سایه سنگین مافیای محصولات کشاورزی بر سر بازار میوه

تحریریه پارسینه - فاطمه گنج کریمی: شکست پروژه های تنظیم بازار و وجود مافیای محصولات باغی و کشاورزی سالهاست که بر بازار کشور سایه افکنده است، مدت‌هاست که محصولات با قیمت اصلی به فروش نمی‌رسند و برخی مواقع کمبود میوه‌ در بازار به چشم می‌خورد خصوصا در روزها و ماه های خاص سال که به مناسبتی ختم می‌شود.

این نابسامانی ها در بسیاری از ماه‌های سال گریبان‌گیر بازار و خصوصا مصرف کنندگان می‌شود. نابسامانی در نرخ انواع محصولات کشاورزی و باغی و همچنین از لحاظ میزان محصولات موجود در بازار اتفاق می‌افتد که در بسیاری از مواقع مسئولان مربوطه را مجبور به واردات کرده که در اکثر مواقع واردات نیز بدون برنامه ریزی دقیق و بی رویه صورت می‌گیرد.

بدین ترتیب، شرایط و سوابق این ماجرا نشان داده که رانت و وجود مافیا در محصولات کشاورزی نیز همچون سایر کالاها وجود دارد. اتفاقی که در طول سال رقم میخورد و از نظر بازاریان بسیار عادی به نظر می‌رسد این است که دلالان جزو جدایی ناپذیر بازار میوه به شمار می‌آیند. سود محصولات کشاورزی و باغی که با رنج و زحمت بیشمار کشاورزان کشت و تولید می‌شوند، به جیب افرادی می‌رود که این محصولات را به بهای اندک از کشاورز خریداری کرده و آن محصول را دست به دست در میان دلالان میوه می‌چرخانند. سرانجام این چرخش، افزایش چندبرابری قیمت است.

محصول تا زمانی که به مغازه‌ و به دست مصرف کننده می‌رسد چندین برابر قیمت تمام شده به فروش می‌رسد. در این میان کشاورزان و مصرف کنندگان متضرران اصلی این میدان به شمار می‌آیند. به اعتقاد کارشناسان شبکه توزیع احتیاج به بازبینی و نظارت بیشتری دارد. خصوصا در این روزها که مردم به سختی درگیر خرید اجناس عید خود هستند.

ضمن اینکه افزایش قیمت وکمبود برخی محصولات نیز در روزهای پایانی سال از عواقب اتفاقاتی است که در راستای عدم تنظیم بازار در طول سال صورت می‌گیرد.

گفتنی است، این روزها شاهد افزایش یکباره برخی از محصولات از جمله پرتقال بودیم که مسئولان این افزایش قیمت و کمبود را با واردات از دو کشور ترکیه و مصر تامین کردند. البته قیمت این محصولات وارداتی نیز چندان مناسب (با جیب تمام اقشار) به نظر نمی رسد. به عنوان مثال پرتقال مصری در بازار تا کیلویی ۱۰ هزار تومان نیز به فروش می‌رسد.

واما مافیای واردات بی رویه

درسال‌های اخیر بسیاری ازظرفیت‌های صنعت کشاورزی طعمه واردات بی‌رویه کالاهای کشاورزی شده است و از همین رو اگر این مبالغ برای رشد زیرساخت‌ها هزینه می‌شد، صنعت کشاورزی رشد می‌کرد و کشور نیز از بحران بیکاری رها می‌شد. واردات بی رویه محصولات کشاورزی مدتهاست که نبض اقتصاد کشور را کند کرده است و دلالان با نفوذ در اراضی کشاورزی سعی دارند با تغییر کاربری اراضی کشاورزی تیشه به ریشه این صنعت بزند ودر مقابل هم با واردت بی‌رویه میوه سعی دارند برای خود تولید ثروت و کشاورزان را از نظر منابع مالی به خود وابسته کنند. دولت به راحتی می‌تواند با حمایت از تولید جلوی واردات را بگیرد آن هم تولیدی که ارزان تمام شود.

دلالان چگونه حذف می‌شوند؟

اخیرا یکی از نمایندگان حوزه کشاورزی مجلس شورای اسلامی در خصوص راه حل جلوگیری از رانت خواری محصولات کشاورزی صحبت کرده و گفته است: در نظر گرفتن خط اعتباری جداگانه برای خرید محصولات کشاورزی در راستای اجرای ماده ۳۳ قانون بهره وری کشاورزی می‌تواند در اجرای موفق سیاست قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی در بورس کالا کمک بسزایی کند که این امر به یقین به نفع کشاورزان خواهد بود.

احمد کیخا می‌گوید: از مهمترین مزیتهای قیمت تضمینی کاهش دلالان در بازار آزاد است که با کنار رفتن دلالان پر شمار از بازار کشاورزی و کشف عادلانه قیمت‌ها در بورس کالا قطعا رونق بیشتری در بخش کشاورزی شاهد خواهیم بود. با عرضه محصولات در بورس کالا می‌توان با حذف واسطه‌ها و رانتها از معاملات اقتصادی کشور به شفافیت معاملاتی و مبارزه با مفاسد اقتصادی و جلوگیری از فرارهای مالیاتی دست یافت.

با این وجود، نبود هماهنگی در میان دستگاه های مربوطه موجب به وجود آمدن شرایط نامناسب شده و تنظیم بازار را به هم می‌ریزد. دو وزارتخانه‌ای که در خصوص تنظیم بازار هنوز به نتیجه مشترکی نرسیده اند و همکاهنگی در بین آنها کمرنگ است، وزارت صنعت معدن و تجارت و وزارت جهاد کشاورزی هستند.