تشکیل سپاه مشترک اروپا از گمانه زنی تا واقعیت!

هدف از تشکیل اتحاد دفاعی کشورهای عضو اتحادیه اروپا افزایش نقش و حضور منعطف‌تر نیروهای نظامی این اتحادیه در بحران‌های بین‌المللی اعلام شده است. از آن گذشته اتحادیه اروپا با تشکیل چنین اتحادی بر آن است تا در استقلال بیشتری از ایالات متحده آمریکا عمل کند.

از همکاری نظامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا سخن در بین است. این همکاری قرار است زمینه‌های ایجاد یک اتحاد نظامی اروپایی را فراهم آورد. از آن گذشته، ساختار این همکاری، ساختاری نیست که یک بار برای همیشه تعریف شود. آنچه به "پسکو" (Permanent Structured Cooperation/همکاری ساختاری مداوم) شهرت یافته ناظر بر تنظیم دائمی عملکرد این همکاری نظامی در تطبیق با نیازهای دفاعی است.

تشکیل یک سپاه مشترک برای حضور و مشارکت سریع‌تر در بحران‌های جهانی از جمله مواردی است که در طرح اتحاد نظامی اروپایی پیش بینی شده است. فرانسه یکی از مدافعان جدی این طرح به شمار می‌رود.

نخستین گام

سنگ بنای ایجاد یک اتحاد نظامی اروپایی عملا در نشست ماه نوامبر وزیران امور خارجه و وزیران دفاع کشورهای عضو اتحادیه اروپا برداشته شد که کشورهای علاقه‌مند طرح آن را عنوان کردند. تصمیم امروز وزیران دفاع کشورهای عضو این اتحادیه، نخستین گام در راستای ایجاد چنین اتحادی تلقی می‌شود.

موضوع تشکیل یک اتحاد نظامی یا هماهنگ کردن برنامه‌‌های مربوط به همکاری‌های نظامی و دفاعی کشورهای عضو، موضوع جدیدی نیست. نخستین بار، ۸ سال پیش، یعنی در سال ۲۰۰۹ و با تصویب کارپایه لیسبون (قانون اساسی اتحادیه اروپا) موضوع همکاری‌های نظامی و دفاعی کشورهای عضو اتحادیه اروپا زمینه عملی یافت. اما مخالفت‌های بریتانیا چه در آن هنگام و چه پس از آن، عملا مانع از ثمربخشی این تلاش‌ها شده است.

خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۹ عملا مانع بزرگ موجود بر سر راه ایجاد چنین اتحادی را از بین برده است. دو کشور دیگر عضو اتحادیه اروپا نیز با طرح گسترش همکاری‌های دفاعی اتحادیه اروپا موافق نیستند: دانمارک و مالت.

دانمارک همواره از حضور و شرکت در هرگونه همکاری نظامی، دفاعی و امنیتی اروپا اجتناب ورزیده است و این بار نیز حاضر به شرکت در همکاری‌های دفاعی این اتحادیه نیست. مالت نیز مایل نیست مطابق تصمیم کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بودجه نظامی خود را افزایش دهد و از این رو، پیش‌شرط‌های شرکت در چنین اتحادی را تامین نمی‌کند.