آب شرب سنندج شانه به شانه آب های معدنی

به گزارش پارسینه، اهمیت استفاده از منابع آبی سالم بر هیچکس پوشیده نیست؛ آب سالم و در دسترس برای سلامت عموم حیاتی است، خواه برای آشامیدن، مصارف خانگی و تولید غذا باشد یا برای اهداف تفریحی استفاده شود. به تبع آن تامین آب سالم و مدیریت آن می‌تواند رشد اقتصادی کشور‌ها را به همراه داشته باشد. اهمیت آب با کیفیت و بهداشتی زمانی مشخص و ملموس خواهد بود که نگاهی به آمار تکان دهنده و وحشتناک جهانی بیندازید؛ آماری که نشان می‌دهد ۱.۷ میلیارد نفر در دنیا از آبی استفاده می‌کنند که آلوده به فضولات انسانی است!

دسترسی و تسهیل دست یابی به آب سالم یکی از اهداف کلان در برنامه ریزی‌های کشور‌های توسعه یافته و در حال توسعه است و کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. در گزارش پیش رو سعی کرده ایم روند کیفی سازی آب شرب در شهر سنندج را مورد بررسی قرار دهیم؛ پروژه‌ای که توانسته است از آبی بی کیفیت به آبی که کیفیت آن به آب‌های معدنی طعنه می‌زند، برسد.

پیش از این، آب سنندج از سد قشلاق تامین می‌شد که مغذی و کم‌شدن آب سد، رشد جلبک‌ها، ریختن فاضلاب روستایی و پساب‌های کشاورزی و همچنین برداشت از عمق پایین‌تر ذخیره سد، موجب طعم نامطبوع و بوی مشمئز کننده‌ای شده بود که عملا آن را به یک آب غیرقابل شرب تبدیل کرده بود. علی رغم تاکید مسئولان بر سالم بودن آب سنندج، مردم ترجیح می‌دادند بین آب شرب و آب مصرفی خود تفاوت قائل شوند و برای فرار از این مشکل به سمت تهیه آب‌های معدنی و صف‌های طولانی برای تهیه آب از چشمه‌ها روی می‌آوردند.

سیل مشکلات و نارضایتی‌های دنباله دار آب سنندج، پای رسانه‌ها و مراکز مختلف تصمیم ساز را به این ماجرا گشود و کارشناسان امر راهکار رفع طعم و بوی آب شرب سنندج را انتقال آب سد آزاد به تصفیه‌خانه سنندج دانستند. پروژه آبرسانی از سامانه انتقال آب سد آزاد کردستان به تصفیه‌خانه سنندج یکی از پروژه‌های نیمه‌تمام استان بود که اجرای آن از ۲۲ بهمن سال ۱۳۹۹ آغاز شده و تا پایان دولت دوازدهم فقط ۱۵ درصد پیشرفت داشت. با در اولویت قرار گرفتن این پروژه در دولت سیزدهم، ۸۵ درصد باقیمانده از این طرح اجرا و این پروژه تکمیل شد.

یک سال از ورود آب سد آزاد به منازل مردم کردستان می‌گذرد و تاکنون ۵۵ میلیون متر مکعب آب، تحویل تصفیه خانه سنندج شده است و مردمی که سال گذشته به دنبال تامین آشامیدنی خود بودند، در حال حاضر از آبی استفاده می‌کنند که کیفیت آن برابر با آب معدنی‌های بازار و گاهی بالاتر از آن است.

رئیس کنترل کیفیت آب سنندج در تشریح سطح کیفی آب سنندج گفته است در حال حاضر، آب شهر سنندج حتی از آب تهران و آب معدنی‌های برند نیز مطلوب‌تر است. وی می‌افزاید: در گذشته که تامین آب شرب شهر سنندج از سد قشلاق صورت می‌گرفت، این آب در معرض آلاینده‌های بیولوژیکی قرار داشت و برخی میکروجلبک‌ها وارد آب می‌شدند و این میکروجلبک‌ها مواد شیمیایی را در آب آزاد می‌کردند و این مواد شیمیایی بویی شبیه به خاک کپک زده به آب می‌داد. در واقع مصرف کننده حس خوبی نسبت به استفاده از آن آب را نداشت.

همچنین در آن زمان از نظر پارامتر‌های شیمیایی، در آب شرب سد قشلاق، مشکل میکروبی نبود و آب کاملا در حد مصرف شرب به شهر منتقل می‌شد، اما از نظر پارامتر بیولوژیکی، طعم و بوی نامطلوبی داشت و این نگرانی وجود داشت که ممکن است مشکل بیولوژیکی روی دیگر پارامتر‌های آب نیز تاثیر منفی بگذارد. خوشبختانه بعد از تغییر منبع آب از سد قشلاق به سد آزاد، مشکل بیولوژیکی برطرف شده و در حال حاضر پارامتر بیولوژیکی و شیمیایی آب سنندج در حد استاندارد است. در واقع پارامتر به خصوصی که مورد توجه است، یکی نیترات آب است که باید گفت در حال حاضر آبی که از سد آزاد وارد تصفیه خانه می‌شود دارای نیترات ۲ ppm است، درحالیکه استاندارد ملی و مجاز نیترات آب زیر ۵۰ ppm است و این بدان معناست که آب سنندج از نظر کیفیت با حد مجاز نیز فاصله مطلوبی دارد.

