این چهره اولین داروخانه شبانه روزی ایران را تاسیس کرد

زهره شریفی در ضمیمه خانواده امروز روزنامه اطلاعات نوشت: هیدروکسی زین، استامینوفن، آموکسی سیلین، کلداکس، دیفن هیدرامین، آموکسی کلاو و...داروهایی آشنا که این روزها به غیر از داروخانه ها در هر خانه ای به راحتی پیدا شده و در دسترس است تا با یک عطسه و سرفه و آبریزش بینی و تب هر کدام را به وقت خودش مصرف کنیم تا هر چه زودتر از شر سرماخوردگی خلاص شویم.

بیماری که برخلاف ترکیب اسمش که به اصطلاح نشان از خوردن سرما یعنی قرار گرفتن در محیطی سرد و در پی آن آغاز بیماری در بدن دارد، از نفوذ حدود دویست نوع ویروس به بدنمان شروع شده و روزها و شب هایی دردناک از گلودرد گرفته تا تب و سردرد برایمان به همراه می آورد و همین تنوع ویروس هاست که دانشمندان تا به امروز نتوانستند برای این بیماری واکسنی بسازند! 

جعبه ای از داروهای گیاهی در هر خانه

سرماخوردگی متداول‌ترین بیماری در میان مردم جهان است که معمولا بزرگسالان دو تا پنج بار در سال مبتلا می شوند. کودکان هم ممکن است شش تا ده بار در سال و البته کودکان مدرسه‌ای تا ۱۲ بار در سال مبتلا شوند. به‌طور متوسط هر فرد در طول زندگی خود ۵۰ بار به سرماخوردگی مبتلا می‌شود.

گرچه سرماخوردگی در قرن بیستم شناخته شده اما این بیماری از دوران باستان با انسان همراه بوده‌ چنانکه ردپایی از علائم و درمان آن در قدیمی‌ترین اثر طبی مربوط به مصر باستان موجود است و نشان از ابتلا به این بیماری در آن روزگار را هم دارد.  می دانیم تا قبل از تولید داروهای شیمیایی برای علاج بیماری ها از جمله سرماخوردگی چه حکیمان و چه خود مردم بر اساس یافته هایشان از طبیعت بهره می بردند. طوری که در کشور خودمان هر خانواده جعبه ای از داروهای گیاهی داشت که به وقت ابتلا به سرماخوردگی از آن استفاده می کردند.

مراجعه خانواده ها به«عطارخانه» تا «داروخانه» 

در نتیجه وقتی یکی از اعضای خانواده سرما می خورد به جای رفتن به مطب پزشک و گرفتن دارو از داورخانه که البته هیچ کدام از آنها هم در آن روزگار وجود نداشت، یا با خوراندن جوشانده ای به تجویز گیس سفید خانه به داد بیمار می رسیدند یا پیش حکیم رفته و از او کمک می گرفتند که در هر دو حالت بیمار زود خوب شده و سر پا می شد. اما کم کم با رفت و آمدهایی که ایرانی ها با اروپایی ها پیدا کردند که اولین آن هم جناب ناصرالدین شاه قاجار بود و مسافرت چندین باره اش به فرنگ نخستین مریضخانه دولتی تاسیس شد این مریضخانه با اینکه به سبک جدید اداره می شد یک دواخانه داشت که اغلب مجهز به داروهای گیاهی بود و تنها به عنوان «عطارخانه» در یک بیمارستان جدید میان خانواده ها جا افتاد.

تا اینکه نخستین داروخانه به سبک جدید توسط یک داروساز آلمانی که هم معلم مدرسه دارالفنون و هم داروساز مخصوص ناصرالدین شاه بود در خیابان ناصرخسرو دایر شد که دواهای اروپایی می فروخت. 

شهرت اولین داروخانه با وجود توهین ها 

در اوایل کار مشتریان این داروخانه اروپاییان مقیم تهران و اعضای سفارتخانه ها بودند. اهالی بومی خیلی کم با این مکان درمانی سرکار داشتند مگر اینکه خیال مسخرگی و آزار و اذیت داشته باشند. اما با وجود مشکلاتی که بعضی از افراد جاهل با درخواست های نابجا و بی ادبانه به بهانه درمان بیماری هایشان که هدف توهین و تخریب بود، برای این داروخانه به وجود آورده بودند و فضای آنجا را درگیر یک سری سبک گری هایی در شان خودشان کرده بودند، کم کم تعریف آن به این سو و آن سوی شهر رسید و در اندک زمانی چنان میان مردم و خانواده ها شهرت پیدا کرد که از جمله سرشناس ترین مؤسسات، در آمد که شاید با مخارج سنگین اعلان و خرج تبلیغ هرگز کسی نمی توانست در آن زمان به آن شهرت برسد.

بعد از آن هم به نوبت داروخانه های دیگری در تهران و شهرستان ها به راه افتاد آن هم توسط داروسازان ایرانی که با طب جدید و چگونگی تولید داروهای شیمیایی آشنا شده بودند.

تاسیس «داروخانه شبانه روزی» به خاطر مردم  

راه اندازی داروخانه ها با گذشت زمان و افزایش جمعیت بیشتر شد، تا آنکه اولین داروخانه به صورت شبانه روزی هم با تلاش داروسازی نیکوکار به نام«آرسن میناسیان» از خانواده ای ارمنی در رشت به راه افتاد.

داستان این بود که با شروع جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط نیروهای متفقین، بیکاری و گرانی گریبان خانواده ها را گرفته بود و این امر سبب شده بود تا بسیاری از بیماران توان خرید دارو را از دست بدهند ولی «آرسن» دارو را مجانی در اختیارشان می‌گذاشت.

او که انسانی نیکوکار، پاک و امین مردم بود شبانه به تهران می‌رفت مواد اولیه داروها را تهیه می‌کرد به رشت بازمی‌گشت و تا پاسی از شب در داروخانه مشغول ساختن دارو می‌شد و همین شب بیداری‌ها، او را به این فکر انداخت تا داروخانه را شب‌ها نیز باز نگه دارد. در واقع «آرسن» می خواست با شبانه روزی کردن داروخانه، دست واسطه را کوتاه کند و داروها را به همان قیمت که برایش تمام می‌شد به دست مردم برساند.

قوانینی برای حمایت از حق بیمار 

با افزایش داروخانه ها دولت صد سال پیش، تصمیم به وضع قوانینی برای نظارت بر فعالیت آنها می گیرد که به زمان خودش جالب و قابل تامل است. از جمله آنکه اگر دواسازى دواى عوضى بدهد و سبب هلاکت مریض شود و یا اگر شخص مریض فوت هم نکند، ولى مرضش شدت یابد یا آنکه از استعمال دواى دواساز، مرض دیگرى عارض شود، تعیین جزا و سیاست دواساز بسته به عقیده و راى هیئت حاکمه خواهد بود.

جالب تر آنکه هیچ دواسازى حق طبابت ندارد، در صورت تخلف جزاى او باز به عهده و رأى هیئت حاکمه است و هیچ طبیبى هم حق دوافروشى ندارد، اعم از اینکه در خانه یا در خارج، دواخانه داشته باشد. این موارد تنها چند مورد از قوانینی است که برای داروخانه های آن روزگار توسط دولت وضع شده بود زمانی که هیچ خبری از قاچاق و احتکار دارو نبود.