تجویز بی‌رویه شیمی‌درمانی!

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در سال‌های اخیر در این باره مطرح شده و روز گذشته نیز دبیر انجمن رادیوتراپی انکولوژی ایران بر آن تاکید کرده است، استفاده بی‌رویه از شیمی‌درمانی در درمان سرطان است. این در حالی است که سالانه بیش از 1500میلیارد تومان هزینه داروهای شیمی‌درمانی توسط دولت پرداخت می‌شود.

متوسط بروز سرطان در جهان برای مردان 205و برای زنان 165در صدهزار مورد است. همچنین بر اساس آمار مرکز تحقیقات سرطان ایران سالانه 90هزار مورد جدید ابتلا به بیماری سرطان در کشور ثبت می‌شود. بر اساس تحقیقات سال 93از 85هزار مورد سرطان جدید در سال، 5/55درصد را مرد‌ها و 5/44درصد را زنان تشکیل می‌‌دهند، یعنی میزان ابتلا به سرطان کمتر از متوسط جهانی است. شایع‌‌ترین سرطان در میان مردان سرطان معده و سپس مثانه و روده بزرگ است. در میان زن‌‌ها شایع‌‌ترین سرطان‌ها سینه، پوست و سپس معده است. شایع‌‌ترین سرطانی که باعث مرگ در هر دو جنس می‌‌شود، سرطان معده است.

بیشترین آمار ابتلا به سرطان در میان زنان در استان یزد و در میان مردان در استان مرکزی گزارش شده است. همچنین بر اساس تحقیقات پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان پرخطرترین استان برای سرطان معده به ترتیب استان‌های اردبیل، کردستان، آذربایجان غربی، گیلان، زنجان و مازندران و در سرطان روده بزرگ استان‌های گیلان، اصفهان، مازندران، چهارمحال و بختیاری، خراسان رضوی و فارس هستند و پرخطرترین استان‌ها برای سرطان مری به ترتیب شامل خراسان رضوی، کردستان، اردبیل، گلستان، ایلام، آذربایجان غربی، سمنان، مازندران، کرمانشاه و خراسان جنوبی است.

300هزار سرطانی در ایران

«بیش از 300هزار فرد مبتلا به سرطان در کشور هستند و هر سال 90هزار نفر به جمعیت این بیماران اضافه می‌شود.» این اظهارنظر توسط رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت خرداد امسال انجام شد. بنا به گفته علی مطلق سرطان هم در ایران و هم در جهان رو به افزایش است، سال 2014حدود14میلیون فرد مبتلا به سرطان در دنیا شناسایی شده است که این آمار در سال 2030به 25میلیون نفر می‌‌رسد. این در حالی است که طی سال‌های گذشته با توجه به افزایش سرطان مشکلات این بیماری نیز قابل تامل بود، چرا که هزینه‌های بالای درمانی از یک طرف و عدم پوشش‌دهی بیمه‌ای از طرف دیگر سبب دغدغه خاطر بیماران را فراهم کرده بود، تا جایی که دیروز خلیل اهوازی، مدیر کل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی با اشاره به اینکه تا سال 92سهم بیمه‌شده تامین اجتماعی مبتلا به سرطان از پرداخت هزینه‌‌های درمان 15درصد بود از افزایش 90درصدی سهم تامین اجتماعی در پرداخت هزینه‌‌های شیمی‌درمانی خبر داد.

این در حالی است که بهمن سال گذشته ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت اعلام کرد که هزینه مستقیم و غیرمستقیم سرطان در کشور ما سالانه 10میلیارد تومان است که سه‌هزارمیلیارد تومان مربوط به تشخیص و درمان بوده و داروهای شیمی‌درمانی نیز سالانه 1200میلیارد تومان هزینه دارند. بر اساس تحقیقات حدود 85درصد علل سرطان‌ها به عوامل محیطی مرتبط هستند و تنها 15درصد از آنها با عوامل ژنتیکی ارتباط دارند. با این همه، رژیم غذایی نادرست، نداشتن فعالیت بدنی، سیگار کشیدن، عوامل شغلی و ... نیز در بروز سرطان تاثیرگذارند که باید با رعایت‌کردن آنها از آمار سرطان کاسته شود.

