افزایش صادرات میوه به دنبال برجام

کشورهای اروپایی و آسیایی نیز مقصد بیشترین میوه‌های صادراتی ایرانی در شش ماهه نخست امسال بوده‌اند که محصولاتی مانند انار، زیتون، مرکبات تازه، آلو، انگور، پرتقال، تمشک، توت‌فرنگی، زردآلو، سیب، گلابی، گیلاس و آلبالو، موز، نارگیل، کیوی، میوه‌های سخت‌پوست و سایر میوه‌های تازه و خشک را از تاجران ایرانی خریداری کرده‌اند. اما به گفته کارشناسان بخش کشاورزی، یکی از دلایلی که میوه‌های صادراتی طی نیمه نخست امسال ارزان‌تر از سال گذشته به کشورهای مختلف فروخته شده است، نبود بسته‌بندی مناسب بر اساس استانداردها و شاخص‌های بین‌المللی است که سبب شده تا محصولات کشاورزی و میوه‌هایی که در شرایط کنونی بحرانی کشور از نظر منابع آبی و با زحمت و رنج کشاورزان تولید شده است به صورت فله‌ای به مشتریان خارجی فروخته شود که البته این قیمت‌ها را هیچ‌گاه مصرف‌کنندگان داخلی به چشم خود ندیده‌اند.

در این بین ایجاد صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات می‌تواند کمک شایان توجهی به بخش کشاورزی و صنعت کشور کند. در این باره علی اکبری، عضو کمیسیون کشاورزی و نماینده مردم شیراز در مجلس دهم در گفت‌وگو با «آرمان امروز» اظهار کرد: «افزایش 2.5 برابری صادرات نیز به دنبال اجرایی شدن برجام اتفاق افتاده است.»

**دلیل افزایش 2.5 برابری صادرات محصولات کشاورزی چیست و چه تاثیری بر رونق این بخش دارد؟
بهبود و یا افول صادرات به ویژه در بخش کشاورزی در کوتاه مدت محقق نمی‌شود و در بلندمدت اتفاق می‌افتد. اکنون افزایش 2.5 برابری صادرات نیز به دنبال اجرایی شدن برجام اتفاق افتاده و از زمان شروع فعالیت دولت یازدهم اقدامات مختلفی در این زمینه انجام شده است. بنابراین نباید تصور کرد که بهبود شرایط به خودی خود ایجاد می‌شود.امروز افزایش صادرات ماحصل سه سال فعالیت دولت و به ویژه وزارت جهاد کشاورزی و مسئولان ذیربط است. همچنین تولید محصولات باغی و کشاورزی طی یک فرایند یک ساله اتفاق می‌افتد و کشاورز و باغدار برای افزایش تولید حداقل به یک سال زمان احتیاج دارد.

در این میان برخی میوه‌ها مانند پرتقال با افزایش 400 برابری، سیب با افزایش 302 درصدی، مرکبات تازه با افزایش 653 درصدی، هلو، شلیل و شفتالو با افزایش 26 درصدی و نارگیل با افزایش بیش از 159 درصدی بیشترین رشد را در میان دیگر میوه‌های صادراتی داشته‌اند و از سوی دیگر نیز موز با کاهش بیش از 95 درصدی، انار با کاهش 87 درصدی و دیگر محصولات مانند آلو و برخی دیگر از میوه‌ها با کاهشی 60 درصدی مواجه شده‌اند. حال میانگین کل این صادرات نشان می‌دهد که یک رشد نسبی وجود داشته است.

