بنگاه های مسکن، عاملان تشنج بازار ملک

پارسینه-گروه اقتصادی: مراجعات مردم به بنگاه ها با جان گرفتن بازار جابجایی های اجاره نشینان، حاکی از وقایع تکان دهنده ای است.بنگاهها تصریح می کنند که اجاره ها بین 50 تا صد در صد افزایش یافته است و مالکان برای تمدید قراردادهای قبلی خود نیز با این راهنمایی بنگاهها کمر همت بر افزایش صددرصدی اجاره بها بسته اند!

در همین حال رییس اتحادیه کشوری مشاوران املاک که گویا در حاشیه امنی از جامعه به دور از دغدغه های قشر ضعیف و کم درآمد اقدام به گفتگو در خصوص بازار ملک و مسکن کرده، معتقد است: "تا زمان تثبیت نشدن نرخ ارز، بازار مسکن دچار فراز و نشیب‌هایی می‌شود و در سه ماه اول امسال بازار مسکن در رکود است . باید تلاش شود در سال جاری از ساخت تورمی عبور نکنیم و صنعت اجاره را در کشور فعال کنیم "

اینها سخنان قلی خسروی رییس اتحادیه بنگاههای مسکن است که در خصوص تورم در قیمت ملک در گفتگو با خبرگزاری ایسنا قید شده و در پایان مطلب نیز جمع بندی ایسنا از گزارشهای به اصطلاح میدانی خود چنین است:

"پس از پیش‌بینی‌های مسکن از سال گذشته تاکنون، بر اساس گزارش‌های میدانی ایسنا و گفت‌وگو با صاحب‌نظران مسکن، این بازار در ماه اول 92 آرامش خود را نسبت به اسفندماه نشان داد و برخی مشاوران املاک مناطق مختلف تهران ادامه قیمت‌های سال گذشته در مسکن را عنوان کرده و می‌گویند تاکنون تغییری در قیمت مسکن نداشته‌ایم و بازار در رکور به سر می‌برد"

حال معلوم نیست منظور تحلیل گران مربوطه از "آرامش" چیست و "رکودی" که از آن سخن به میان می آورند بنا به چه مفهومی است و آیا این ادبیات بدان سو نمی رود تا به تعبیری، عدم هیجانات وحشتناک و خانمان برانداز بازار مسکن را به "رکود" و عدم رشد نجومی قیمتها را به "آرامش" تغییر دهد؟

رییس اتحادیه بنگاههای املاک آیا تاکنون مطالعه ای در خصوص قیمت ملک در سایر کشورها داشته است؟همان کشورهایی که برای درخواست افزایش دستمزد بنگاهداران به رقم دستمزد بنگاهداران آن کشورها استناد می کند؟ آیا ایشان به مصادیق و مفهوم رکود و آرامش در ادبیات معاملات مسکن در سایر کشورها نگاهی داشته است؟ و آیا مطلع است که در بسیاری از کشورها دهها سال است قیمت ملک نوسان نداشته یا در حد تکانهای آنقدر کوچکی بوده که نه تنها قابل توجه نیست حتی باعث حساسیت مردم آن کشورها نسبت به کوچکترین تغییر و نوسانی در قیمتهای تثبیت شده ی املاک شده است؟

به هر روی چندی است که گزارشها و مصاحبه های سرشار از کذبی که باعث تثبیت ادبیات "حباب محور" در مقوله نقل و انتقالات ملک شده اند رایج شده و تقریبا دیگر هیچکس به فکر اصلاح رویه ی به جریان افتاده در خصوص رشد صعودی قیمت ملک در کشور نیست و گویا همین از "حباب" و قیمت حبابی سخن گفتن، روزنه ی امیدی شده است برای ذی مسولیتان امر تا مردم را با تعابیری همچون حباب بودن این جریان، امیدوار نموده و در واقع شانه از زیر بار مسوولیت کنترل تورم موجود در زمینه ملک، اعم از انتقال و اجاره ، خالی کرده و هر بار با وعده و وعید دادن ها و توجیه های متعدد و دم از حباب زدن بازار، مردم را امیدوار به آینده ای هیچگاه نارسنده، و البته صرفا در حد تثبیت نرخهای جاری و عدم افزایش سوق دهند. و دارد می رود تا این توجیهات "حبابی" و ادبیات "حباب محور" به جای حل مشکل تورم در قیمت مسکن، خود در ادبیات بازار مسکن چنان تثبیت شوند که دیگر باور مردم کم کم به "حباب" نیز در حال تغییر باشد و حبابی که در اصل خصوصیت اصلی آن شکسته شدن و از بین رفتن در عرض زمان کوتاه ثانیه ای است با این قدرت اسطوره ای ماندگاری که در بازارهای مختلف خصوصا ملک از خود نشان داده، میرود تا در ادبیات مفهومی جدید از جنس پولاد بیابد که دیگر همان بهتر که به گرز آهنین تعبیر شوند نه حباب قیمت ها و تورم!

