بوئینگ حاشیه ساز بالاخره به ایران می‌آید؟

تحریریه پارسینه: شرکت بوئینگ ماه گذشته توافقی برای فروش ۶۰ فروند هواپیمای ۷۳۷ به ارزش شش میلیارد دلار با یک شرکت هواپیمایی ایرانی امضا کرد. بوئینگ که یک شرکت هوافضای بزرگ و یک صادرکننده بزرگ آمریکایی است در بیانیه‌ای اعلام کرد این توافق که مستلزم تایید دولت آمریکاست حدود ۱۸ هزار شغل آمریکایی ایجاد خواهد کرد.

قراردادی که ماه گذشته میان شرکت هواپیمایی بوئینگ و یک شرکت هواپیمایی داخلی بسته شد منتقدان آمریکایی را به خشم آورد به طوریکه آنها این اتفاق را آزمونی برای دولت ترامپ خواندند و احتمال می‌دادند که او برخورد خصمانه ای در قبال ایران در پیش گیرد.

از سوی دیگر منتقدان این قرارداد در آمریکا معتقد بودند که هواپیماهای مسافربری برای اهداف نظامی یا حمایت از گروه‌های تروریستی مورد استفاده قرار خواهند گرفت و در این میان مجلس آمریکا سال گذشته به بلوکه کردن فاینانس فروش هواپیما به ایران رای داد و مارکو روبیو، سناتور آمریکایی و پیتر روسکام، نماینده مجلس آمریکا که هر دو جمهوریخواه هستند، خواستار مداخله ترامپ در این حوزه شدند، اما این توافق به آرامی در میان مقامات دو کشور رقم خورد.

در حالی ترامپ بارها از توافق هسته‌ای انتقاد کرده و آن را بذل و بخشش به کشوری توصیف کرده که او و دستیارانش، یک کشور حامی تروریسم و عامل بی‌ثباتی در خاورمیانه خوانده‌، اما حالا بعد از اظهارنظرهای فراوان فروش هواپیمای مسافربری به ایران تحت توافق هسته‌ای که در سال ۲۰۱۵ میان ایران و قدرت‌های جهانی از جمله آمریکا امضاء شد امکان‌پذیر شده است.

بوئینگ دسامبر گذشته توافقی برای فروش ۸۰ فروند هواپیما به ایران‌ایر به ارزش ۱۶.۶ میلیارد دلار اعلام کرده بود. توافق بوئینگ با یک شرکت هواپیمایی ایرانی ، نخستین توافقی است که از سوی یک شرکت بزرگ آمریکایی با ایران از زمان به قدرت رسیدن ترامپ در ژانویه اعلام می‌شود.

پس از چالش‌ها و کش و قوس‌های بسیاری که برای باز شدن پای بوئینگ به ایران به وجود آمد حالا اخبار نشان می‌دهد که اولین بوئینگ سال آینده به ایران وارد می‌شود. از آنجایی که این خبر توسط مدیرعامل شرکت بوئینگ مطرح شده است اما هنوز زمان دقیق ورود بوئینگ به ایران مشخص نیست. ضمن اینکه دنیس مویلنبرگ، مدیرعامل بوئینگ در خصوص اهمیت صادرات هواپیما به ایران گفته بود این موضوع به اندازه‌ای مهم است که در هر مرحله از فرآیند فروش با دولت همکاری نزدیکی داریم.

گفتنی است که داستان قرارداد بوئینگ و تحویل هواپیما به ایران حتی موجبات به وجود آمدن یک چالش را نیز فراهم کرد. و آن زمانی بود که ورود نخستین بوئینگ به کشورمان به دلیل مرجوعیت آن از کشور ترکیه مطرح شد.

داستان از این قرار است که ماه گذشته وزارت خزانه داری آمریکا (اوفک) مجوز فروش ۱۸۰ فروند هواپیمای ایرباس و بوئینگ به ایران را تائید کرد و بر این اساس نخستین فروند هواپیمای بوئینگ ۷۷۷ از هواپیماهای خریداری شده از سوی ایران ایر تا یک ماه آینده وارد ناوگان هواپیمایی شرکت هما خواهد شد. در این خبر آمده بود که نخستین فروند بوئینگ ۷۷۷ که قرار است بزودی به ایران تحویل داده شود، مرجوعی از شرکت ترکیش ایرلاین (شرکت هواپیمایی دولتی ترکیه) است که پس از انصراف این شرکت از خرید آن، شرکت بوئینگ آن را به ایران تحویل خواهد داد.

این موضوع سوالات و ابهاماتی را به وجود آورد و بالاخره یکی از خبرنگاران این سوال را از وزیر راه و شهرسازی پرسید اما وزیر با عصبانیت با این موضوع برخورد کرد و این اتفاق یک جنجال بزرگ را در فضای رسانه ای به وجود آورد به طوریکه انتقادات بسیاری در این زمینه مطرح شد.

اما قائم مقام وزیر راه در این خصوص توضیح داده بود که این هواپیما که به زودی وارد آسمان ایران می شود، هواپیمایی است که شرکت ترکیش ایرلاین از خرید آن انصراف داده است و نباید از لفظ مرجوعی برای خرید و فروش هواپیماهای نو استفاده کرد.

بدین ترتیب، پس از این قراداد ها شرایطی به وجود آمد که نگرانی‌هایی را بر کشور حاکم کرد. از جمله این اتفاقات اظهارنظرهای ترامپ راجع به عدم توافق با ایران که به این نگرانی‌ها دامن زد. پس از اینکه اظهارنظرها و بحث‌ها در این باره داغ شد، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی برای آرام کردن فضای انتقادی که به وجود آمده بود، قرارداد با بوئینگ را یک قرارداد تجاری خواند و گفت این قرارداد با فرمان رئیس جمهوری آمریکا لغو نخواهد شد.

البته پیش از این وعده‌های بسیاری برای تحویل نخستین بوئینگ از سوی مسئولان داده شده بود اما حالا این وعده ها از سوی مدیران شرکت بوئینگ به سال بعد موکول شده است و مشخص نیست که این وعده چه زمانی عملی شود.