روایتی از پاشنه آشیل گردشگری ایران

تحریریه پارسینه: گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین صنعت‌های جهان و ایران نیز یکی از مقاصد گردشگری دنیا به شمار می‌رود که با داشتن جاذبه‌های فراوان اما دور افتاده از یکسری امکانات اساسی این پتانسیل بالقوه کشور را تاکنون به بالفعل تبدیل نکرده است. با این حال، چندی پیش مجمع جهانی اقتصاد برای سومین سال پیاپی صنعت گردشگری ایران را به عنوان مقرون به صرفه ترین صنعت در جهان برای گردشگران خارجی اعلام کرد که این موضوع موجب تشویق گردشگران جهان برای سفر به ایران خواهد شد.

از سوی دیگر گردشگری می‌تواند یکی از دروازه های مهم برای راه یابی جوانان به سمت اشتغال‌یابی باشد. این موضوع بارها توسط کارشناسان و مسئولان اقتصادی کشورمان بیان شده است. حسن روحانی نیز سال گذشته در رابطه با این مسئله گفته بود که توسعه گردشگری می‌تواند به سرعت برای جوانان ما اشتغال ایجاد کند.

در همین زمینه، مجمع جهانی اقتصاد در گزارش دو سالانه ۲۰۱۷ خود صنعت گردشگری را یکی از زمینه های مطلوب ایجاد اشتغال درکشورها عنوان و اعلام کرده است که به ازای ورود ۳۰ گردشگر یک شغل ایجاد می شود. این گزارش نه فقط ایران را رتبه نخست ارزانترین مقصد گردشگری در جهان نام برده است، بلکه از بهبود دیگر شاخص های اقتصادی در کشورمان خبر می دهد.

در این میان، در حال حاضر با توجه به فرصت‌هایی که پیش روی صنعت گردشگری کشورمان وجود دارد ضعف‌هایی نیز آن را دربرگرفته است که اگر برطرف شود ایران نیز همچون برخی کشورهای همسایه به یکی از قطب‌های گردشگری ایران تبدیل شود. یکی از ضعف‌هایی که در صنعت گردشگری دیده می شود مربوط به روابط بین بانکی با کشورهای جهان است. این اتفاق مشکلاتی که بر سر راه گردشگران در ایران وجود آورده است. مستر کارت گردشگران خارجی در ایران هیچ کاربردی ندارد و دلیل این موضوع تنها عدم گسترش ارتباطات بانکی با سایر کشورهای جهان است.

این مسئله به دلیل تحریم‌های بانکی ایجاد شده و کانال ارتباطی ایران را با بانک‌های اروپا و سایر کشورهای جهان قطع کرده است. در این میان بارها مسئولان بانکی کشور برای رفع تحریم سوئیفت با طرف‌های خارجی به بحث و گفتگو پرداختند اما تاکنون این مسئله مرتفع نشده است و ارتباط بین بانکی با دنیا همچنان مختل است. گفتنی است که سوئیفت شرکت خصوصی و سامانه ای است که به واسطه آن مبادلات مالی انجام می‌شود.

مقام‌های بین الملل کشورمان می‌گویند: طی سالیان گذشته ارتباط بانک‌های ما با بانک‌های بین‌المللی قطع شده بود و در این شرایط اتصال مجدد و برقراری روابط کارگزاری، امری زمان‌بر است چرا که برقراری روابط کارگزاری منوط به شرایطی است و باید مذاکراتی بین بانک‌های داخل و خارج صورت گیرد. بدین ترتیب، اگرچه مراورداتی با بانک‌های خارجی خصوصا آلمانی صورت گرفته اما هنوز نتیجه ای حاصل نشده است.

البته اخیرا كلید اتصال سوییچ كارت‌های بانكی ایران و روسیه زده شده است اما این اتفاق مستلزم گسترش ارتباطات بانكی در سطح بین‌المللی است. مسئولان بانکی کشور در این باره گفته اند برقراری ارتباط بین بانکی افرادی که دارای کارت‌های شتاب و همچنین دارندگان کارت‌های روسی هستند می‌توانند از اواخر مردادماه سال جاری از خودپردازهای دو کشور و در فاز بعد، از سایر درگاه‌های پذیرش به صورت مشترک استفاده کنند.

ارتباط بین سوئیچ‌های کارت ایران و روسیه علاوه بر توسعه امکانات گردشگری در نقاط مختلف کشور برای گردشگران روس و همچنین کشورهای مشترک المنافع، تسهیلات قابل توجهی را برای مسافران و گردشگران ایرانی که به مقصد این کشورها سفر می‌کنند، فراهم می‌كند.

این اقدام از مجموعه اتصالات بین کشوری است که بلافاصله پس از برجام در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته است و با توسعه آن به سایر کشورها، علاوه بر بهره‌مندی هموطنان و گردشگران از امکانات پرداخت، مقدمه‌ای برای استانداردسازی و بین‌المللی شدن شبکه شتاب در سطح جهان محسوب می‌شود.

با این وجود، فعالان اقتصادی در حوزه گردشگری بر این باورند که گردشگری هنوز به ظرفیت کامل خودش نرسیده است. آنها با توجه به افزایش شمار گردشگران معتقدند که آن دسته از توریست‌هایی که می‌آیند و پول زیادی خرج می کنند، نمی توانند در اینجا زیاد خرج کنند، چرا که کارت‌های بانکی توریست‌های خارجی در ایران کاربردی ندارد. ضمن اینکه این مشکل دوسویه است به طوریکه گردشگران ایرانی که به سایر کشورها سفر می‌کنند با این مشکل مواجه می‌شوند.

اکنون بسیاری از کشورهای همسایه توانسته‌اند با اتکا به سرمایه‌های بخش خصوصی صنعت گردشگری را توسعه داده و اکنون به یک قطب گردشگری بدل شده اند. یکی از این کشورها ترکیه است. ایران اگرچه از چندین برابر فرصت نسبت به سایر قطب‌های گردشگری جهان برخوردار است اما کمترین بهره را از آن می‌برد.

یکی دیگر از ضعف‌ها در زمینه گردشگری مربوط به امکانات و خدمات شهری است. برخی از توریست‌ها در این خصوص گفته‌اند: متاسفانه خدمات شهری در ایران متناسب با یک کشور گردشگری نیست و شما در خصوص ساده‌ترین چیزها مثل سرویس بهداشتی با مشکل مواجه هستید.

گردشگران همچنین به کمبود امکانات ایران در مقایسه با سایر کشورهای توریستی جهان اشاره کرده‌اند و گفته اند: در ایران نه تنها با تعداد اندک سرویس بهداشتی مواجه هستیم در خصوص میزان سرویس‌های فرنگی نیز دقت به خرج داده نشده این در حالی است که اکثر گردشگران ورودی به ایران دارای سن و سال زیادی دارند و به شدت به سرویس بهداشتی محتاج‌ هستند.

بنابراین، با وجود به فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی صنعت نوپای گردشگری ایران اگر دولتمردان پاشنه آشیل گردشگری را نادیده بگیرند و سایر مسائل و ضعف‌های این بخش را مرتفع نسازند، این صنعت شاید تا صد سال آینده هم نوپا باقی بماند و هیچ رشدی نداشته باشد.