.svg)
چرا دسترنج کشاوزان به باد می‌رود؟
پارسینه: هر سال یکی از محصولات کشاورزی دچار چالش و بحران می‌شود، چالشی که دور از دید مسئولان قرار می‌گیرد و زیرساخت‌های اصلی برای آن ارائه نمی‌شود. از نرخ خرید تضمینی گرفته تا کمبود محصولات در بازار، واردات بی رویه و کم آبی از جمله مشکلاتی هستند که سیستم کشاورزی کشور را علی رغم برخورداری از نعمات فراوان، به خود درگیر کرده است.
تحریریه پارسینه: با توجه به آن‌که یکی از اصلی‌ترین نیازهای هر فعالیت پویا، برنامه‌ریزی در چارچوب اهداف کلی آن فعالیت است؛ بخش کشاورزی نیز به‌عنوان یکی از مهمترین فعالیت‌های اقتصادی جوامع مختلف نیازمند برنامه‌ریزی‌های منسجمی در جهت رسیدن به توسعه و مقابله با بحران‌های موجود است.
در این میان الگوی بهینه کشت، برنامه‌ای است که با هدف مدیریت بهینه‌ی ترکیب مکانی گیاهی تدوین می‌شود. این برنامه با توجه به فرصت‌ها و تهدیدهای اکوفیزیولوژیکی، عوامل تولید، مسائل اقتصادی، عوامل فرهنگی و اجتماعی، تکنولوژی‌های نوین و ... طراحی می‌شود. طراحی و اجرای الگوی بهینه کشت سال‌هاست که در بسیاری از کشورهای جهان به‌کار گرفته شده و به کمک آن بسیاری از مشکلات تولید محصولات زراعی، باغی و مرتعی نیز مرتفع شده است. اما در حالی کشور ما از کمبود آب رنج می‌برد و این مسئله بزرگی برای بخش کشاورزی محسوب می‌شود که این الگو هنوز در ایران اجرایی نشده است.
اخیرا نائب رئیس اتحادیه باغداران در اعتراض به این معضل گفته است که در بخش زراعت برای جلوگیری از هدررفت سرمایه ملی و دسترنج کشاورزان بایستی قانون الگوی کشت اجرا شود.
مجتبی شادلو می‌گوید: طی چند روز اخیر خرید تضمینی پیاز در برخی مناطق به منظور تنظیم بازار و کوتاه کردن دست دلالان از سوی تعاون روستایی آغاز شد. او معتقد است که دربخش زراعت برای جلوگیری از هدررفت سرمایه ملی و دسترنج کشاورزان بایستی قانون الگوی کشت اجرا شود چرا که درغیر اینصورت خرید تضمینی و سایر حمایت‌ها پاسخگوی انتظارات و بهره وری و درآمد کشاورزان نخواهد بود.
گفتنی است که نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی و باغی هر سال با مشکلات خاصی روبه رو می‌شود. اگر از چانه‌زنی برای افزایش نرخ تضمینی بگذریم، از اعلام نرخ خرید تضمینی گرفته تا پرداخته توسط دولت ماه ها به طول می‌انجامد.
از سوی دیر اگر نرخ خرید تضمینی محصولات بدون ایجاد بازار، افزایش یابد می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند چرا که ممکن است زمین سایر محصولات استراتژیک به تولید اینگونه محصولات اختصاص یابد. ضمن اینکه محصولات جالیزی از جمله سیب زمینی و پیاز در صورت داشتن بازار می‌تواند بهره وری بالایی برای کشاورزان داشته باشد و درغیر اینصورت جز دغدغه و هزینه چیز دیگری در بر ندارد، همانند ابتدای فروردین ماه که میزان قابل توجهی پیاز در انبار‌ها معدوم شد.
بدین ترتیب، میزان کشت محصولات کشاورزی به ویژه جالیزی برحسب الگوی کشت و سایر کشت‌های منطقه‌ای یک ضرورت تلقی می‌شود تا در یک سال با کمبود محصول و درسال دیگر با مازاد محصول روبرو نشویم.
چندی پیش عباس کشاورز معاون وزیر جهادکشاورزی نیز در این باره اظهار نظر کرده و گفته است که الگوی کشت در کشور باید بر اساس میزان آب طراحی شده و توجیه اقتصادی داشته باشد. به عنوان مثال کشت برنج در هیچ کجای کشور به غیر از گیلان و مازندران با هیچ فرمولی امکان پذیر نیست و یا توان اکولوژیکی کشور قادر به کشت یونجه و نیشکر نیز نیست. او معتقد است که ظرفیت آبی کشور محدود و توسعه افقی کشاورزی نیز غیر ممکن است.
