علت لاغری بیش از حد چیست؟

اگر بتوانیم سیستم سوخت و ساز بدن را درک کنیم علت این پدیده را نیز می‌توانیم درک کنیم. خداوند متعال، بدن انسان را با دقتی فوق‌العاده ساخته و نه تنها کل محاسبات لازم را برای سلامتی او در نظر گرفته، به منظور تأمین انرژی لازم برای ادامه این زندگی، سیستم‌های دقیقی خلق کرده است.

انرژی لازم برای تأمین نیاز‌های بدن انسان از خوراکی‌ها دریافت می‌شود. اگر انرژی دریافتی به اندازه انرژی مورد نیاز بدن باشد، وزن آن شخص ثابت می‌ماند و اگر این انرژی بیش از انرژی مورد نیاز بدن باشد، بدن پس از دریافت نیاز خود، انرژی باقیمانده را به ذخیره‌ای برای روز‌های قحطی تبدیل می‌کند. این ذخیره معمولاً به صورت بافت چربی در مناطق مختلف بدن باقی می‌ماند و باعث افزایش وزن می‌شود.

حال اگر انرژی دریافتی شخصی کمتر از نیاز او باشد، بدن مجبور است برای تأمین بقیه نیاز خود از این انرژی‌های ذخیره شده (چربی‌های انباشته در بدن) استفاده کند. در صورت عدم وجود ذخایر چربی، بدن نیاز خود را از سوزاندن بافت‌های دیگر خود تهیه خواهد کرد. وضعیت تأمین نیاز بدن به گونه‌ای است که حتی در بعضی حالت‌های قحطی و رژیم‌های نادرست لاغری، بدن برای تأمین نیاز خود از بافت‌های حیاتی و مهم مثل قلب، کلیه، کبد و ... استفاده می‌کند که باعث کاهش وزن می‌شود؛ بنابراین لاغری دلیل بسیار روشنی دارد و با رفع این دلیل به راحتی می‌توان به وزن ایده‌آل رسید و از سلامتی کامل و اندامی مناسب بهره برد.

بیشتر لاغری‌ها بخاطر تغذیه نامناسب است و درصد خیلی کمتری از آن به مسائل زیر مربوط می‌شود:


فعالیت بیش از حد
اضطراب، هیجان، افسردگی
اشکال در هضم و جذب مواد غذایی
وجود بیماری‌های مزمن مثل سل و سرطان
کم خونی
وجود اختلالات هورمونی و متابولیکی مانند تیروئید و مرض قند
عوامل آب و هوایی

در ادامه نیز به بررسی هریک از این عوامل پرداخته می‌شود.


۱- تاثیر فعالیت بیش از حد بر لاغری

برخی از مشاغل مثل کشاورزی یا کارگران ساختمانی نیاز به انرژی بسیار بالایی دارند. سوخت و ساز بدن این افراد زیاد است و با وجود درآمد کمی که دارند نمی‌توانند با مصرف خوراکی جبران کنند در نتیجه لاغر هستند.


۲- اضطراب، هیجان، افسردگی‌ها

از مهمترین عوامل ایجاد لاغری در افراد مشکلات اجتماعی و فردی، استرس و اضطراب می‌باشد که باعث کاهش اشتها یا از دست دادن کامل غذا می‌شود و در نتیجه لاغری را در بردارد.


۳- اشکال در هضم و جذب مواد غذایی

برخی مشکلات دستگاه گوارش و عملکرد نادرست آن مانند کولیت، اسهال‌های طولانی مدت و …. منجر به کاهش اشتهای فرد و در نتیجه کاهش دائمی وزن می‌شود.


کولیت روده

اگر جزو افرادی هستید که کولیت روده دارید باید نکات زیر را رعایت کنید:

استراحت جسمی و روانی و دوری از هیجان و عصبانیت توصیه می‌شود.

از مصرف مشروبات گازدار و الکلی جداً باید حذر کرد.

چای پررنگ یا قهوه، سبزی خام، میوه کال، خشکبار و ادویه را از برنامه غذایی خود حذف کنید.

از غذا‌های چرب، تخم‌مرغ نیمرو، کمتر استفاده کنید.

بیشتر بدانید: درمان گیاهی کولیت روده با خاکشیر، شوید و بارهنگ


مصرف غذا‌های زیر آزاد است:

چای کمرنگ، ماست، گوشت بدون چربی، کره، خامه، تخم‌مرغ آبپز، نان، عسل، کمپوت، مربا، ژله، غلات بدون پوست، برنج، سوپ غلات، سیب‌زمینی آبپز، سبزیجات پخته.

مصرف مداوم ماست باعث آرامش و کاهش تولید گاز می‌شود. مصرف مجموعه ویتامین ب. (vit.B.Complex) و ماده معدنی Zinc و Magnesium در بهبود وضعیت و کاهش دل درد‌ها نقش مهمی دارد.

