تب داغ زیبایی در ایران

به گزارش پارسینه؛ در سال‌های اخیر، بازار لوازم آرایشی در ایران بسیار داغ و پرطرفدار بوده است. از خیابان‌های اصلی شهر تا شبکه‌های اجتماعی، از فروشگاه‌های زنجیره‌ای تا پیج‌های اینستاگرامی، رد پای بازار زیبایی و لوازم آرایشی در همه جا دیده می‌شود. آمارهای منتشر شده نیز نشان می‌دهد که ایران یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان لوازم آرایشی در منطقه خاورمیانه است. اما در پاسخ به این سوال که چرا تمایل به زیبایی و استفاده از محصولات آرایشی به چنین نقطه‌ای رسیده است، می توان چند دلیل مهم را مطرح کرد:

• فرهنگ و زیبایی؛ رابطه‌ای تاریخی

یکی از عوامل اصلی این گرایش، سابقه تاریخی و فرهنگی ایران در توجه به زیبایی است. در تاریخ ایران، آرایش و آراستگی همواره مورد توجه بوده، چه در آثار ادبی و هنری و چه در سبک زندگی روزمره. زنان ایرانی از دیرباز با گیاهان دارویی، حنا، سرمه و روغن‌های طبیعی به مراقبت از پوست و مو می‌پرداختند. این سنت فرهنگی حالا در قالب مدرن‌تری بازتولید شده و خود را در قالب برندهای متنوع آرایشی، محصولات مراقبتی پوست و خدمات زیبایی نشان می‌دهد.

• شبکه‌های اجتماعی؛ ویترین آرایش مدرن

با گسترش حضور افراد در فضای مجازی، به‌ویژه اینستاگرام و تیک‌تاک، الگوبرداری از سلبریتی‌ها، بلاگرهای زیبایی و اینفلوئنسرها به یکی از محرک‌های اصلی افزایش مصرف لوازم آرایشی تبدیل شده است. کاربران این فضاها نه تنها روزانه با تصاویر چهره‌های بی‌نقص روبه‌رو می‌شوند، بلکه سبک زندگی و آرایش آنها را نیز دنبال می‌کنند. این الگوبرداری ناخودآگاه باعث شکل‌گیری فشار اجتماعی برای نزدیک شدن به این الگوها می‌شود؛ مسئله‌ای که حتی بر نوجوانان و دختران کم‌سن‌وسال نیز تاثیرات منفی گذاشته است.

• دسترسی آسان و رشد بازار غیررسمی

گرچه تحریم‌ها مانع واردات مستقیم بسیاری از برندهای معتبر به ایران شده‌اند، اما این موضوع به جای کاهش تقاضا، منجر به رشد بازار غیررسمی، قاچاق و محصولات تقلبی شده است. در خیابان های خاصی از پایتخت یا حتی در فروشگاه‌های آنلاین، طیف وسیعی از لوازم آرایشی – از برندهای لوکس تا نمونه‌های تقلبی چینی – در دسترس است. همین دسترسی آسان، یکی از عوامل تشویق‌کننده برای مصرف بیشتر است.

• تغییر در نگاه به خود و خودباوری مدرن

یکی دیگر از دلایل مهم، تغییر در نگاه جامعه به «خودمراقبتی» است. استفاده از لوازم آرایش دیگر تنها به منظور جلب توجه جنس مخالف یا تبعیت از قواعد سنتی نیست، بلکه بسیاری از زنان و حتی مردان، آن را نوعی مراقبت از خود، تقویت عزت‌نفس و توجه به سلامت روان می‌دانند. برای بسیاری از افراد، آرایش‌کردن نه به معنای پنهان‌کردن عیوب بلکه نوعی نمایش از عشق به خود و اعتمادبه‌نفس است.

• تبلیغات گسترده و تورم انتظاری

در شرایطی که تورم اقتصادی در ایران پابرجاست، برخی افراد به خرید لوازم آرایشی به‌عنوان سرمایه‌گذاری نگاه می‌کنند. این پدیده به‌ویژه در میان کسانی که مصرف مداوم دارند، شایع است. ترس از گران‌تر شدن کالا، باعث خرید بیشتر و نگهداری در منزل می‌شود. از طرف دیگر، برندهای ایرانی و خارجی، با تبلیغات هدفمند در فضای دیجیتال، کاربران را به خرید تحریک می‌کنند.

• بازار میلیونی و آمارهای تأمل‌برانگیز

طبق گزارش اتاق بازرگانی تهران، گردش مالی بازار لوازم آرایشی در ایران سالانه بین ۲ تا ۳ میلیارد دلار برآورد می‌شود. این در حالی است که نزدیک به ۶۰ درصد این بازار از طریق واردات غیررسمی یا قاچاق تأمین می‌شود. تهران، مشهد و شیراز از شهرهایی هستند که بیشترین میزان مصرف لوازم آرایشی را دارند. حتی سن مصرف‌کنندگان نیز کاهش یافته و مصرف لوازم آرایشی در میان دختران دبیرستانی و حتی راهنمایی بسیار زیاد شده است.

• جمع‌بندی

افزایش مصرف لوازم آرایشی در ایران تنها به خاطر مد یا ظاهر نیست. این روند ترکیبی از عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و روانی است. از فشار فضای مجازی گرفته تا نیاز به ابراز هویت در جامعه‌ای محدود، همه دست به دست هم داده‌اند تا آرایش به یکی از اصلی‌ترین ابزارهای ارتباطی در زندگی روزمره تبدیل شود. بازاری که اگرچه فرصت بزرگی برای کارآفرینان و فروشندگان است، اما نیاز به آگاهی، آموزش، و نظارت دقیق‌تری دارد تا به سلامت مصرف‌کننده و جامعه آسیب نزند.