بورس هم به داد زعفران نرسید
پارسینه: پس از گذشت یک ماه از ورود زعفران به بورس کالا که با هدف حمایت از کشاورزان انجام شد، نه تنها دغدغه کشاورزان را کم نکرد بلکه آنها را متضرر کرده و سود اصلی را به دست دلالان رساند.
تحریریه پارسینه: زعفران که طلای سرخ نامیده می شود و دنیا آن را به نام ایران میشناسد حالا به آرامی در حال پاک شدن از حافظه دنیاست. این درحالی است که ۹۰ درصد زعفران جهان را ایران تولید میکند اما این محصول به صورت فله ای و یا قاچاق به کشورهای دیگر خصوصا اسپانیا، عربستان، امارات و هنگ کنگ فرستاده می شود و به نام این کشورها صادر میشود.
سالهای ۸۴ و ۵۸ و همچنین سال ۹۰ زمزمههایی برای ورود این کالا به بورس میشد اما ناکام مانده بود که سرانجام بهمن ماه سال جاری به نتیجه رسید. ۲۴ بهمن ماه بود که زعفران وارد بورس کالا شد. پس از ورود این محصول به بورس انتقاداتی صورت گرفت. منتقدان معتقد بودند که ورود زعفران در بورس به سود کشاورزان نخواهد بود.
عرضه زعفران در بورس کالا کارساز نیست
دلایل منتقدان برای عدم سربلندی زعفران در بورس کالا این بود که عرضه زعفران در بورس کالا شامل کشاورزان خرده مالک نیست لذا نمی توان آینده ای روشنی برای بازار طلا سرخ متصوربود.
پیش از این علی حسینی عضو شورای ملی زعفران با اشاره به اینکه در شرایط کنونی، ثبات و آرامش نسبی بر بازار حاکم است، اظهار داشت:در حال حاضر حداقل قیمت هر کیلو طلای سرخ ۴ میلیون و ۶۰۰ و حداکثر ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است که نسبت به یک ماه اخیر ۵۰۰ هزار تومان کاهش یافته است.
او گفته بود که عرضه زعفران در بورس کالا شامل کشاورزان خرده مالک نمی شود و تنها به سبب بورس بازی این بازار عرضه از سوی دلالان و تجار صورت می گیرد که به سبب احتمال بروز شوک به بازار نمی توان آینده ای روشنی برای بازار طلای سرخ ایرانی متصور شد.
دغدغهای که در کشت زعفران وجود داشت این بود که آیا برای کشاورزانی که این محصول را کشت می کنند بازار متشکلی وجود دارد تا آن را به فروش برساند؟ و با چه قیمتی باید آن را بفروشد؟ در این میان، آیا قیمتی که خریدار اعلام می کند واقعی است و بر اساس مکانیزم مبتنی بر عرضه و تقاضا شکل گرفته یا خیر؟
شروع رسمی معاملات زعفران در بورس واکنشهایی داشت در ابتدا قیمت زعفران خارج از فصل افزایش یافت و این موضوع صدای منتقدان ورود زعفران به بورس را درآورد. آنها معتقدند که این نوع عرضه به نام کشاورزان و به کام دلالان تمام شده است. و صرفا منافع کشاورزان در نظر گرفته نشده است. زیرا کشاورزان نهایتا ۵ کیلیو زعفران دارد و با این میزان قدرت عرضه محصول را در بورس ندارد.
بنابراین به گفته برخیها، ورود زعفران به بورس توانست منافع دلالانی را برطرف سازد که این محصول را انبار میکردند تا به دست صادرکنندگان نرسد و کمبود کاذب در بازار ایجاد کنند. این موضوع موجب میشود که تنها منافع دلالان در میان باشد اما با این وجود به گفته مسئولان دلالان نیز این کالا را در بورس عرضه نمی کنند.
موافقان عرضه زعفران در بورس میگویند این نوع عرضه طوری برنامه ریزی شده که کشاورزان با کمترین مقدار از زعفران میتوانند گواهی سپرده کالا بگیرند و از تسهیلات آن استفاده کنند. حتی اگر کشاورزی وجود داشته باشد که یک گرم زعفران تولید کرده باشد میتواند آن را تحویل انبار دهد، سند خود را تحویل بگیرد و در بازار بورس آن را بفروشد. این یک تسهیل در روند فروش زعفران کشاورزان محسوب میشود.
با وجود اینکه در سیستم قبل دلال و تاجر با منابع مالی که داشت با ورود به بازار بورس محصول کشاورزان را خرید می کرد. اما حالا این کار دست خود کشاورزان است. فواید دیگر گواهی سپرده مربوط به تامین مالی میشود. زمانی که کالایی در بازار قدرت نقد شوندگی داشته باشد بانک ها ورود پیدا میکنند. بانکها چون مطمئن به این بازار نقد شونده هستند بهای سپرده را به عنوان یک دارایی و وثیقه قبول کنند.
از آنجایی که همیشه در فصل برداشت قیمتها به نفع تولید کننده نیست، کشاورزانی که در حال حاضر نمیخواهند که محصول خود را بفروش برسانند اما منابع مالی نیاز دارند میتوانند آن را به عنوان وثیقه به بانکها بسپارند.
براساس امار گمرک نزدیک به ۸۵ درصد کل صادرات زعفران ایران به ۵ کشور امارت متحده، اسپانیا، عربستان سعودی، هنگ کنگ و هند ان هم به صورت فله اننام می شود که اگر برنامه ریزی ها در خصوص سپرده گزاری و تایین قیمت درست انجام شود ایران میتواند سهم خودش را به عنوان بزرگترین تولید کننده محصول در بازار جهانی و عرضه نیز بالا ببرد.
با توجه به اینکه طلای سرخ تجربه خوبی را از سرنگذرانده اما برخی ها برای پذیره نویسی آن امیدوارند. اگر طبق اهدافی که گفته می شود که کشاورز زعفران خود را به جای مطمئنی مانند بورس سپرده شود. از کشاورز حمایت میشود و به او تهسیلاتی داده می شود و زعفران او در شرایط خوبی به فروش می رسد و دست دلالان از این بازار پرتنش کوتاه خواهد شد. همچنین باعث ثبات قیمت می شود.
تجربه سایر کشورها در عرضه و معامله کالاهای بومی (که در پله اول تولید نسبت به سایر کشورهای دنیا قرار گرفتهاند) در بورس نشان میدهد که این نوع عرضه چقدر می تواند قیمت آن کالا را در بازار جهانی سامان ببخشد.
بدین ترتیب، آیا با توجه به صحبتهای برخی از تشویق کنندگان ورود بورس به کالا و عده ای از مسئولان می توان امید داشت که با حضور طلای سرخ در تالار شیشه ای این محصول از نردبان بازار جهانی بالا برود؟
امان از خصوصی سازی های الکی و بدون فکر... این موراد جزو سرمایه های ملی و محلی ما هستند و دولت می بایستی ضمن حمایت از این صنایع خرد، هم خودش بهره مند بشه هم اینکه حداقل زندگی این کشاورزان رو تامین کنه... ولی متاسفانه دولتهای ما مثل همیشه پشت مردم رو خالی میکنند...