رقیب تازه برای نفت و گاز ایران از راه می‌رسد

به گزارش « پارسینه» به نقل از رویترز ، شرکت بزرگ نفتی روسنِفت روسیه دو قرارداد جدید را دیروز با حکومت اقلیم کردستان عراق امضاء کرده است.معاهده جدید در راستای افزایش توسعه ذخایر گاز و خطوط لوله‌های انتقال و صادرات گاز انرژی این منطقه نیمه مستقل عراق «اقلیم کردستان» که به گسترش سلطه این شرکت در بخش انرژی آن منطقه منجر می‌شود.

روسنفت اعلام کرد «طراحی و مهندسی اولیه» خطوط لوله گاز در کردستان را به عنوان بخشی از طرح ساخت زنجیره ارزشمندی از تجارت «کسب وکار» در این منطقه انجام خواهد داد. همچنین عنوان شده است که این شرکت برای تامین مالی این پروژه در کردستان هم خود به عنوان شراکت و هم بخش «اشخاص» ثالث سرمایه گذار تمرکز خواهد کرد. شرکت روسنفت طی دو سال گذشته توافق کرده است میلیارد‌ها دلار در پروژه‌های نفتی کردستان از جمله بخش تامین کنترل خطوط انتقال و فروش نفت این منطقه سرمایه گذاری کند. این خطوط لوله انتقال نفت و گاز به روسنفت اجازه دسترسی به زیرساخت‌های نفتی حیاتی اقلیم کردستان می‌دهد که نفت و گاز کردستان را به بازار‌های جهانی از طریق ترکیه حمل می‌کند.

این گزارش رویترز در ادامه تصریح می کند: قرارداد‌ها و فعالیت‌های این شرکت تاکنون کرملین را به عنوان بزرگترین سرمایه گذار در اقلیم کردستان تبدیل کرده است، این برای اربیل که به طور سنتی یک متحد قوی ایالات متحده آمریکاست یک چرخش در سیاست‌ محسوب می‌شود، زیرا مسکو را به عنوان یک شریک با اهمیت برای کرد‌ها در منطقه تبدیل خواهد کرد که این امر در راستای اهداف گسترش نفوذ در خاورمیانه رئیس جمهور پوتین است.

روسیه بعد از توافقات اولیه بخش نفت وگاز با اقلیم کردستان، سال گذشته در خصوص رفراندوم استقلال این منطقه اعلام مخالفتی نکرد، در حالی که بغداد آن را غیر قانونی و رد کرد و واشنگتن، اتحادیه اروپا، ایران و ترکیه نسبت به برگزاری آن هشدار داده و با آن مخالفت کردند.

روسنفت همچنین گفته است فارغ از ساخت خط لوله و توسعه میادین گازی، هدف آن‌ها افزایش تولید نفت به بیش از ۱۰ هزار بشکه تا پایان سال جاری است.

دولت روسیه با در اختیار داشتن قریب ۷۰ درصد سهام، و شرکت بریتانیایی بی پی با داشتن قریب ۲۰ درصد دو سهام دار اصلی این غول بزرگ نفتی- گازی هستند، این قرارداد‌ها به نوعی روسیه و بریتانیا را وارد شراکت استراتژیکی با کرد‌ها در خاورمیانه جدید کرده است. این قرارداد در راستای سیاست‌های نفتی مستقل حکومت اقلیم کردستان عراق است که از سال ۲۰۰۳ تا کنون بدون توجه به بغداد با کشور‌ها و شرکت‌های بزرگ نفتی دیگر از جمله کمپانی‌های بزرگ شفرون و اکسون موبیل آمریکایی، شرکت توتال، دانه غاز قطری و چندین شرکت نفتی اروپایی انعقاد کرده است.

اقلیم کردستان عراق دارای ذخایر انرژی قابل توجه است که بیش از ۵ درصد ذخایر نفتی جهان (حدود ۶۰ میلیارد بشکه نفت) و ۳ الی ۶ تریلیون متر مکعب گاز را شامل می شود.