در این میان و در بازار نابسامان ملک، با وجود فشار وحشتناکی که به اقشار مردم خصوصا مستاجران وارد می گردد و برای بسیاری از مردم اعم از متوسط و ضعیف، شرایط حاکم بر بازار مسکن قابل تحمل نبوده و نیست و روز به روز موجبات استیصال و درماندگی تعداد بیشتری از مردم را فراهم می کند اما همین افزایش افسار گسیخته قیمتها، برای بسیاری نیز نان آور قدر و قابل احترامی شده است تا جاییکه شائبه های تلاش این مجموعه در برقراری موج افزایش قیمتهای مسکن را روز به روز مسجل تر و قطعی تر می کند.

در این بین، سخنان رییس اتحادیه ینگاههای مسکن در خصوص بازار مسکن، که گویا از آنچه در جامعه و در درون همین بنگاههای تحت زعامت ایشان در حال وقوع است بی خبر است و مصداق عجیبی از فضای"همه چی آرومه" را به ذهن متبادر می کند حاکی است از دوری ایشان از اقشار مردم و ستمی که در زمینه تحولات نرخ مسکن بر مردم می رود و چه در بعد نقل و انتقال و چه در بعد اجاره باعث شکستن کمر بسیاری از خانوارها شده است!

البته سخنان قلی خسروی رییس این اتحادیه در بازار مسکن که مثل همیشه حاکی از خوب بودن شرایط و حباب بودن نابسامانیهاست با توجه به شغل ایشان و نمایندگی که از سوی صنف خود دارد صدالبته قابل توجیه است. چرا که تنها مجموعه ای که مستقیما از افزایش نرخ مسکن بهره مند می گردد بنگاههای مسکن و دلالان ملک هستند و اولین و آخرین منفعت، (آنهم منفعتی بی زحمت و لحظه ای آنهم بدون هیچ مسولیت قانونی) از افزایش قیمت ملک به این بنگاههای مسکن می رسد (به واسطه اینکه نرخ دستمزد بنگاههای مسکن بر اساس تعرفه ی نابسامان و شناور قیمت ملک در حال معامله است و بنابراین هرچه قیمت فروش و اجاره ی ملک افزایش یابد برای دلالان مسکن خوشحالی آفرین تر است چراکه نرخ دستمزد بنگاه بی هیچ تلاش و زحمت و رنجی بالا و بالاتر می رود)

شرایط اما این روزها سخت تر از حد تصور است و با توجه به آغاز فصل بهار و آغاز فصل جابجایی های مستاجران بد نیست دیگر در آغاز روزهای دومین ماه سال 92 مسولان فکری به حال وضعیت نابسامان ملک کنند و خصوصا در زمینه تغییر وحشتناک و نجومی قیمتهای اجاره مسکن و حتی تمدید اجاره های قبلی تمهیدی اندیشیده شود.

قرار بود دولت نهم و دهم با شعار مدافع ضعیفان بود گامهایی در راستای رفع مشکلات مردم در زمینه مسکن بردارد. مسکن مهر به میدان آمد. تولید انبوه مسکن بجای کنترل وضع فعلی بازار مسکن! عملی که اقتصاددان خبره باید در خصوص مزایا و منفعت آن به طور علمی نظر بدهند و نگاه از آن زاویه از تخصص این نوشتار خارج است اما چیزی که مسلم و مبرهن است، روی آوردن دولت به ساخت مجموعه های جدید حاکی از اعترافی بزرگ به ناتوانی ایستادگی دولت در مقابل این غول بی شاخ و دم افسار گسیخته ی قیمتهای نجومی مسکن و کنترل آن را دارد.

