بررسی روند ۵۰ ساله درآمد سرانه در جهان

در دهه شصت میلادی مقارن با رونق اقتصادی بعد از جنگ جهانی، در تعداد زیادی از کشورهای ثروتمند و با درآمد سرانه بالا که رشد اقتصادی آن‌ها بسیار سریع بود، میانگین نرخ رشد درآمد سرانه بالاتر از 4 درصد بود اما این روند ادامه پیدا نکرد.


در دهه‌های هفتاد، هشتاد و نود میلادی و ابتدای دهه اول قرن 21، نرخ رشد درآمد سرانه در این کشورها کاهش یافت. در فاصله سال‌های 2008 تا 2011، به دلیل وقوع بحران‌های مالی و اقتصادی، نرخ رشد درآمد سرانه در این کشورها تقریباً نزدیک به صفر است.


کشورهای با درآمد متوسط، در دهه هفتاد نسبت به دهه 60 میلادی با افزایش نرخ رشد درآمد سرانه روبرو شدند اما به دلیل سیاست‌های ضعیف دولت‌ها، این شاخص در دهه 80 با کاهش روبرو شد. البته در دهه نود میلادی باز هم نرخ رشد درآمد سرانه آن‌ها افزایش یافت.


درآمد سرانه این کشورها در ابتدای دهه اول قرن 21، با جهش ناگهانی روبرو شد و نرخ رشدی معادل 4 درصد را ثبت کرد اما در فاصله سال‌های 2008 تا 2011 باز هم نرخ رشد درآمد سرانه در این کشورها با کاهش روبرو شد.


کشورهای فقیر دنیا، بیشترین پیشرفت را در نرخ رشد درآمد سرانه در پنج دهه گذشته تجربه کرده‌اند. بعد از چند دهه عملکرد ضعیف، نرخ رشد درآمد سرانه در این کشورها به شدت افزایش یافت.


در فاصله سال‌های 2008 تا 2011، نرخ رشد درآمد سرانه در این کشورها تقریباً معادل 3 درصد بود که از زمان آغاز بحران مالی جهانی، بالاترین نرخ در دنیا بود و تقریباً معادل نرخ رشد درآمد سرانه کشورهای با درآمد متوسط در دوران رونق اقتصادی آن‌ها است.


کاهش نرخ رشد درآمد سرانه در کشورهای با درآمد متوسط، بعد از یک دوره عملکرد قوی، تقربیاً امری عادی است مانند آنچه که در کشورهای ثروتمند بعد از دهه 60 میلادی رخ داد.


در اقتصاد‌های پیشرفته، نرخ رشد درآمد سرانه نزدیک به صفر است که یک مشکل بسیار جدی است. در کشورهای فقیر، نهادهای اقتصادی قوی، ثبات نرخ رشد را تضمین خواهند کرد که نکته بسیار مهمی است و این روند همانند اتفاقاتی است که کشورهای با درآمد متوسط در دهه‌های گذشته تجربه کردند.


در نمودار زیر روند تغییرات نرخ رشد درآمد سرانه را در کشورهای توسعه یافته، با درآمد متوسط و فقیر در پنج دهه گذشته مشاهده می‌شود.