احتمال افزایش نرخ ازدواج دختران با اجرای طرح جمع‌آوری کودکان کار

رییس کمیته اجتماعی در شصت و نهمین جلسه شورا در نطقی به مناسبت روز جهانی مبارزه با کار کودک در ابتدای سخنانش با اشاره به تعداد کودکان کار و غیرممکن بودن تخمین آمار دقیق از آنان گفت: « برخی کارشناسان آمار کودکان کار ایران را بیش از 3 میلیون نفر تخمین می‌زنند. ضمن اینکه این رقم برای تهران 20 هزار نفر تخمین زده می‌شود، اما به دلیل اینکه اغلب کودکان کار هیچ گونه ثبت هویتی ندارند؛ آمار دقیقی در این زمینه نمی توان ارائه کرد. این در حالی است که بنا گفته استاندار تهران فقط ۴۰۰ کودک کار در تهران شناسایی شده است. از سوی دیگر مدیرکل بهزیستی استان تهران گفت: آمار دقیقی از تعداد کودکان کار و خیابانی در تهران وجود ندارد و هم اکنون در مراکز بهزیستی 3800 کودک و در مراکز متعلق به شهرداری یک هزار کودک نگهداری می‌شود.»

وی ادامه داد: اختصاص 2 مقاوله نامه از 8 مقاوله نامه سازمان جهانی کار به کار کودک ( مقاوله نامه 138 و 182)، تاکید بر ممنوعیت کار کودکان زیر 15 سال در ماده79 قانون کار جمهوری اسلامی ایران، تاکید ماده 84 قانون کار جمهوری اسلامی بر شرایط کار نوجوانان و ارائه حمایت های ویژه به آنها، اشتغال به کار یک میلیون و هفتصد هزار نفر کودک به عنوان کودک خانه دار، پیشگیری از افزایش صدمات جبران ناپذیر بر آینده فردی اجتماعی و اقتصادی کودکان به عنوان بزرگسالان فردا از دلایلی هستند که اهمیت و ضرورت توجه به کودکان کار را برای ما مشخص می‌کنند.»

این عضو شورا دختران را آسیب پذیرترین کودکان کار دانست و افزود: بیشترین آسیب متوجه دخترانی است که به عنوان کودک کار در خیابان کار می‌کنند ، بنابراین ممکن است با طرح جمع آوری کودکان کار، حتی تعداد ازدواج های زیر 15 سال دختران به شکل تصاعدی بالا برود.

فخاری ضمن اعلام نرخ ابتلای کودکان کار و خیابان به ایدز، ادامه داد: «بنا بر اعلام معاون وزیر بهداشت، بر اساس مطالعه‌ای که درباره بروز و شیوع ایدز روی هزار کودک کار و خیابان در شهر تهران انجام شده ۵ / ۴ درصد آنها به ایدز مبتلا بوده‌اند. در همین زمینه رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران گفته است ۴ تا ۵ درصد از کودکان کار خیابان به ایدز مبتلا هستند. وی اعلام کرده است: یک سوم کودکان مبتلا ۱۰ تا ۱۴ ساله و دو سوم ۱۵ تا ۱۸ ساله هستند. در کنار همه این مسائل نباید از آزار جنسی که این کودکان هر روز در معرض آن قرر می‌گیرند، غافل شویم. بیش از ۳۲ درصد کودکان کار مورد آزار جسمی، روحی و جنسی قرار می‌گیرند.»

رییس کمیته اجتماعی اذعان داشت: مطالعه مصرف مواد در بین کودکان خیابانی نشان می‌دهد که حدود ٥ درصد از پسران دارای سابقه مصرف مواد بوده‌اند همچنین این درصد در بین دختران نیز نزدیک یک درصد است.

وی با اعلام نرخ بیسوادی در کودکان کار افزود: بر اساس مطالعات انجام شده، ۷۲ درصد این کودکان بیسواد و کم‌سواد هستند یا در حد ابتدایی سواد دارند و ۱۷ درصد کودکان کار و خیابان‌ در تهران اصلا مدرسه نرفته‌اند و این بیسوادی و کم‌سوادی در فرایند زندگی این افراد تاثیر سوء دارد.