و حال که رسانه ها به نوعی با توجه به پیش رو بودن فصل تابستان، به نوعی به بررسی بازار مسکن پرداخته و می پردازند لیکن واقع نگری و صحیح اندیشی ایجاب می کند در این زمینه از پیش بینی ها ، اطلاعات، و اخبار واقعی استفاده شود تا راه واقعی و جدی برای درمان این تورم کاذب رو به تعفن یافته شود. تا چه رسد به تحلیل ها و توجیهات رییس اتحادیه کشوری بنگاهها و اقوال و سخنان بنگاههای سطح شهر که بنا به منافع صنفی خود بی شک اقدامی و سخنی و تحلیلی نخواهند داشت که منجر به کنترل قیمتها در بخش مسکن یا کاهش این ارقام شود چرا که مستقیما منجر به کاهش درامدهای باد آورده ی آنها خواهد شد. بهتر است ملاک و محور سخنان مردم رنج کشیده ای باشد که این روزها یا ملتمسانه در حال کلنجار با مالکان برای تخفیف نسبت به افزایش اجاره بها هستند یا سرگردان بنگاههای املاک برای یافتن محلی برای اجاره و مواجه شدن با قیمتهای سر به فلک کشیده هستند.

به هر روی در همین زمینه سخنان رییس اتحادیه بنگاهها در خصوص قیمت انتقال ملک و اجاره مسکن بسیار محل تامل است. در حالیکه قلی خسروی رییس اتحادیه بنگاهها خود یک بنگاهدار با سابقه است و به خوبی در جریان رقمهای وحشتناک ملک اعم از خرید و فروش و اجاره است طوری در گفتگوهای خود از بازار مسکن سخن می گوید که گویا از هیچ اتفاقی و بلایی که در زمینه افزایش وحشتناک قیمت رخ داده و همچنان در حال تداوم است ندارد.

حال یا باید این سخنان را حمل بر موضعی برای منافع شغلی که خود نیز از آن بهره می برد دانست (هم از حیث شغل بنگاهی که بدان مشغول است و هم به واسطه ی جلب افکار عمومی همکارانش در انتخاب به عنوان رییس این صنف) یا اینکه حکایت جاری در بنگاه ایشان و آنچه در محدوده ی بنگاه ایشان در حال اتفاق است نقل گوجه های نارمک است و قیمتهای اسطوره ای گوجه های محله نارمک که سالهاست گل سرسبد رویاها و اسطورهای مردم در خصوص قیمتها شده است!

و قابل تامل تر از آن، بازنشر این نظرات از سوی خبرگزاری ایسناست که بجای پای درد دل مردم و آنچه در واقع و در کف شهر در حال اتفاق است برای صحبت از وضعیت ملک در شهر، به سراغ رییس صنفی می رود که اتفاقا منفعت مستقیم آنها در افزایش این قیمتهاست و حتی به نوعی وظیفه ی صیانت از این افزایش قیمت برای بالاتر رفتن هرچه بیشتر درامد خودشان و صنف شان را دارد. به هر حال مسلم است یک بنگاهدار، چه بهتر که طوری پیش بینی و سخنرانی و تحلیل کند که تا حد ممکن اوضاع را آرام و در حالی وانمود کند که هیچ حرکتی در خصوص درمان این درد به عفونت رسیده و منتشر شده در بین مردم به جریان نیفتد و شرایط طوری پیش برود که در بهترین شرایط و بهترین اقدامات مسوولان مملکتی، برای تدبیر در زمینه ملک و مسکن، منحصر در همان اقدامات حاشیه ای در خصوص مسکن مهر باقی بماند و به عبارتی شهر را به بنگاهها وابگذارند و کاری به این امارت نداشته باشند تا جاییکه رییس اتحادیه بنگاهها به صراحت به عنوان کار خوبی که در زمینه ساماندهی مسکن می تواند توصیه کند به تنها چیزی که اشاره می کند همین مطلب است که شاهد صادق تحلیل فوق است. وی می گوید:

