گوناگون

۱۶اسفند در تاریخ چه گذشت؟

پارسینه: اعدام انقلابی «سپهبد رزم آرا» نخست وزیر «محمدرضا پهلوی»، اعلام قطع روابط ایران و انگلیس، تولد «والنتینا تروشکوا» اولین زن فضانورد جهان و ... از مهم‌ترین رخدادهای تاریخ امروز است.

امروز 16 اسفند 1391 خورشیدی برابر با 23 ربیع الثانی 1434 هجری و 6 مارس 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:

اعدام انقلابی «سپهبد رزم آرا» نخست وزیر «محمدرضا پهلوی» توسط جمعیت فدائیان اسلام (1329 ش)
سپهبد علی رزم‌آرا در سال 1280 ش به دنیا آمد و در هفده سالگی وارد مدرسه نظام شد. رزم‌آرا در سال‌های بعد مدارج ترقی را پیمود تا اینکه پس از تبعید رضاخان به ریاست ستاد ارتش رسید. رزم‌آرا با اتکا به قول شاه و با پشت پا زدن به عنایات قوام نسبت به خود، درصدد تضعیف دولت برآمد. وی از آن پس تصمیم به احراز صدارت گردید تا اینکه در پنجم تیرماه 1329، فرمان نخست‌وزیری گرفت. سپهبد علی رزم آرا، به عنوان ژنرال ارتش رژیم شاه و عنصر سرشناس دولت استعماری انگلیس هنگامی که به نخست وزیری کشور رسید با ملی شدن صنعت نفت ایران به شدت مخالفت می‌کرد و قصد داشت با سرکوب نهضت مردم تا جایی که ممکن است به اربابان خود خدمت کند.

خیانت‌ها و انحرافات علنی رزم آرا در سیاست و امور مملکتی سبب شد تا روحانیون و مردم به مخالفت جدی و صریح با او بپردازند. لذا فداییان اسلام به این تشخیص رسیدند که اگر این عنصر وابسته از میان برداشته نشود، در نهضت مردم اختلال حاصل می‌گردد. به همین جهت شهید خلیل طهماسبی از سوی جمعیت فداییان اسلام مأمور ترور رزم‌آرا گردید و سرانجام وی را در شانزدهم اسفند 1329 ش به هلاکت رساند. به فاصله کوتاهی پس از حرکت انقلابی اعدام رزم آرا، طرح ملی شدن صنعت نفت در کمیسیون نفت مجلس، مورد تأیید و تصویب قرار گرفت.

رحلت حکیم الهی و عارف بزرگوار «آخوند ملاحسینقلی همدانی» (1272 ش)
آخوند ملاحسینقلی همدانی در حدود سال 1202 ش در اطراف همدان به دنیا آمد. پس از فراگیری مقدمات در تهران، وارد حوزه درس شیخ عبدالحسین تهرانی معروف به شیخ العراقین شد و دروس معقول را پشت سر گذاشت. آخوند همدانی سپس عازم سبزوار گردید و نزد حاج ملاهادی سبزواری، حکمت و فلسفه را فرا گرفت. وی پس از مدتی به نجف اشرف رفت و ضمن حضور در محضر درس فقه و اصول شیخ مرتضی انصاری، بسیاری از تقریرات استاد را به رشته تحریر درآورد. در محضر درس عرفان او شاگردان فاضلی پرورش یافتند که شیخ محمد بهاری، سید احمد تهرانی، میرزا جواد ملکی تبریزی، سیدجمال الدین اسدآبادی، سید مرتضی کشمیری، سید محسن امین عاملی و... از بقیه مشهورترند. همچنین از آخوند ملاحسینقلی همدانی آثاری برجای مانده که نامه‌ها و مُنشآت، تذکرةُ المتّقین، تقریرات در اخلاق و مناجات‌ها از آن جمله‌اند. این عارف باللَّه سرانجام در 16 اسفند 1272 ش (28 شعبان 1311 ق) در هفتاد سالگی جان از قفس تن به در بُرد و در کربلای معلی به خاک سپرده شد.