هرچند روش‌های متعددی برای درمان سرطان وجود دارد، اما بارزترین آن شیمی‌درمانی است که در آن از دارو برای نابودکردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود، تا جایی که امروزه برخی پزشکان به‌حدی در تجویز داروهای شیمی‌درمانی افراط دارند که هزینه‌های بسیاری را بر دولت تحمیل کرده‌اند؛ درحالی که نیازی به تجویز بی‌رویه داروهای شیمی‌درمانی در فرایند درمان سرطان نیست، چون علاوه بر هزینه‌های هنگفت ممکن است که اثرات سوئی برای سلامتی بیماران داشته باشد که در مواردی اصلا قابل جبران نیست.

عدم نیاز به داروهای ثابت‌نشده در درمان سرطان

یک عضو کمیسیون بهداشت مجلس درباره استفاده بی‌رویه از شیمی‌درمانی می‌گوید: در زمینه سرطان‌شناسی که هر لحظه در حال تغییر است، برخی داروهای شیمی‌درمانی وجود دارند که هنوز در مرحله تحقیقات بالینی قرار دارند، اما متاسفانه در کشور ما برخی پزشکان این داروها را تجویز می‌کنند که بیمه آنها را پوشش نمی‌دهد و مصرف عمومی این داروها نیز در هیچ جای دنیا شروع نشده است. سیامک مره صدق می‌افزاید: در واقع پزشکان ایرانی می‌خواهند ایران را به بازاری برای استفاده داورهای شناخته‌نشده تبدیل کنند که میزان سود و زیانش هنوز از نظر علمی به صورت کامل ثابت نشده است.

او اظهار می‌کند: این مساله نه تنها هزینه‌ای برای بخش درمان کشور ایجاد می‌کند، بلکه بدون اینکه کمکی کرده باشد، می‌تواند مخاطراتی را هم برای بیماران فراهم کند. او عنوان می‌کند: این داروها نوعا در کشورهای جهان سوم گران‌قیمت به فروش می‌رسند.منتها در کشورهای اروپایی و امریکایی اگر بیماری حاضر شود از این دارو استفاده کند، نه تنها این دارو برای او رایگان است، بلکه امتیازاتی هم برای آنها قائل می‌شود.

این نماینده مجلس بیان می‌کند: در واقع اگر راه را برای تمامی داروهای شیمی‌درمانی که هنوز مورد تایید سازمان غذا و دارو نیست باز کنیم و بیمه هم هزینه آنها را پرداخت کند، انگار بیماران را به کسانی تبدیل کرده‌ایم که شرکت داروساز رویش آنها آزمایش می‌کنند. مره صدق توضیح می‌دهد: در این آزمایشات نه تنها شرکت‌ها هزینه پرداخت نمی‌کنند، بلکه درآمدی هم دارند.

او خاطرنشان می‌کند: ما از نظر علمی هیچ نیازی به تجویز داروهایی که کیفیت‌شان ثابت نشده، نداریم، چرا که داروهای مشابه آنها سال‌ها مورد استفاده قرار گرفته و عوارض جانبی آنها نیز بسیار کمتر است، تا جایی که نظر علمی تضمین فایده در مورد آنها صورت گرفته و ما می‌توانیم از آنها به عنوان داروهای جایگزین مصرف کنیم.

او ادامه می‌دهد: داروی تمامی بیماری‌هایی که شایع هستند، ضرورتشان به صورت علمی در پروتکل درمانی شیمی‌درمانی ثابت شده است که اکنون وارد کشور شده و سازمان‌های بیمه‌گر هم بهای آنها را پرداخت می‌کنند. این عضو کمیسیون بهداشت می‌گوید: برخی سرطان‌ها درمان اصلی‌شان رادیو تراپی، برخی جراحی، برخی شیمی‌درمانی و گروهی از سرطان‌ها نیز درمان ترکیبی دارند، یعنی در جراحی شیمی‌درمانی و رادیوتراپی با هم استفاده می‌شود.

او ادامه می‌دهد: بر اساس بافت‌شناسی، مرحله بالینی، پیشرفت بیماری و وضعیت کلی سلامت بیماران از یک یا ترکیبی از شیوه‌های درمانی استفاده می‌شود. او با اشاره به اینکه شیمی‌درمانی جای تکنیک رادیوتراپی را نمی‌گیرد، بیان می‌کند: روش‌های درمانی جایگاه خود را دارند و جای هم را نمی‌گیرند، یعنی هر کدام مصارف مشخص و ثابت‌شده علمی دارند.

منبع: آرمان