"وی با اشاره به تغییر دولت در آینده‌ی نزدیک، از مسئولان دولت جدید خواستار شد: پروژه مسکن مهر و بازسازی بافت فرسوده ادامه یابد تا وضعیت بازار مسکن جو آرام‌تری به خود گیرد . "

به نظر می رسد با توجه به اغاز فصل جابجایی مستاجران و مواجه شدن مستاجران با قیمتهای وحشتناکی که همه را سرگردان کرده می بایست چاره ای کارشناسی شده اندیشیده شود و با استفاده از تحلیلگران فرهیخته و اقتصاد دانان و گفتمان تخصص محور، این معضل به مقامات مسول انعکاس داده شود و یکبار هم که شده قبل از فراگیر شدن این درد ریشه دار، چاره ای اندیشیده شود. و در این میان صدالبته که استناد به گفته ها و تحلیل های بنگاهداران در زمینه قیمت املاک که همانطور که گفته شد بیشترین سود را از نوسانات و افزایش قیمتها می برند و دنبال راهکار گشتن از بین اهالی این شغل، بخاطر منافعی که در افزایش قیمتهای مسکن دارند، دیگر محلی از اعراب ندارد.

چرا که بنگاهی که نه تنها هیچ اقدام تولیدی ندارد بلکه خدمات موثر و با سابقه مثبتی نیز به مردمان ارائه نمی کند و صرفا با یک دلالی ساده و دریافت میلیونها تومان از طرفین هر معامله موجبات رشد قارچ گونه این شغل در سراسر کشور را فراهم کرده است و افزایش درامد و دستمزدهای کلان اعضای این صنف در گروی نابسامانی این بازار و تغییرات ثانیه ای و افزایش قیمت ملک است نمی تواند مبنای صحیحی برای تحلیل آنچه امروز در سطح کشور در حال اتفاق در زمینه مسکن است باشد و بی شک ورود نظرات این مجموعه در بررسی راهکارها باید به حاشیه برود. آنهم مجموعه ای که در جامعه بدین شکل نمود پیدا کرده که هرکس به فکر درامدی ساده و هنگفت بدون نیازی به هیچ سطحی از تحصیلات و تخصص و امکانات باشد که یک شبه ره صدساله را بپیماید بی شک اولین و آخرین گزینه ی محتمل و قطعی بنگاه ملک و دلالی مسکن است.

آنهم بنگاههایی که حتی با دولتی که علیرغم شعار "مردم محوری و حمایت از ضعفا" در سالهای اخیر پشتیبانی بی شائبه ای از این صنف کرده و در جسارت بخشی به اهالی این شغل تاثیر غیرقابل انکاری داشته حتی نسبت به همین دولت نیز صادق نبوده و نیست و با عدم ثبت رقم واقعی دریافتی از طرفین معامله، و گریز از واریز مالیات واقعی تعلق گرفته به درامد بی حساب و کتاب خود، به منابع دولتی نیز آسیب جدی وارد می کنند و با وجود درآمدهای هنگفت و میلیاردی بعلت عدم ثبت رقم واقعی که از طرفین معامله اخذ می کنند از واریز میزان واقعی مالیات نیز عدول کرده و مبالغ ناچیزی به صورت صوری به عنوان مالیات به دولت پرداخت می کنند و باعث توسعه و رشد قانون گریزی در جامعه می شوند .بی شک یکایک ما گذرمان یکبار هم که شده به بنگاهها برای خرید و فروش یا اجاره ملک افتاده و با مقوله ی عدم درج مبلغ واقعی دستمزد دریافتی از مشتری، در ورقه های نگاشته شده ی بنگاه و نیز سماجت بنگاهداران در خصوص عدم تحویل رسید مهر و امضا دار در خصوص مبلغی که از طرفین دریافت می کنند مواجه شده ایم که موید بی سامانی اوضاع تبادل درامد و دریافتی بنگاهیها از مردم است در حالیکه تنها شغلی هستند که به ثانیه و تحت تاثیر تغییر قیمت ملک، درامد آنها نیز افزایش می یابد .