بروز قحطی در ایران در جریان جنگ جهانی اول (1296 ش)
به دلیل وقوع جنگ جهانی اول و هجوم ارتش‌های بیگانه به ایران و از سوی دیگر در نتیجه بی‌تدبیری و عدم کفایت سران حکومت ایران قحطی هولناکی کشور را فرا گرفت. در آن تاریخ، کشور در نهایت فقر و تشنج به سر می‌برد و قسمت اعظم کشور در اشغال نیروهای متجاوز بود. در این روزگار، کمبود مواد غذایی به حدی بود که روزانه گروهی از مردم از گرسنگی تلف می‌شدند.

اعلام قطع روابط ایران و انگلیس توسط وزارت امور خارجه (1367 ش)
چهار روز پس از صدور حکم تاریخی حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر ارتداد و قتل سلمان رشدی، نویسنده کتاب ضالّه آیات شیطانی، وی از این که کتابش باعث نارضایتی مسلمانان شده است، اظهار تاسف و پوزش کرد. مجلس شورای اسلامی، در نهم اسفند 1367، طی جلسه فوق العاده‌ای، با اعلام ضرب الاجلِ یک هفته‌ای برای انگلیس، هرگونه رابطه سیاسی با لندن را منوط به عذرخواهی مقامات انگلیسی و تجدیدنظر در مواضع غیراصولی نسبت به جهان اسلام و کتاب آیات شیطانی نمود. وزیر امور خارجه انگلیس ضمن ابراز تاسف از انتشار کتاب رشدی، خود و دولت متبوعش را جدا از مسؤولیت انتشار این کتاب دانست؛ اما این اظهارات و موضع‌گیری‌ها چون فاقد عذرخواهی رسمی و علنی بود، دولت جمهوری اسلامی ایران، در شانزده اسفند 1367، در پایان مهلت یک هفته‌ای روابط سیاسی خود را با انگلستان به طور رسمی قطع کرد.

مرگ «سلطان محمود غزنوی» بزرگ‌ترین پادشاه سلسلهٔ غزنویان (421 ق)
سلطان محمود غزنوی، سومین شاه سلسلهٔ غزنویان از سال 387 ق پس از شکست دادن برادرش اسماعیل، حکومت را به دست گرفت و با غلبه بر امیران صفاری، سامانی، آل بویه، آل زیار و خوارزمشاهیان بر شمال و شرق ایرانِ آن روز استیلا یافت. او دوازده بار به سرزمین هندوستان لشکرکشی کرد اما سرانجام قبل از رفتن به ری پس از 34 سال سلطنت، به دلیل ابتلا به بیماری سل در غزنین درگذشت. سلطان محمود غزنوی، اولین پادشاه مستقل و بزرگ‌ترین فرد خاندان غزنوی است که به دلیری و بی‌باکی و کثرت فتوحات و شکوه دربار در تاریخ اسلام، بسیار مشهور شده است.

تولد «ابوشامه» فقیه، محدث و مورخ (599 ق)
عبدالرحمن بن اسماعیل بن ابراهیم ملقب به شهاب‌الدین و معروف به ابوشامه از مشاهیر علمای قرن هفتم هجری است که در فقه، حدیث، تاریخ، نحو، ادبیات و قرائات متنوعهٔ قرآنی، یگانهٔ دوران خود بود. وی در ابتدا در دمشق درسن شانزده سالگی قرآن را با تمامی قرائت‌های متداول فرا گرفت و در اسکندریه به تکمیل آن پرداخت. ابوشامه دارای تالیفاتی می‌باشد از قبیل الاصول فی الاصول، مختصر تاریخ دمشق و مُفردات القُرّاء. بنابه قول برخی از مورّخین، بیشتر آثار ابوشامه در یک واقعهٔ آتش‌سوزی به همراه کتابخانهٔ عظیمِ او سوخت و از بین رفت. ابوشامه به سال 665 هجری در 66 سالگی در دمشق بدرود حیات گفت و در آن شهر به خاک سپرده شد.

درگذشت فقیه ربانی ملااحمد نراقی (1245 ق)
حاج ملااحمد بن ملامهدی نراقی، از بزرگان علمای دین و مجتهدان عالی قدر شیعه می‌باشد. وی فقیه اصولی، محدث رجالی و شاعر حاذق و زاهد متقی بوده است. ملااحمد پس از کسب مدارج بالای علمی نزد پدر دانشمندش، حاج ملامهدی نراقی، مشغول تدریس و تالیف شد و شاگردانی همچون شیخ مرتضی انصاری و سید محمد شفیع جابلقی و ... را پرورش داد.

