نشریات خصوصی روی دکه‌ها مغلوب نشریات شهرداری می‌شوند

هوشنگ‌ اعلم با بیان این‌که شیوه‌ی توزیع نشریات مانند بسیاری از تعاملات اقتصادی از دو مشکل رنج می‌برد،‌ توضیح داد:‌ نبودن ضوابط مشخص و خلأ قوانین نظارت‌کننده و نبودن رفتارهای سالم اجتماعی که به‌دلیل نبودن ضوابط و کمبود قوانین نظارتی است، مشکلاتی هستند که در توزیع نشریات بسیار اثرگذارند.

او با اشاره به این‌که برای توزیع نشریات، سیاست تشویق‌کننده وجود ندارد، اظهار کرد: در تهران حدود 1300 دکه‌ی روزنامه‌فروشی وجود دارد که این تعداد برای کلان‌شهری مانند تهران بسیار کم است. به علاوه، همین کیوسک‌های مطبوعاتی برای عرضه‌ی نشریات فضای کافی ندارند.

با وجود این مشکلات، شهرداری مدام به‌دلیل سد معبر به دکه‌ها تذکر می‌دهد تا نتوانند نشریات را در فضایی گسترده عرضه کنند. این در شرایط است که دست‌فروشان، موتورسواران و بسیاری از عوامل دیگر در پیاده‌روها سد معبر می‌کنند و کسی آن‌قدر سخت‌گیرانه با آن‌ها برخورد نمی‌کند.

او با بیان این‌که دکه‌داران به گفته‌ی خودشان، برای تأمین معاش اقدام به فروش محصولات دیگر نیز می‌کنند، تصریح کرد:‌ با فروش دیگر محصولات در دکه‌ها، فضایی که به مطبوعات تعلق می‌گیرد، محدودتر می‌شود. با توجه به این‌که بخشی از فروش نشریات به دیده شدن آن‌ها بستگی دارد، نبودن فضای کافی برای عرضه، این امکان را از نشریات می‌گیرد و یکی از مشکلات جدی توزیع است.

اعلم با تأکید بر این‌که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای متولی باید برای سامان‌دهی این شرایط کاری کنند، بیان کرد: در فرانسه، دکه‌های روزنامه‌فروشی فضایی به شعاع چهار متر در اطراف خود برای گذاشتن پنل‌های نشریات در اختیار دارند و این موضوع را یک نوع ژست فرهنگی می‌دانند.

او با بیان این‌که شبکه‌ی اصلی توزیع در ایران، همان سیستم 50 سال پیش را دارد، گفت: در عصر کامپیوتر، باید شرایط به‌گونه‌ای باشد که صاحب یک نشریه بتواند با یک کلیک مطلع شود که مثلا در شیراز چند نسخه از نشریه‌اش به فروش رفته است، اما اکنون چنین نیست. صاحبان نشریات، نشریه‌ی خود را تحویل موسسات توزیع می‌دهند و آن موسسات براساس توافق‌هایی، نشریات را توزیع می‌کنند.

اعلم ادامه داد: هیچ‌گونه نظارتی بر نحوه‌ی توزیع نشریات وجود ندارد. خود توزیع‌کنندگان با توجه به پیش‌فرض‌هایی که دارند، اگر ببینند عکس یا تیتر روی جلد یک نشریه مخاطب ندارد، آن را توزیع نمی‌کنند. البته موضوع فقط جلد نیست، برخی نشریات به دلایلی مورد استقبال مخاطبان قرار می‌گیرند و طبیعتا توزیع‌کنندگان نیز آن‌ها را به‌راحتی توزیع می‌کنند.

او با تأکید بر این‌که سیستم توزیع با یک عرضه‌ی جانبی مواجه است، یادآوری کرد: موضوع توزیع نشریات، دغدغه‌ی هیچ ارگانی نیست؛ اگر وزارت ارشاد به جای یارانه‌ای که اکنون قطع شده است، شبکه‌ی توزیع را سامان‌دهی می‌کرد شاید نیاز کمتری به یارانه احساس و بخشی از مشکلات مطبوعات حل می‌شد.

اعلم با اشاره به نوع چینش مطبوعات روی دکه‌ها،‌ گفت: یک ماهنامه در بهترین حالت، بیش از شش روز روی دکه‌ نمی‌ماند، چون دکه‌داران می‌گویند فضا نداریم. بنابراین برخی نشریات داخل دکه‌ها می‌مانند و اگر به کسی به‌جز گیرنده‌ی نشریه مراجعه شود، از وجود آن اطلاعی نخواهد داشت.

او در ادامه بیان کرد: نشریاتی که با بودجه‌ی شهرداری منتشر می‌شوند از آنجایی که سرمایه‌ی کلانی در اختیار دارند،‌ نشریات خوش آب‌ و رنگ‌تری هستند و دکه‌داران نیز با توجه به ظاهر این نشریات، آن‌ها را روی دکه‌ها قرار می‌دهند.

اعلم درباره‌ی هزینه‌ی پست مطبوعات برای مشترکان، توضیح داد: پیش از این، مطبوعات به‌دلیل مروج فرهنگ بودن از تخفیف‌های پستی برخوردار می‌شدند؛ اما اکنون هزینه‌ی پست برای مطبوعات معادل مرسولات عادی است. محصولاتی که با پست عادی برای مخاطبان فرستاده می‌شوند به‌موقع به‌دست آن‌ها نمی‌رسند و از طرفی هزینه‌ی پست سفارشی، معادل حق اشتراک است. بنابراین برای بسیاری از نشریات، گرفتن مشترک به‌صرفه نیست.

مدیرمسئول نشریه‌ی آزما با تأکید بر این‌که شبکه‌ی توزیع در ایران بیمار است، اظهار کرد: باید نقاط ضعف شبکه‌ی توزیع شناسایی شود تا بتوان برای آن تدبیری اندیشید. شبکه‌ی توزیع جراید باید تحت کنترل باشد و روش‌هایی اتخاذ شوند تا از نفوذ عوامل مخرب در شبکه‌ی توزیع جلوگیری شود.