تاریخ: «طرح مارشال» که دلار را پول يكم جهان و آمريكا را «بزرگ» غرب كرد

چهارم اپريل 1948 هري ترومن رئيس جمهور وقت آمريكا «طرح مارشال» مبني بر كمك اقتصادي پنج ميليارد دلاري آمريكا به 16 كشور جنگزده متمايل به غرب در اروپارا كه به تصويب كنگره آن كشور (قوه مقنّنه) رسيده بود امضا كرد تا قانون شود. عنوان اين طرح از نام مبتكر آن «جورج مارشال» وزير امور خارجه وقت آمريكا گرفته شده است.

اجراي اين طرح كه بسيار ماهرانه، و با دورانديشي ويژه و محاسبات دقيق تنظيم شده بود باعث شد كه «دلار آمريكا» پول اول جهان و به تدريج بين المللي و «وسيله» معاملات و مبادلات تجاري و يک معيار سنجش قيمت کالا شود (که پول کشورها هم نوعي «کالا» بشمار مي رود و مشمول قانون عرضه و تقاضا است). با اين تحول، نفوذ دولت واشنگتن در كشورهاي گيرنده كمك گسترش يافت، پولدار شماره يک جهان لقب گرفت و قدرت اول غرب شده است ـ در برابر دولت مسکو كه قدرت اول شرق بود. در آن زمان و تا دو دهه و اندي بعد، دلار آمريکا همچنان در استاندارد طلا باقي بود و نمي شد که حجم آن بيش از ذخاير طلاي آن کشور باشد.

از دهه 1950 که قدرت انگلستان و عمدتا در پي ملي شدن صنعت نفت ايران و درگيري دکتر مصدق با آن دولت و رسواکردن جهاني اش رو به ضعف و افول گذارد، آمريکا جاي آن کشوررا به صورت محلي براي سپردن و پس انداز کردن ذخاير ارزي کشورها و دادن بهره گرفت زيراکه سپرده ها بهره قابل ملاحظه داشته و بازپرداخت ها تضميني است. اين کار معمولا به صورت خريد اوراق بهادار و مدتدار خزانه داري آمريکا به نام «تي باند» صورت مي گيرد که اين اصطلاح در برخي از کشورها به «اوراق قرضه» ترجمه مي شود. براي مثال؛ در سال 2010 چین (و هنگ کنگ) جمعا یک تریلیون و 48 میلیارد دلار، ژاپن هفتصد و 65 میلیارد، سعودی و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس 207 میلیارد، انگلستان 178 میلیارد، تایوان 116 و سویس 90 میلیارد دلار از اين تي باندها (اوراق قرضه) آمریکارا در دست داشتند، و ....