این عالم بزرگ همچنین در حدیث مهارت داشته و با سه واسطه از علامه محمدباقر مجلسی روایت حدیث کرده است. مُستند الشّیعه، معراجُ السَّعاده، اسرارُ الحَجّ، مفتاح الاحکام و مثنوی طاقدیس از جمله آثار اوست. ایشان اشعار عرفانی فراوانی سروده است و در شعر، «صفایی» تخلّص می‌کرد. وفات ملااحمد در نراق اتفاق افتاد و بدن مطهر وی را در صحن علوی در نجف اشرف دفن کردند.

پایان جنگ‌های سیزده ساله در اروپا (1714 م)
جنگ‌های 13 ساله اروپا در 14 مه 1702 م به تحریک انگلستان و پس از بروز اختلافاتی درباره سلطنت در اسپانیا آغاز شد. در این سال و بر اساس قرارداد موسوم به «تجزیه» قرار بود با مرگ پادشاه اسپانیا، تاج و تخت آن به فرمان‌روای اتریش برسد که ادعای فرانسه برای پادشاهی بر اسپانیا، باعث شعله‌ور شدن جنگی شد که 13 سال به طول انجامید و در جریان آن، هزاران نفر از نیروهای طرفین، جان خود را از دست دادند. جنگ‌های سیزده ساله میان فرانسه و اسپانیا از یک سو و دولت‌های عضوِ اتحاد کبیر لاهه یعنی انگلیس، هلند و آلمان از سوی دیگر روی داد. این جنگ‌ها سرانجام در 6 مارس 1714 م به موجب معاهده راش تات که میان شارل ششم، امپراتور پروس و اتریش و لویی چهاردهم شاه فرانسه به امضا رسید، خاتمه پذیرفت.

روز ملی و استقلال کشور افریقایی «غنا» از استعمار انگلستان (1957 م)
استعمار سرزمین غنا از قرن پانزدهم میلادی با ورود پرتغالی‌ها به این کشور افریقایی آغاز شد. پس از پرتغال، این سرزمین که به سرزمین طلا شهرت یافته بود، تحت استعمار انگلستان قرار گرفت؛ اما قیام‌های استقلال طلبانه مردم غنا در اواسط قرن بیستم، مقدمات خودمختاری این کشور را فراهم کرد. به دنبال این قیام‌ها، نخستین انتخابات عمومی در غنا برگزار شد و قوام نکرومه به نخست وزیری رسید. او در 6 مارس 1957 م غنا را مستقل اعلام کرد و در سال 1960 آن را جمهوری خواند اما در سال 1966، دولت ملی نکرومه با یک کودتا سرنگون شد. از آن پس غنا شاهد کودتاهای نظامی متعددی بوده است. کشور غنا 238/537 کیلومتر مربع وسعت و بیش از 20 میلیون نفر جمعیت دارد. دارای نژاد سیاه و زبان انگلیسی می‌باشد و پیش‌بینی می‌شود که جمعیت آن تا سال 2025 م بیش از 36 میلیون نفر گردد. این کشور با نظام سیاسی جمهوری چند حزبی با یک مجلس قانون‌گزاری اداره می‌شود. واحد پول آن سدی و پایتخت آن شهر اکرا می‌باشد. از شهرهای مهم آن کوماسی و تمالی است. 6 مارس سال‌روز استقلال این کشور از انگلستان و روز ملی غنا نیز می‌باشد.

تکمیل تقویم خورشیدی توسط حکیم «خیام» (1079 م)
تقویم هجری خورشیدی که مورد استفاده ما ایرانیان است، ششم مارس 1079 میلادی (برابر با پانزدهم اسفندماه در آن سال و امسال 16 اسفند) توسط حکیم عمر خیام نیشابوری تکمیل شد که به تقویم جلالی معروف گردیده است، زیرا که در زمان حکومت جلال الدین ملکشاه سلجوقی تنظیم شده بود. این تقویم دقیق تر از تقویم میلادی است که آن هم خورشیدی است، زیرا که عدم دقت آن هر 3770 سال، یک روز است و تقویم میلادی هر 3330 سال. عمر خیام که در سال 1044 میلادی به دنیا آمد و در سال 1124 درگذشت نه تنها ریاضی دان و آگاه از علم هیات (فضا - ستارگان) بود بلکه در فلسفه، پزشکی و شعر نیز شهرت جهانی دارد و رباعیات او که در سال 1839 به انگلیسی ترجمه شده هنوز هر سال تجدید چاپ می‌شود. آثار دیگر او از جمله «نوروز نامه» و «رساله در وجود» معروفند.

