تنبلی چشم و شیوه‌های درمان آن

دکتر نسرین خیرپور ، در خصوص تنبلی چشم اظهار داشت: آمبلیوپی حالتی است که در آن بینایی یک یا هر دو چشم بدون وجود ناهنجاری‌های ارگانیک و ساختمانی چشم کاهش می یابد.

وی افزود: آمبلیوپی یا تنبلی، نوعی اختلال چشمی است که چشم به ظاهر سالم کودک را درگیر کرده و باعث اختلال دید طبیعی آن می‌شود به عبارت دیگر شاید ظاهر چشم سالم باشد، اما دید کودک، حتی اگر عینک داشته باشد هم کامل نیست این حالت، زمانی اتفاق می‌افتد که تکامل بینایی در یک چشم به صورت طبیعی اتفاق افتاده، اما در چشم دیگر غیرطبیعی است.

خیرپور ادامه داد : تنبلی چشم اغلب، فقط یک چشم را درگیر می‌کند، اما در برخی مواقع ممکن است در هر دو چشم نیز اتفاق بیفتد و باعث ایجاد دید ناکافی در چشم راست و چپ شود.

وی خاطرنشان کرد: مسیر بینایی از تولد تا 9 سالگی تکامل می یابد و در دوران شیرخوارگی سرعت این تکامل افزایش پیدا می کند و نیز سرعتی که تنبلی چشم پیشرفت می کند به سن کودک بستگی دارد زیرا کودکان کوچکتر سریعتر به سمت کاهش بینایی پیش می روند البته برگشت و بهبودی آمبلیوپی هم در افراد کوچکتر سریعتر و بهتر است.

خیرپور ابراز داشت: پس از پنج سالگی، هر چه درمان چشم تنبل بیشتر به تعویق بیفتد، احتمال به دست آوردن بینایی کامل کمتر می‌شود به طوری که پس از هفت تا ده سالگی، درمان هیچ تاثیری در بینایی نخواهد داشت.

وی در خصوص علل تنبلی چشم نیز گفت: تنبلی چشم علل مختلفی دارد که عبارتند از تنبلی ناشی از عیوب انکساری(یعنی ضعیفی چشم که شامل نزدیک بینی، دوربینی وآستیگماتیسم می شود)، تنبلی ناشی از انحراف چشم و نیز تنبلی ناشی از اختلاف نمره دو چشم.

این اپتومتریست اذعان داشت: در نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم، اگر دید هر دو چشم بسیار کم باشد، هر دو چشم و اگر تفاوت دید آنها زیاد باشد، چشم ضعیف‌تر نمی‌تواند تصویر واضحی از اشیاء دریافت کند و در نتیجه دچار تنبلی می شود.

وی افزود: لوچی یا انحراف چشم می‌تواند باعث دو بینی شده در نتیجه تصویر واضحی روی شبکیه تشکیل نشود بدین ترتیب مغز بتدریج برای حذف دو بینی ، تصویر چشم منحرف را حذف کرده و تنبلی چشم ایجاد خواهد شد.

دکتر خیرپور با اشاره به دیگر عوامل ایجاد تنبلی چشم عنوان کرد: اشکالات مادرزادی در ساختمان چشم، مانند آب مروارید و پایین افتادگی پلک، کدورت قرنیه و فاکتورهای ژنتیکی باعث می‌شود که چشم نتواند تصویر واضحی از اشیاء دریافت کند و بتدریج دچار تنبلی شود.

وی در خصوص راهکارهای پیشگیری از تنبلی چشم نیز گفت: تنها راه پیشگیری از تنبلی چشم تشخیص بموقع عوامل ایجاد کننده آن است و چون بسیاری از این عوامل برای خانواده ها ناشناخته است، چشم همه کودکان باید حداقل سه بار قبل از دبستان در زمانهای مختلف (یعنی سه ماهگی، دو تا سه سالگی و 5 تا شش سالگی) معاینه شود.

وی در خصوص نحوه درمان تنبلی چشم نیز گفت: زمانی که تنبلی در نتیجه عیوب انکساری ایجاد شود اولین اولویت در درمان ، تصحیح از طریق عینک خواهد بود و پس از آن باید کودک را به استفاده از چشم ضعیف وادار کر که این کار معمولا با بستن چشم سالم برای هفته‌ها یا ماه‌ها صورت می گیرد.

این بینایی سنج تاکید کرد: بهترین سن برای درمان تنبلی چشم قبل از هفت سالگی است زیرا هنوز سیستم بینایی ثبات و استحکام لازم را پیدا نکرده و احتمال بیشتری وجود دارد که بینایی به حالت اول برگردد.

دکتر خیرپور به والدین توصیه کرد: در صورت تشخیص تنبلی چشم ، حتما تا پایان ده سالگی پیگیر وضعیت بینایی و تغییرات عیوب انکساری کودک باشید و اگر متخصص توصیه کرد چشم کودک را ببندید، طبق دستور او عمل کنید و چشم کودک را کمتر یا بیشتر از زمان تعیین شده نبندید.

وی در پاسخ به این سوال که عدم درمان تنبلی چشم چه عوارضی به دنبال دارد، گفت: اگر تنبلی چشم درمان نشود، کاهش بینایی جدی و دائمی در چشم تنبل رخ می دهد، دید سه بعدی از بین می رود و اگر چشم سالم بیمار شود یا به آن آسیبی برسد، ممکن است فرد تا آخر عمر از بینایی ضعیف رنج ببرد.

این اپتومتریست در پایان به نقش والدین در درمان این بیماری اشاره و تاکید کرد: والدین نقش مهمی در تشخیص و درمان تنبلی چشم کودک خود دارند چشم پزشک نیز می تواند والدین را درباره نحوه درمان تنبلی راهنمایی نماید، اما مسئولیت انجام درمان اصلی بر عهده والدین است زیرا هر کودکی از بستن چشم سالم خود امتناع می ورزد چون برای دیدن اشیا به چشم سالم خود وابسته است، اما والدین باید کودک خود را برای انجام آنچه که به نفع اوست، تشویق و حتی وادار نمایند.