سایت خبری اسپوتنیک روسی با توجه به مشارکت ۶۰ درصدی شرکت روسنفت در ساخت خط انتقال نفت و گاز جدید، حجم سرمایه گذاری این شرکت در کردستان را از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ میلادی یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار عنوان داشته است.

برنامه‌های کلان و سیاست‌ استراتژیک نفتی-گازی اقلیم کردستان عراق صادرات حداقل یک و حداکثر دو میلیون بشکه در روز به بازار‌های جهانی نفت و در حوزه گاز حداقل بیست میلیارد متر مکعب سالیانه به ترکیه و اتحادیه اروپا است. تحقق این اهداف در گرو عقد قرارداد ۵۰ ساله نفتی- گازی با ترکیه در چند سال گذشته بین حکومت اقلیم کردستان به شکل مستقل از بغداد و دولت ترکیه به رهبری رجب طیب اردوغان محتمل شد و در مقاطعی از جمله سال پیش قبل از درگیری در کرکوک، صادرات نفت اقلیم از طریق خط مستقل نفتی خود در ترکیه به بندر جیهان به نزدیک ۷۰۰ هزار بشکه در روز رسید.

در هر صورت صادرات نفت و گاز اقلیم کردستان عراق به شکل مستقل در ابتدا با مخالفت صریح بغداد همراه شد، اما اصرار اقلیم و حضور کمپانی‌های بزرگ نفت و گاز تقریباً این حق را برای اقلیم ایجاد کرد و تا حدی به رسمیت شناخته شد. جمهوری اسلامی ایران نیز هرچند همواره با دیده تردید به تحولات اقلیم کردستان عراق به ویژه در حوزه استقلال مالی هرچه بیشتر این منطقه نگریسته است، اما خود نیز برای اینکه از قافله عقب نماند وارد مراودات اقتصادی گسترده‌ای با این منطقه حتی در بخش نفت و انرژی شده است و در این مراودات رکورد واردات بیش از ۸ میلیارد دلار را در سال ۲۰۱۴ در کارنامه خود دارد.

واقعیت آن است که در آینده نفت و گاز اقلیم رقیبی عام برای صادر کنندگان نفت منطقه و برای ایران به شکل خاص در بازار‌های نسبتا مشترک صادراتی از جمله ترکیه و کشور‌های اروپایی است و از سوی دیگر این قرارداد‌های جدید مسئله استقلال کردستان را که ایران آن را یک خطر بالقوه امنیتی برای خود متصور است، تقویت می‌کند. اما نفوذ رو به رشد و حرکت سریع و سرمایه گذاری‌های شرکت‌های بزرگ غربی و حتی دوستان و متحدین منطقه‌ای ایران روسیه، ترکیه و قطر در اقلیم کردستان، ایران را به این نتیجه رسانده است که خود نیز نه در مخالفت بلکه از در دوستی و عقد قرارداد‌های جدید تجاری و اقتصادی به دوست استراتژیک این منطقه نیمه مستقل با مفروض رقیب و تهدید آتی درآید.

بعد از رفراندوم اقلیم کردستان و مخالفت شدید جمهوری اسلامی ایران با آن و حمایت از دولت مرکزی عراق برای کنترل مجدد شهر کرکوک که منجر به قطع کلیه روابط اقتصاد و تجاری به شکل یک سویه از سوی ایران با این منطقه شد، عدم همراهی ترکیه با این تحریم‌ها سبب شد جمهوری اسلامی ایران با کاهش محسوس بازیگری و نفوذ استراتژیک اقتصادی - تجاری خود در این منطقه مواجه شود. تغییر سیاست‌های چند ماهه اخیر ایران در راستای بازگشت به بازار‌های این منطقه نوظهور و ایجاد حسن اعتماد متقابل با رهبران اقلیم کردستان، منجر به سفر دو روزه محمد شریعتمداری وزیر صنعت معدن و تجارت برای شرکت در کنفرانس توسعه روابط اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و اقلیم کردستان در اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ به اربیل شد.