این کارشناس در خصوص سختی آب سنندج که از سد آزاد منشعب می‌شود نیز گفت: سختی آب سنندج زیر ۲۰۰ یعنی در حد ۱۷۰ است درحالیکه آب مطلوب، دادی سختی ۲۵۰ و حد مجاز سختی ۵۰۰ است و این نشان می‌دهد ما با وضعیت مجاز نیز فاصله مطلوبی داریم. در واقع آب سنندج در حال حاضر در شرایط بسیار مطلوبی قرار دارد و دائم در حال ارزیابی و پایش است.

آب سنندج پس از انتقال آب از سد آزاد، دارای سولفات زیر ۲۰ است که حد مجاز آن ۲۰۰ می‌باشد. از نظر کلراید نیز زیر ۲۰ هستیم که حد مجاز آن تا ۲۵۰ اعلام می‌شود. به عبارتی آب سنندج اصلا فسفات و نیترید ندارد و این بدان معناست که آب سنندج عاری از هر گونه فاضلاب و کود‌های کشاورزی است. وی تصریح کرد: وضعیت شیمیایی آب سنندج بسیار مطلوب است و از نظر شیمیایی و بیولوژیکی قابل مقایسه با آب تهران و گا‌ها در حد آب مقطر بدور از هر گونه آلایندگی است. قابل توجه است که بدانید هم اکنون ۱۰۰ درصد جمعیت شهر سنندج از آب سد آزاد استفاده می‌کنند.

در آذر ۱۴۰۱ سد آزاد افتتاح شده است و از آن زمان تاکنون ۵۵ میلیون مترمکعب آب، مستقیم به تصفیه خانه ارسال شده است. تاکنون ۸۵۰ میلیارد تومان هزینه شده و تقریبا ۵۰ میلیارد تومان دیگر لازم است تا ساماندهی و دیگر کار‌های تصفیه خانه انجام شود.

در پیک تابستان امسال، حداکثر ۲،۴ مترمکعب بر ثانیه، آب از سد آزاد به تصفیه خانه ارسال شده است و علاوه بر این، تعدادی از باغ‌های واقع در مسیر از خدمات آبرسانی بهره‌مند شده اند تا در بخش توسعه کشاورزی مفید واقع شود و قرار است در آینده نزدیک نیز ۴۲۰۰ هکتار از باغ‌های واقع در مسیر این استان آبیاری شوند.

این پروژه از لحاظ توپوگرافی در یکی از ناهموارترین و صعب‌العبورترین مناطق کشور اجرا شده است و به دلیل ناهمواری مسیر انتقال آب، چند ایستگاه پمپاژ در مسیر احداث شده که آب را تا ارتفاع ۴۸۰ متری پمپاژ می‌کند. سد آزاد در ۶۰ کیلومتری غرب شهر سنندج، مرکز استان کردستان، قرار دارد. این سد در سال ۱۳۹۰ آبگیری شد و حجم مخزن آن ۳۰۰ میلیون مترمکعب است.

این سد ابتدا برای آبی کردن ۴۳۰۰ هکتار باغات پایاب و مسیر پیش بینی شده بود، اما خشکسالی و ضرورت تامین آب شرب مناطق شرقی استان کردستان و پایین بودن کیفیت آب شرب سنندج، باعث شد وزرات نیرو به این فکر بیفتد که آب این نقاط را نیز از سد آزاد تامین کند. سامانه انتقال آب سد آزاد به سنندج هم یکی از همین طرح‌ها بود که در دستور کار گرفت. قطعه اول سامانه (خط لوله‌ای به طول ۲۴ کیلومتر با قطر ۲ متر) برای طرح‌های توسعه باغات و انتقال آب به شهر‌های شرقی استان انجام گرفت. برای اینکه آب این سد وارد حوضه آبریز قشلاق شود، تونلی ۴.۲ کیلومتری تعبیه شد.

در ادامه و بعد از این تونل و قبل از ایستگاه میانی، خط لوله فلزی ۲۸ کیلومتری تا تصفیه خانه سنندج کار گذاشته شد. از این ۲۸ کیلومتر، ۱۳ کیلومتر آن لوله با قطر ۱۴۰۰ و باقی آن هم با لوله ۱۲۰۰ کار شده است. عبور مسیر خط انتقال از مناطق سخت گذر و در مسیر‌های با وضعیت جغرافیایی سخت و ترانشه‌هایی به ارتفاع ۲۰ متر موجب تعریض جاده‌های روستایی و بهره‌مندی این روستا‌ها از خدمات زیربنایی نیز شده است.

در این طرح، سیستم کنترل یکپارچه سامانه انتقال آب و همچنین ایستگاه تقلیل فشار از ۲۷ به ۲ برای اولین بار در دیسپاچینگ انتقال آب کشور طراحی و راه اندازی شده که در نوع خود کم نظیر است و طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی آن به طور کامل توسط متخصصان و کارشناسان ایرانی و زنجیره‌های تولیدکنندگان داخلی شامل قطعه سازان استان کردستان اجرا شده است.

سالانه ۵۷ میلیون مترمکعب آب از سد آزاد وارد تصفیه خانه آب سنندج خواهد شد. به علاوه این سامانه برای جمعیت ۷۰۰ هزار نفری سنندج و افق ۱۴۲۵ پیش بینی شده و برای اجرای آن ۸۵۰ میلیارد تومان هزینه گردیده است.