**در حالی که صادرات میوه از ایران به 44 کشور دنیا رشد مناسبی داشته است، اما همچنان شاهد کاهش قیمت‌ محصولات صادراتی هستیم. دلیل وقوع این اتفاق چیست؟ ما برای دستیابی به قیمت‌های به صرفه‌تر چه اقداماتی را باید انجام دهیم؟
در حالت کلی می‌توان گفت رشد قیمت میوه‌های صادراتی نسبت به افزایش وزنی آنها کمتر بوده و قیمت میوه‌های صادراتی حدود 38.5 درصد نسبت به سال گذشته ارزان‌تر شده است. در این بین ما نتوانسته‌ایم در رابطه با قیمت محصولات خود در بیرون از مرزهای ایران به یک نقطه اشتراک برسیم که این موضوع مهم‌ترین دلیل کاهش قیمت‌هاست. اکنون صادرات در دست بخش خصوصی کشور است و به نظر می‌رسد که با ایجاد رقابت بین صادرکنندگان محصولات با قیمت پایین‌تری عرضه می‌شوند. در نتیجه صادرکنندگان ما در زمینه قیمت‌گذاری باید به یک اجماع کلی برسند. آنها می‌توانند با ایجاد اتحادیه و یا برگزاری جلسات مختلف از کاهش قیمت‌ها جلوگیری کنند. باید اشاره داشت که این قیمت‌ها چندان تحت تاثیر سیاست‌های کشورهای مقصد نیستند و طرف عرضه هنوز در تصمیم‌گیری نهایی مردد است.

**بسته‌بندی مناسب محصولات تا چه اندازه می‌تواند در فروش محصولات ایرانی تاثیرگذار باشد؟ آیا صادرکنندگان ما به این موضوع توجهی نشان می‌دهند؟
در چند سال گذشته کشاورزان ما با کوشش و زحمات شبانه روزی تلاش کرده‌اند تا تولید خود را از لحاظ کمی و کیفی ارتقا بخشند و بدون کوچک‌ترین مشکل آن را به بازار مصرف برسانند. اما باید توجه داشت که در حوزه صادرات توجه به بحث فرایند عرضه از نکات قابل فهم است. ما نه تنها به موضوع بسته بندی بی‌توجهی نشان می‌دهیم، بلکه در فرایند عرضه از کیفیت محصول خود می‌کاهیم! طبقه بندی و نگهداری مناسب میوه‌ها موضوعاتی هستند که قبل از بسته‌بندی باید به آن توجه نشان داد. اگر این زنجیره کامل نشود در بلندمدت تولید و صادرات ما دچار دگرگونی می‌شود.

**کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در این زمینه چه اقداماتی انجام داده است؟!
در کمیسیون کشاورزی بارها این موضوعات مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند و اتفاقا امروز[چهارشنبه، 5 آبان] نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های مختلف را برای رایزنی به جلسه کمیسیون دعوت کرده‌ایم تا با آنها رایزنی‌های لازم را انجام دهیم. امید می‌رود از این جلسات نتیجه‌ای چون تامین و حفظ منافع ملی و عمومی حاصل شود.

**در کشور ما به صنایع تبدیلی و صادرات محصولات فرآوری‌شده مانند کمپوت، رب و... تا چه حد توجه می‌شود؟ آیا می‌توان گفت که در ایران چنین صنایعی فعال هستند؟
بله، ما کارخانجات تبدیل محصول داریم، اما در حد رضایت و کافی نیست. یکی از مواردی هم که در برنامه ششم توسعه مورد توجه قرار گرفته، گسترش صنایع تبدیلی است؛ چرا که در کنار ارائه الگوی مناسب کاشت، داشت و برداشت توجه به حفظ، نگهداری و فرآوری محصولات از اهمیت اساسی برخوردار است. در این زمینه علاوه بر اقدامات کارشناسی و امکان‌سنجی، ارائه تسهیلات بانکی هم مهم و ضروری به نظر می‌رسد.

**چه کشورهایی مقصد محصولات باغی ما قرار بگیرند بهتر است؟ آیا در این زمینه بازاریابی مناسب انجام گرفته است؟
به قطع کشورهای منطقه با جمعیت 400 میلیون نفری که در خود جای داده‌اند از ظرفیت بالایی برای فعالیت اقتصادی برخوردارند و بعد از آن می‌توان به کشورهای اروپایی و خاور دور توجه نشان داد.