این عضو شورا با اشاره به علت اصلی افزایش تعداد کودکان کار ادامه داد: 60 درصد از کودکان خیابانی نه به دلیل نابسامانی وضعیت خانوادگی بلکه به دلیل فقر اقتصادی یا بیکاری و اعتیاد بد سرپرستی و نا آگاهی والدین راهی خیابان‌ها می‌شوند. رشد فقر در کودکان کار و خیابان از سال ۸۴ تا ۸۸ روند صعودی داشته است.

فخاری با تشریح شرایط نامساعد کار کودکان در تهران اعلام کرد: تعدادی از این کودکان ساعات طولانی و از ۷ صبح تا ۵ بعد از ظهر در زمین‌های برنجکاری غیر اصولی اطراف بهشت زهرا با دستمزد روزی ۲۵ هزار تومان کار می‌کنند. بیشتر این کارگران دختران و پسران از سن ده سال تا ۱۵ سال هستند. کودکان 7 و 8 ساله در کارگاه های پرسکاری لب خط به ازای ۱۱ ساعت کار فقط ۳۰۰ هزارتومان دریافت می کنند. این کارگاه ها محیط غیراستاندارد و شدیداً آسیب زا دارند، صدای بسیار بلند دستگاه، خطر قطع عضو، هوای آلوده و تنبیه شدید فیزیکی صاحبکار در تمامی کارگاه ها رایج است. کودکان زباله گرد بدون دستکش سر در سطل‌های زباله دارند؛ آنها به‌دلیل انجام این گونه اقدامات در معرض ابتلا به ایدز، هپاتیت، کزاز، حصبه، سالک پوستی، انگل‌های روده‌ای، اسهال خونی، فلج اطفال، زانو درد و کمردرد هستند.

رییس کمیته اجتماعی شورای شهر در ادامه این صحبت‌ها طرح جمع آوری کودکان کار و خیابان را پاک کردن صورت مسأله دانست و افزود: از بیست سال پیش تا کنون، تعداد دوره‌های جمع آوری کودکان از خیابان‌ها و معابر از سی بار هم گدشته است. با این حال نه تنها مسأله حل نشده بلکه رو به افزایش می‌باشد. به جای حذف کودکان از خیابان و انتقال آنان به مراکز بسته دولتی، سازمان‌های مردم نهاد ؛ رویکرد مراکز باز بر مبنای ایجاد اعتماد در کودکان به مراکز حمایت کننده را پیشنهاد کرده اند. این رویکرد به توانمندسازی و ارتقاء مهارت های اجتماعی در کنار حمایت های درمانی، مشاوره ای و تغذیه ای اعتقاد دارد.

فخاری گفت: مدیریت شهری بر توجه و حمایت از کودکان کار توجه جدی دارد. مراکز پرتو در مناطق آسیب خیز تهران با هدف مهار، کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی و ارتقاء سلامت اجتماعی کودکان خیابانی شهر تهران و با همکاری سازمان های مردم نهاد در حال فعالیت هستند. طی بررسی های صورت گرفته مناطق 20-19 -18-17-15 - 14 -12-5-4-2 دارای تعداد بیشتری از کودکان خیابانی هستند که مراکز حمایتی پرتو در این مناطق تشکیل شده است. اما نکته اینجاست که آیا تنها متولی رسیدگی به کودکان خیابانی شهرداری و بهزیستی است؟

وی ادامه داد: سازمان های مردم نهاد مؤثرترین و مهم ترین نهاد حمایتی کودکان کارهستند و تقویت نقش و جایگاه سازمان های آنان در مواجهه با مسأله کودکان کار بسیار حیاتی است. شورای اسلامی شهر تهران از جمله نهادهایی است که در عرصه شهر می‌تواند با تصویب و نطارت بر اجرای قوانین حمایتی و ایجاد تسهیلات حقوقی برای سازمان های مردم نهاد در این زمینه گام های مؤثری بردارد.

رییس کمیته اجتماعی شورای شهر در انتها مهم ترین و فوری ترین مسأله کودکان کار ایمنی و بهداشت آنان دانست و اعلام کرد: میان همه مسائل و نگرانی های مربوط به کودکان کار ضروری است ایمنی و بهداشت این کودکان به عنوان اصلی ترین مسأله آنان مورد توجه جدی قرار گیرد. بدین منظور پیشنهاد می شود این راهبرد در رأس برنامه های حمایتی نهادهای دولتی، عمومی و سازمان های مردم نهاد قرار گیرد.