تاسیس سازمان «هواشناسی» در ایران (1337 ش)
15 اسفند سال 1337 (در آن سال برابر با ششم مارس 1959 میلادی) دکتر گنجی استاد جغرافیای دانشگاه تهران برای وطن ما، ایران سازمان هواشناسی به وجود آورد و از آن پس رسانه‌های ما به طور روزانه دارای گزارش وضع هوا شدند. تا آن زمان، ایران دارای چند هواشناس بود که در فرودگاه مهراباد مستقر بودند و کارشان تنها دادن وضعیت هوا به خلبانان هواپیماها بود. در آن زمان، به روزنامه‌هایی که در «گزارش هوا»، دریای مازندران را «خزر» می‌نوشتند؛ خبر پیش بینی وضع هوا داده نمی‌شد.

تولد «والنتینا تروشکوا» اولین زن فضانورد جهان (1937 م)
والنتینا تِروشکوا، اولین زن فضانورد جهان، در 6 مارس 1937 م در شوروی سابق به دنیا آمد. وی در جوانی پس از شرکت در دوره‌های چتربازی، باموفقیت در این دوره، به درجه کاپیتانی در نیروی هوایی شوروی نائل گردید. وی هم‌چنین به قهرمانی چتربازی دست یافت و از آن پس به تمرین خلبانی پرداخت. به دنبال احراز شایستگی‌های فراوانی که تروشکوا از خود نشان داد، به او اجازه تمرینات فضایی داده شد. وی سرانجام در 16 ژوئن 1963 م، در 26 سالگی، به عنوان اولین زن فضانورد جهان، پرواز فضایی خود را با سفینه «وستوک» 6" آغاز نمود.

والنتینا در حالی این سفر را به انجام رساند که دو سال از پرواز فضایی یوری گاگارین، اولین مرد فضانورد جهان و هم‌وطن او گذشته بود. تروشکوا موقعی در مدار خود قرار گرفت که فضانورد دیگر شوروی مشغول گردش به دور کره زمین بود. وی مدت سه شبانه روز در فضا بود و 48 بار به دور زمین چرخید. تروشکوا، علاوه بر این امور، به کارهای سیاسی و اجتماعی نیز علاقه داشت و چندین سال ریاست کمیته زنان اتحاد جماهیر شوروی را برعهده گرفت.

برخی از رخدادهای امروز
1521 : فردیناند ماژلان Ferdinand Magellan در گردش با کشی به دور دنیا به جزیره گوام Guam رسید و آن را ملک پادشاه اسپانیا اعلام کرد که نزدیک به سه قرن بعد دولت آمریکا آن را از چنگ اسپانیا بیرون اورد و با این که تا آمریکا هزاران کیلومتر فاصله دارد به نوعی ضمیمه خود ساخت.
1799 : ناپلئون بناپارت در جریان لشکر کشی خود به شرق مدیترانه با هدف جلوگیری از افتادن این منطقه عثمانی‌ها به دست انگلیسی‌ها رقیب و دشمن فرانسه و مانع از ایجاد یک کمپانی هند شرقی در خاورمیانه شدن، در این روز بندر استراتژیک «جافا = یافا» در فلسطین را که از قدیمی‌ترین شهرهای جهان است تصرف کرد.
1836 : ارتش مکزیک دژ آلامو Alamo در تکزاس را پس از کشته شدن همه مدافعان آمریکایی آن تصرف کرد.
1896: نخستین اتوموبیل که «چارلز کینگ» آن را رانندگی می‌کرد و مردم آن را درشکه بدون اسب می‌نامیدند در شهر دیترویت مرکز اتومبیلسازی آمریکا به حرکت درآمد.
1933 : دولت لهستان بندر آزاد و قبلا آلمانی دانتزیک را تصرف کرد و آن را «گدانسک» خواند که همین کار یکی از علل حمله نظامی شش سال بعد هیتلر به لهستان و تصرف این کشور شد.
1957 : کشور غنا مستعمراه سابق انگلستان در آفریقای غربی استقلال یافت.
منبع: باشگاه خبرنگاران

ارسال نظر

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار