بسیاری از کارگاه های ترمه بافی ماشینی به طرحهای منتسب به "لیلی و مجنون" روی آورده اند.
یکی دیگر از استادان ترمه بافی یزد نیز در خصوص طرحهای ترمه ماشینی بیان داشت: درست است که طرحهایی نظیر لیلی و مجنون نیز از طرحهای اصیل ایرانی هستند اما نقشه هایی که امروز از لیلی و مجنون در پشتی ها و ترمه ها مشاهده می شود، نمی تواند لیلی و مجنون ایرانی باشد و به طور قطع الهام گرفته از طرحهای فرانسوی است.
به هر ترتیب به نظر می رسد نه تنها ترمه بلکه بسیاری از هنرهای اصیل ایرانی به دلایل مختلف در حال خاموشی هستند و کم کم این هنرها به عنوان آثار هنری قدیمی در صندوقچه های مادربزرگها بایگانی می شوند.
تغییر نقشه و طرح و رنگ و تغییر هنری اصیل از سنتی به ماشینی به طور قطع ارزش هنر را کاهش می دهد هرچند که این امر سبب افزایش مشتریان در بازارهای داخلی و خارجی شود.
ارسال نظر