۴- وجود بیماری‌های مزمن

بیماری‌های مزمن مثل سل، یا بیماری‌های بدخیم مثل سرطان منجر به کاهش وزن می‌شود.


۵- کم خونی

افراد کم خون معمولاً از بی‌اشت‌هایی رنج می‌برند و در بعضی حالات کم خونی منجر به خوردن مواد نامناسب (خاک، یخ و گچ) می‌شود این مسائل معمولاً لاغری را در پی می‌آورد.

۶- وجود اختلالات هورمونی و متابولیکی

همچون بیماری قند و پرکاری تیروئید که در ذیل به توضیح بیشتر آن‌ها می‌پردازیم.

لاغری بر اثر دیابت

مرض قند منجر به لاغری سریع و ناگهانی می‌شود، زیرا کاهش مقدار انسولین در افراد مبتلا منجر به سوزاندن چربی‌های ذخیره شده به جای قند می‌گردد و کاهش چربی‌های ذخیره شده به لاغری منتهی می‌شود.
ناگفته نماند که انسان مبتلا به مرض قند هر چه لاغرتر شود بهتر است و صلاح او در این است که به فکر افزایش وزن نباشد.


لاغری بر اثر پرکاری تیروئید

پرکاری غده تیروئید باعث کاهش وزن، و کم کاری آن منجر به افزایش وزن می‌شود. زیرا هورمون تیروکسین که از فعالیت غده تیروئید تولید می‌شود و به خون انتقال می‌یابد، تنظیم سوخت و ساز بدن را به عهده دارد و کاهش آن منجر به کاهش مقدار سوخت مورد نیاز بدن می‌گردد. عکس آن نیز صادق است. یعنی اگر کمتر از مقدار مورد نیاز باشد باعث تبدیل غذا‌های اضافی به ذخائر چربی و نتیجتاً منجر به چاقی می‌شود. اما اگر شرکت‌کننده مبتلا به این اختلال، قرص لازم را مصرف کند هیچ مشکل در برنامه کاهش وزن خود نخواهد داشت، و برعکس، اگر خودسرانه مصرف قرص را رها کند، از برنامه رژیم نتیجه دلخواه را نخواهد گرفت.

افراد لاغر نیز باید تشخیص دهند که لاغری آن‌ها مربوط به اختلال در کار تیروئید می‌باشد یا نه، اگر مربوط به آن بود باید درمان آن را شروع کنند تا هم به سلامتی برسند و هم وزن مناسب.

علائم کم‌کاری تیروئید و پرکاری غده تیروئید را می‌توان در چند نکته به شرحی که در پی آمده، خلاصه کرد:

علائم پرکاری تیروئید

کاهش وزن، افزایش تپش قلب، کاهش T.S.H، افزایش T. ۳.T ۴، افزایش تعرق بدن، کوچک شدن غده تیروئید، کم‌خوابی، کاهش کلسترول، عصبانیت و عدم کاهش قدرت بدنی


علائم کم‌کاری تیروئید

افزایش وزن، کاهش تپش قلب، افزایش T.S.H، کاهش T. ۳.T ۴، سرد شدن بدن، بزرگ شدن غده تیروئید، خواب‌آلودگی، افزایش کلسترول، خستگی و کاهش قدرت بدنی


۷- آب و هوا

هوای سرد تحریک‌کننده اشتها و هوای گرم منجر به کاهش اشتهاست؛ از طرف دیگر متابولیسم پایه در نواحی گرمسیر ۱۰% کمتر از نواحی معتدل است، حال آنکه هوای خیلی سرد یا خیلی گرم باعث محدود شدن فعالیت و در نتیجه نیاز به انرژی کمتر می‌شود.


راهی برای چاق شدن

لاغر‌ها با پرخوری چاق نمی‌شوند. به قول خودشان مرتب غذا می‌خورند، ولی نمی‌دانند چرا چاق نمی‌شوند. یعنی، چون خیال می‌کنند لاغر هستند به راحتی هر غذایی و خوراکی‌هایی را مصرف می‌کنند تا چاق شوند. اما مهمترین کار این است که تغذیه صحیح و سالم را یاد بگیرند تا در تمام برنامه غذایی شان رعایت کنند. باید با غذا‌های کم حجم و پرکالری آن‌ها را به وزن ایده آلشان رساند. علاوه بر میزان کالری دریافتی روزانه خود در برنامه غذایی، باید ۱۱۰۰ کالری اضافی دریافت کنند یعنی اضافه کردن ۱ کیلو در هر هفته؛ بنابراین باید افراد لاغر اطلاعات کامل درباره انواع مختلف غذا‌ها و کالری هایشان داشته باشند.

همچنین یاد بگیرند که چه غذایی را بایدقبل، بعد و کدام را وسط وعده غذایی، کدام را بیشتر و کدام را کمتر و هرگز استفاده نکرد و این امر تنها با آموزش تغذیه امکان پذیر خواهد بود.

منبع:سیمرغ