نفت در برابر کالای روسی وچینی / روبل و یوان جایگزین دلار و یورو!

به گزارش «پارسینه»، علی‌اکبر ولایتی پس از سفر به مسکو ابراز امیدواری کرده دیدار انجام شده موجب تحکیم روابط دو کشور باشد. وی همچنین از سه مرحله از اهداف سفر خود رونمایی که کرد که بخش اول از آن مربوط به دیدار دیپلماتیک بوده که حاوی تسلیم پیام رهبر انقلاب و رئیس‌جمهوری کشورمان به پوتین در مورد توسعه روابط دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای است.

مشاور رهبر انقلاب، اما از روابط رو به رشد ایران و روسیه سخن به میان آورده و مدعی شده آمار‌ها خود به تنهایی گویای صحت این ادعاست. وی در دفاع از سخنانش می‌گوید: در چهار ماه نخست ۲۰۱۸ حجم مبادلات تجاری ایران و روسیه ۳۶ درصد افزایش داشته و همچنین در این مدت حجم مبادلات محصولات کشاورزی، چه آن‌هایی که در ایران تولید می‌شود و به روسیه می‌رود و چه برعکس، ۵۷ درصد افزایش داشته است. بنظر می‌رسد بخشی از توسعه همکاری‌های ایران و روسیه در غیاب چین در دوران تحریم‌های مهلک آمریکا، باز می‌گردد به استراتژی تهران برای فرار از بن بست تحریم‌های مالی آمریکا! به عبارت دیگر ماجرای نفت در برابر محصولات غذایی و کالاهی روسی نیز می‌تواند به واقعیت تبدیل شود.

بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی و همچنین کارشناسان اقتصادی و سیاسی خواستار آن هستند تا در خصوص محتوای جلسات ولایتی با دیپلمات‌های روس شفاف سازی صورت گرفته تا از هر گونه داغ شدن بازار شایعه و گمانه زنی‌های خلاف واقع جلوگیری شود.

شاید پیرو سخنان ولایتی درباره جایگزین روبل و یوان در برابر ارز‌های معتبر جهان از جمله دلار و یورو بوده که بسیاری از کارشناسان حدس می‌زنند، استراتژی تهران در روز‌های تحریم به رهبری آمریکا، استفاده از کالا و خدمات چین و روسیه است و بسیاری می‌خواهند از محتوای این قرارداد‌ها و سند‌های همکاری مطلع شوند!

دکتر ولایتی میگوید: طی سه سال گذشته ۶۰ سند همکاری و یادداشت تفاهم بین تهران و مسکو امضا شده و تاکنون هم بر اساس توافق دو طرف، ۳۰ درصد مبادلات تجاری با پول ملی یعنی روبل و ریال صورت گرفته و در واقع ۳۰ درصد از نیاز دو طرف به ارز خارجی به ویژه دلار کاهش یافته است. بنای دو طرف این است که این درصد افزایش یابد و همین کار هم با چین انجام شود و مبنای مبادلات ما یوان و ریال باشد تا نیاز به ارز ثالث کمتر شود.

اما از سوی دیگر در حالی که علی‌اکبر ولایتی از قول ولادیمیر پوتین گفته بود شرکت‌های روسی برای سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و گاز ایران تا مبلغ ۵۰ میلیارد دلار آمادگی دارند، سخنگوی کرملین این اظهارات را رد کرده و وزیر انرژی روسیه نیز گفت: خرید نفت ایران در برابر کالای روسی امکان‌پذیر است.

اما خبرگزاری‌های روسی ادعای ولایتی را در خصوص آمادگی سرمایه‌گذاری روس‌ها در ایران از جمله در بخش‌های نفت و گاز، تا سقف ۵۰ میلیارد دلار را رد کرده اند. ساعاتی بعد از انتشار توضیحات ولایتی از محتوای رایزنی با مقامات روسی، خبرگزاری ایتارتاس گزارش کرد که دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاست جمهوری روسیه، در پاسخ به پرسش خبرنگاران گفته است نمی‌تواند چنین چیزی را تایید کند.

از سوی دیگر وزیر انرژی روسیه نیز از امکان‌پذیر بودن اجرای «برنامه نفت در برابر کالا» بین دو کشور خبر داده است. به گزارش خبرگزاری ایتارتاس، الکساندر نواک روز جمعه ۲۲ تیر گفت: «ما علاقه‌مندیم که ایران از فرصت خرید کالا، کار و خدمات روسیه برخوردار شود تا تبادل تجاری و روابط [بین دو کشور]گسترش یابد».

سخنان ولایتی درباره توسعه همکاری‌های چین و روسیه در حالی مطرح می‌شود که استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا گفته بود در صورتی که روسیه، چین و اروپا به خرید نفت از ایران ادامه بدهند، مشمول تحریم‌های سخت آمریکا خواهند شد. وزیر انرژی روسیه در واکنش به هشدار منوچین گفت که «برنامه نفت در برابر کالا» به معنای خرید مستقیم نفت از ایران نیست و «این خرید [نفت از ایران توسط]روسیه و شرکت‌های روس نیست».

آژانس بین‌المللی انرژی روز پنج‌شنبه اعلام کرد که صادرات نفت ایران به اروپا در ماه گذشته نسبت به ماه قبل آن نصف شده است. از سوی دیگر معلوم نیست روبل و یوان در بازار ارز ایران دقیقاً قرار است چه نقشی بازی کنند؟ کالا‌های روسی و چینی چطور و با چه کیفیتی به دست مردم خواهد رسید و در بخش‌های مختلف از جمله صنعت خودرو سازی بازار روسیه و چین که حرفی برای گفتن در دنیا ندارند، چگونه می‌توانند جوابگوی نیاز مشتریان ایرانی باشد؟ همین حالا هم لوازم یدکی برای محصولات چینی از جمله خودرو‌های این کشور به سختی در بازار یافت می‌شود و حتی از ثبات قیمت هم برخوردار نیستند.

از همه مهمتر اینکه روسیه بواسطه مسئله کریمه هم اکنون مشمول تحریم‌های اروپاست و چین تحت فشار آمریکا برای کاستن از همکاری‌های دوجانبه با تهران است. سطح مبادلات تجاری چین و آمریکا بیشتر از آنی تصور می‌شود که بازار تهران برای مقامات پکن وسوسه انگیز باشد مگر اینکه تهران دارای بسته پیشنهادی خاصی برای چینی‌ها باشد تا به سمت ایران غش کنند! احتمال دیدار ترامپ با پوتین هم در آینده نزدیک مطرح است و احتمالاً ترامپ هم برای دوری مسکو از تهران دارای مشوق‌های وسوسه انگیزی خواهد بود که ایران را با هدف انزوای بیشتر روبرو سازد.

روسها و چینیها در طول ادوار گذشته نشان داده اند رفاقت و برادری با ایران ندارند، مادامی که منافع مشترک در روابطشان با ایران امتیازاتی غیر قابل انکار برایشان به ارمغان آورده باشد. باید دید امتیاز و مشوقهایی که آنها را در دوران پسابرجام و تحریمهای آمریکا، وفادار به تهران نگه خواهد داشت از چه ابعاد و جزئیاتی برخوردار است؟ بسیاری دلواپس هستند که سطح نگرش به منافع ملی در عقد قراردادها و امضای سندهای همکاری دارای چه ابعادی بوده و اساساً اجرای تعهدات این امکان را فراهم نسازد که وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم بیش از قبل بحرانی تر شود.