بحرانی شدن وضعیت منابع آب کشور طی ۹ سال
امروز عضو هیات رئیسه فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس با انتقاد از بحرانی شدن منابع آب کشور طی ۹ سال، گفت: سالانه ۱۰ دشت آبی کشور از مجموع ۶۰۰دشت موجود دچار بحران می شوند. فریده اولادقباد تصریح کرد: با یادآوری اینکه در دهه‌های اخیر، مسائل و مشکلات مرتبط با آب از قبیل کمبود منابع و آلودگی های آن، افزایش خسارات ناشی از خشکسالی و سیل در قسمت‌های مختلف جهان و به ویژه در کشورهای در حال توسعه، شدت یافته است.
افزایش جمعیت و شهرنشینی، نیاز روز افزون به غذا و گسترش بی‌رویه صنایع باعث افزایش نیاز به منابع آب شیرین شده است و علاوه بر این موارد تشدید دخالت بشر در محیط زیست و همچنین تغییر اقلیم، فشارهای فزاینده‌ای را بر کمیت منابع آب وارد کرده است.
او همچنین با یادآوری مهمترین مصوبات مجلس در حوزه آب در برنامه ششم توسعه، افزود: توسعه روش‌های آبیاری نوین، افزایش ۲۵ درصدی شبکه فاضلاب و استفاده از پساب‌ها، تغییر الگوی کشت، احیای مرمت و لایروبی سالانه ۵ درصد قنوات، نصب کنتور هوشمند اصلاح سیستم خنک کنندگی و شست‌وشوی مواد خام کارخانجات از جمله مصوبات مجلس در حوزه آب در برنامه ششم توسعه است.
با توجه به کم آبی کشور و وضعیت نامناسب منابع آبی معاون وزیر جهاد کشاورزی در ارتباط با اجرای طرح تحویل آب در کانال‌های شبکه آبیاری درودزن پیشنهاد داد: در قدم نخست اتاق بازرگانی و سازمان جهاد کشاورزی با تهیه مدلی که حق طبیعت هم در نظر گرفته شده باشد، میزان آبی که می تواند به یکی از شاخه های درودزن اختصاص یابد را بررسی و سپس ظرفیت تحویل و تامین زمانی و مکانی آب را برآورد کنند. او گفت: در مرحله بعد با همکاری کشاورزان، مناسب ترین سناریوی استفاده از این آب تهیه و راهکارهایی برای رفع نارسایی‌ها و تحویل حجمی و دقیق در شاخه مورد نظر اعلام و به عنوان پایه در نظر گرفته شود.
رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران نیز گفته است: این مرکز تاکنون توانسته اطمینان دستگاه های اجرایی مختلف را جلب کند و نشان دهد که هرچه همکاری ذی نفعان و ذی مدخلان بیشتر باشد، رسالت این مرکز نیز بهتر انجام خواهد شد. محمد حسین شریعتمدار، با اشاره به خشکسالی سال های اخیر ایالت کالیفرنیای آمریکا گفت: این ایالت با به کار بردن دستورالعمل ۳۱ ماده ای نه تنها توانست بر خشکسالی غلبه کند بلکه از آن برای پیشی گرفتن از سایر ایالت ها نیز استفاده کرد. علاوه بر آن، در دوران خشکسالی رشد اقتصادی کالیفرنیا ۲۷ درصد بیشتر از متوسط آمریکا شد و در این سالها نه تنها توانستند بر خشکسالی غلبه کنند بلکه سالانه ۴۳۲ شغل جدید نیز ایجاد کردند.
مساله آب نباید سیاسی شود!
اکنون دولت و مردم باید به راه حل هایی اصولی و منطقی در زمینه بحران آب توجه کنند. راه حل اصولی، افزایش بهره وری آب در کشاورزی است و راه اندازی آبیاری هوشمند از مهمترین الزامات رسیدن به این مهم است. در همین حال، محمد صادق حمیدیان نائب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی شیراز نیز در این جلسه بر لزوم واگذاری مدیریت منابع و مصارف آب به بخش خصوصی و پرهیز از سیاسی کردن این مساله تاکید کرد.
در حال حاضر که کشور ما در بخش محصولات کشاورزی از نعمات گسترده ای برخوردار است باید راه را برای کاهش آسیب‌های سیستم کشاورزی فراهم آورد تا نه منابع آبی کشور به خطر نیفتند و نه محصولات کشاورزی به نابودی کشیده شود. از جمله موضوعاتی که باید در ابتدا در دستور کار دولت قرار گیرد. کاهش مصرف آب در بخش‌های کشاورزی با ارتقاء بهره‌وری و کاربرد فناوری نوین آبیاری، اهمیت دادن به ارزش اقتصادی آب در کلیه مصارف، نظارت و جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز، همکاری علمی و تبادل تجربیات با نهادهای بین‌المللی آب در راستای اهداف راهبردی آب کشور موثر است.
ارسال نظر