بررسی بازار مسکن بر اساس گفته ها و تحلیلهای بنگاهداران حتی اگر بر اساس گفتگوی با رییس صنف بنگاهداران نیز باشد در این خصوص نه دردی از مردم دوا می کند و نه واقعیتهای این درد را بیان می کند. حتی چه بسا و به واقع باید به نقش موثر خود این بنگاهها در دامن زدن به افزایش قیمتها به لحاظ سود مستقیمی که از افزایش قیمت مورد معامله می برند دقت شود تا چه رسد که در تحلیلها و بررسیها زاویه نگاه آنها مورد استناد قرار گیرد. بی شک مقتضای هر شغل و صنفی است که از منافع مستقیم صنف خود و راههای افزایش آنهم یک شبه و حتی لحظه ای آن به شدت دفاع و صیانت کند و در این مسیر از هیچ فروگزار نکند.

در پایان با اشاره بر دو نکته ی مطرح شده در صحبتهای رییس بنگاهداران حدیث را ختم می کنیم.

رییس بنگاهداران در صحبتی که با خبرگزاری ایسنا داشته بیان کرده: 1- "تا زمان تثبیت نشدن نرخ ارز، بازار مسکن دچار فراز و نشیب‌هایی می‌شود و در سه ماه اول سال مسکن در رکود است." و2- " باید تلاش شود در سال جاری از ساخت تورمی عبور نکنیم و صنعت اجاره را در کشور فعال کنیم . "

حال با توجه به بخش اول سخنان وی اولا باید نوید تداوم این فراز و نشیبها (که البته ما هنوز در عمرمان شاهد هیچ نشیبی در زمینه نرخ مسکن نبوده ایم و احتمالا منظور اقای خسروی از کلمه "نشیب" در این جملات به واقع از همان مقولات معروف به گوجه ی نارمکی است)آیا باید جمع بندی از پیش بینیهای رییس اتحادیه بنگاهداران را نویدی بر تداوم نابسامانیها را در ابتدای سال برای مردم تحلیل کرد؟ ضمن اینکه ورود ادبیات "ارز محور" به ادبیات بازار مسکن را نیز باید تبریک گفت و از اینکه "شناور بودن نرخ ارز" پایش به بازار مسکن نیز باز شد و راه توجیهات جدید در این زمینه را نیز فراهم کرد؛مسرور بود در بخش دوم و با توجه به اینکه با یک تحقیق میدانی ساده در میان مردم! و استناد به واقعیتهای صادقانه شاهد اوضاع وحشتناک بازار اجاره هستیم، باید دید منظور از فعال کردن صنعت اجاره در کشور در سال جاری از نظر ایشان و بنگاهها در چیست؟ در حالیکه تغییر ارقام در تمدید اجاره نامه های سال قبل در تهران به طرز وحشتناکی نفس گیر شده و به طور میانگین و به طور بی سابقه ای بنگاهها بین 500هزارتومان تا یک میلیون تومان برای تمدید اجاره نامه ها پیشنهاد می کنند و یا در موقع مشاوره گرفتن و سوال طرفین برای تمدید عادلانه ی قراردادهای اجاره، تنها نقش موثر بنگاهها تشویق مردم برای تمدید با مبالغ هنگفت است و به اصطلاح بازار گرمی برای افزایش شدید قیمتهای اجاره و تاکید بنگاهها بر انتشار این مساله که : نابسامانی و صعود قیمت اجاره بها در اینده نزدیک در حال وقوع است ! که این خود شاهد عینی تاثیر گزاری مستقیم بنگاهداران در سیه روزی بازار ملک و ایجاد تورم و افزایش قیمتها اعم از نقل و انتقال و اجاره بها دارد که جا دارد مسولان مملکتی در این زمینه قبل از انفجار این بازار که کلید آن به دست نااهلانش سپرده شده اقدامی موثر به حال مردم و حفظ نظامات مترتب بر مجموعه نقل و انتقالات و بازار مسکن نمایند!