تخت جمشید؛ بنایی یکصد و هشتاد و هشت ساله

صد‌ها سال پس از حمله اسکندر و اعراب و در زمانی که یاد و خاطره پادشاهان هخامنشی فراموش شده بود، مردمی که از نزدیکی خرابه‌های پارسه در شمال مرودشت، عبور می‌کردند، تصاویر حکاکی شده تخت شاهی را می‌دیدند که روی دست مردم بلند شده‌ است و از آنجا که نمی‌توانستند خط میخی کتیبه‌های حک شده روی سنگ‌ها را بخوانند، گمان می‌کردند که این همان اورنگ جمشید است که فردوسی در شاهنامه از آن یاد می‌کند. از این رو نام آن را تخت جمشید گذاشتند. اما بعد‌ها که باستان‌شناسان توانستند خط میخی کتیبه را ترجمه کنند، متوجه شدند که نام اصلی آن پارسه بوده‌ است.

ساخت تخت جمشید یا همان پارسه در دوران حکومت داریوش، پسرش خشایارشا و پسر زاده اش اردشیر یکم ادامه داشت و هر یک از آن‌ها بخش‌هایی را به این مجموعه اضافه کردند. اما در واقع ساخت و ساز تخت جمشید تا ۱۸۸ سال، یعنی تا پایان حکومت هخامنشیان در سال ۳۳۰ پیش از میلاد ادامه داشت.

تخت جمشید شامل هفت کاخ، نقوش برجسته، پلکان ها، ستون‌ها و دو آرامگاه سنگی است و جمعا بیش از سه هزار نقش برجسته در ساختمان‌ها و مقبره‌های آن وجود دارد که به طرز خارق العاده‌ای با یکدیگر هماهنگ هستند. این مجموعه شامل یک تالار ۹۹ ستونی، یک تالار صد ستونی، تعدادی سالن، اتاق و دو حیاط خلوت است.

معماران و هنرمندانی که در ساخت تخت جمشید نقش داشتند، نقش‌ها را از سه طریق می‌آراستند. یکی چسباندن فلز‌های گران بها به صورت رویهٔ تاج، گوشوار، طوق، یاره و نظایر آن به اصل نقش و توسط سوراخ‌هایی که در دو طرف شی مورد نظر برای گوهرنشانی می‌کندند. دوم، نگاریدن و نقر کردن تزئینات اصلی لباس، تاج و کلاه با سوزن، به نحوی بسیار ظریف که نمونه آن بر درگاه‌های کاخ داریوش (تچر) و حرمسرا وجود دارد و سوم رنگ‌آمیزی، که نمونه‌هایی از آن در کاخ سه دری و صد ستون موجود است.

تاکنون بیش از ۳۰ هزار گل‌نبشته از کاوش‌های تخت جمشید به دست آمده که از نظر ابعاد و متن کوچک هستند، اما به لحاظ محتوا از با ارزش‌ترین اسناد دوران هخامنشی به شمار می‌روند. بر اساس این گل نبشته‌های یافت شده از تخت جمشید مشخص شده که در این دوران، به کارگران دستمزد پرداخت می‌شد، زنان می‌توانستند کار کنند و یا کار نیمه وقت داشته باشند، مادران از حقوق زایمان و کودکان از حمایت‌های اجتماعی بهره مند می‌شدند. برای دریافت جزئیات بیشتر اینجا را کلیک کنید.