رسول يونان از «شعر تركيه» گفت

به گزارش ایسنا، يونان در اين نشست با اشاره به سابقه‌ي شعر تركيه، گفت: شعر تركيه، شعري بسيار قديمي است كه نمايندگان خوبي در شعر قديم دارد؛ اما در اين بحث، از «محمد توفيق» شروع مي‌كنيم كه باعث شد شعر تركيه تحول اساسي يابد. او يكي از نوگرايان و سردمداران شعر تركيه است كه بعدها افرادي مثل «ناظم حكمت» از شهرت او كاستند.

اين شاعر و مترجم ادامه داد: توفيق مجله‌اي منتشر كرد و كساني كه از ادبيات سنتي به ستوه آمده بودند، در آن‌ گرد هم آمدند. در شعر او، علاوه بر خلاقيت، تأثير زندگي‌اش نيز نمايان است. به نظرم، سردمداران ادبيات و شعر مدرن، همديگر را از نظر زماني و نه مكاني، ملاقات كردند. «نيما يوشيج» در شعر فارسي، «توفيق» در شعر ترك، «عبدالله گوران» در شعر كردي و «ناظم الملائكه» در شعر عرب، با تفاوت زماني، هم‌عصرند.

او در ادامه يادآور شد: در شعر تركيه، زماني كه در بند زلف يار و معشوقه‌ي كمرباريك بود، توفيق جرياني را راه انداخت كه دوره‌ي ادبيات جديد تركيه شروع شد. شاعران تا اين‌جا به قالب دست نزدند؛ بلكه محتوا را در درون عوض كردند. بعد از اين گروه، دوره‌ي ديگري در شعر تركيه شروع شد، كه اين گروه در داستان، تحت تأثير «گي‌ دو موپاسان» و در نمايش‌نامه تحت تأثير «هنريك ايبسن» بودند و گروه فجر آتي را تشكيل دادند. اين‌ها مي‌گفتند كه ما سوژه‌هاي مدرن را در قالب كلاسيك ارائه مي‌دهيم. بعد از اين گروه، گروهي به وجود آمد كه شعر تركيه بعد از اين گروه متحول شد.

او دوره‌ي شعري «ناظم حكمت» را دوران طلايي شعر تركيه دانست و گفت: اين شاعر، كاري كرد كه تا دنيا دنياست، اسم او بر سر زبان‌ها بيايد. نه تنها، عليه قالب‌هاي كلاسيك دوران قديم به پا خاست؛ بلكه عليه كليشه‌هاي اجتماع نيز به پا خاست و با كتاب «سرود نويسندگان خورشيد»، نامش را در رديف شاعران بزرگ جهان قرار داد.

يونان افزود: بعد از اين گروه، گروه ديگري آمدند كه گروه افراطي و شورشي بودند كه توانستند ادبيات تركيه را از مرزها خارج كنند. «اورهان ولي»، سردمدار آن‌ها بود كه كتاب «تو خواب عشق مي‌بيني من خواب استخوان» او با ترجمه‌ي احمد پوري در ايران منتشر شده است. اين شاعر، شعر را از اجتماع به فرديت نزديك كرد و شعر تركيه در اين دوره ديگر كلي‌گو نيست. در اين گروه، «اوكتاي رفعت» و «مليح جودت» نيز بودند، كه اين سه نفر جريان عجيبي را تشكيل دادند و شعري به نام «غريب» را چاپ كردند، كه در واقع، مانيفست حركت آن‌ها بود. اين گروه تا جايي پيش رفتند كه حتا از طرف نوپردازان، مورد انتقاد قرار گرفتند.

اين مترجم ادبيات ترك گفت: «اوكتاي رفعت» شعرش با روستا بسيار گره خورده است. «مليح جودت» شاعر ديگر اين گروه، به خاطر نوشتن رمان «امير پنهان» جايزه‌ي هنر تركيه را گرفت. شعرهاي او در مطبوعات، قابل توجه است و اشعارش به زبان‌هاي انگليسي، فرانسوي، بلغاري و صربي ترجمه شده است. زبان او، زباني ساده است و مانند «اورهان ولي»، شعرهايش محاوره‌يي است.

شاعر «من يك پسر بودم» با اشاره شاعران ديگر تركيه كه در شعر اين كشور تأثيرگذار بودند، گفت: در كنار اين شاعران كه در شعر ترك تأثيرگذار بودند، شاعران ديگري بودند كه زندگي معمولي داشتند؛ مانند «فاروق نافذ» كه شاعر مدرني نيست و به دوره‌ي ادبيات ملي بازمي‌گردد.

يونان افزود: گاهي در شعر تركيه، با عنصر طنز زيادي برخورد مي‌كنيم و اين باعث مي‌شود كه شعرهاي‌شان دوست‌داشتني شود.

او همچنين شعر تركيه را شعري به شدت شعر مردانه دانست و يادآور شد: من شاعر زن ترك كم‌تر ديده‌ام؛ اما سيمايش اين‌گونه نيست. شعر امروز تركيه شعري به شدت مدرن است و شاعران خوبي دارد كه همراه با ادبيات مدرن جهان حركت مي‌كنند و اين دعواهاي مدرن و كلاسيك در آن‌جا وجود ندارد.

رسول يونان در پايان درباره‌ي ترجمه شعر توضيح داد: اگر شعر را شاعر ترجمه كند، بسيار بهتر است؛ زيرا بسياري از مترجمان به نثر ترجمه مي‌كنند؛ اما اگر شاعري مي‌خواهد شعري را ترجمه كند، بايد سراغ شعرهايي برود كه به او نزديك باشد. ترجمه‌ي شعر بازآفريني هم هست و تنها ترجمه‌ي لغت به لغت نيست.