پیش‌ بینی وضعیت بازار جهانی محصولات كشاورزی تا سال ۲۰۵۰

به گزارش خبرنگار پارسینه ، پیش بینی می شود تا سال ۲۰۵۰ تقاضاي كل براي محصولات كشاورزي سالانه ۱.۱ درصد افزايش يابد كه نسبت به ۴ دهه گذشته سالانه ۲.۲ درصد كاهش خواهد داشت. رشد جمعيت، افزايش مصرف سرانه و تغيير در رژيم غذايي به سمت مصرف بيشتر محصولات دامي از مهمترين اين تغييرات هستند.

براساس گزارش دفتر تحقيقات توليد وزارت اقتصاد از بازار محصولات كشاورزي تا سال 2050، پيش بيني مي‌شود از سال پايه 2005 تا 2050 نرخ رشد مصرف كل محصولات كشاورزي 1.1 درصد افزايش يابد. در اين صورت ميزان توليد جهاني در سال 2050 بايد 60 درصد رشد كند تا بتواند پاسخگوي ميزان مصرف باشد. بر اساس پيش بيني‌هاي انجام شده با توجه به منابع كشاورزي به نظر مي رسد محدوديت‌ عمده‌اي براي افزايش توليد كشاورزي در آينده وجود نخواهد داشت.

براساس اين پيش بيني‌ها ميزان توليد غلات در سال 2050 معادل سه ميليارد تن خواهد بود. دستيابي به اين سطح توليد آسان نخواهد بود. چراكه منابع آب و خاك بيش از گذشته تحت فشارند و به طور سالانه كمياب‌ترند، سطح كيفي خاك كاهش يافته و شور شده‌اند، روند رشد عملكرد توليد كند شده و تغييرات آب و هوايي نيز بر ظرفيت‌هاي توليد كشاورزي اثر منفي خواهد داشت. به طور كلي پايداري نظام توليد مواد غذايي يك چالش اساسي در آينده خواهد بود.

با اين حال پيش بيني مي‌شود تا سال 2050 عملكرد توليد غلات در سطح جهان از 3.3 تن در هكتار به 4.3تن در هكتار برسد. بر همين اساس ميانگين عملكرد جهاني گندم از 2.8 تن در هكتار به 3.8، برنج از 4.1 تن به 5.3 تن و ذرت از 3.2 تن به 4.2 تن در سال 2050 افزايش خواهد يافت. رشد توليد گندم و برنج در بسياري از كشورهاي در حال توسعه از افزايش عملكرد حاصل مي شود.

نرخ رشد تقاضاي كل مواد غذايي در كشورهايي مانند ژاپن، روسيه و كشورهاي شرق اروپا كه سطح مصرف بالايي دارند يا خواهند داشت منفي خواهد بود. بيشتر كشورهاي توسعه يافته در آينده به رژيم‌هاي غذايي مبتني بر محصولات دامي رو خواهند آورد. برعكس در كشورهاي جنوب آفريقا و جنوب آسيا كه مصرف سرانه پايين و ناكافي مواد غذايي دارند تقاضا براي اين مواد اندكي بالاتر خواهد بود.

در سال 2050، 4.7 ميليارد نفر معادل 52 درصد جمعيت جهان در كشورهاي با ميانگين سرانه بالاي 3000 كيلو كالري در روز زندگي خواهند كرد. اين رقم در حال حاضر 1.9 ميليارد نفر است.

الگوي غذايي كشورهاي توسعه يافته به سمت مصرف بيشتر محصولات دامي خواهد بود و همچنان بين اين كشورها و كشورهاي در حال توسعه تفاوت قابل ملاحظه‌اي در مصرف گوشت و شير وجود خواهد داشت. مصرف دو گروه خواركي انواع گوشت و روغن‌هاي گياهي رشد سريعي خواهد داشت. پيش بيني مي‌شود سهم اين دو گروه خوراكي از مصرف مواد غذايي در سال 2050 در كشورهاي در حال توسعه به 28 درصد برسد. اين سهم هم اكنون 13 درصد است. در كشورهاي توسعه‌يافته سهم اين دو گروه را مصرف مواد غذايي طي چندين دهه 35 درصد است.

سهم غلات در كل كالري مصرفي با سرعت بسيار كمي كاهش خواهد يافت. اين سهم از 53 درصد فعلي به 49 درصد در سال 2030 و 47 درصد در سال 2050 خواهد رسيد. در كشورهاي در حال توسعه تقاضاي كل براي غلات دانه درشت عمدتا ناشي از تقاضا براي خوراك دام خواهد بود. پيش بيني مي‌شود اين كشورها 56 درصد مصرف جهاني غلات را به مصرف دام اختصاص دهند.

در هند و ديگر كشورهاي بزرگ در حال توسعه به دليل پايين بودن سطح درآمد و ترجيحات رژيم غذايي و گرايش كمتر به مصرف گوشت، چشم انداز ظهور اين كشورها به عنوان مصرف‌كنندگان عمده بسيار ضعيف است. اما در كشورهاي جنوب آسيا افزايش جمعيت طبقه متوسط به 660 ميليون نفر بر تقاضاي محصولات دامي منطقه تاثير زيادي خواهد داشت.

تا سال 2050 روغن‌هاي گياهي 13 درصد كالري مورد نياز كشورهاي در حال توسعه را به خود اختصاص مي‌دهند. اين سهم در حال حاضر 10 درصد است. پيش بيني مي‌شود ميانگين مصرف خوراكي گندم در كشورهاي در حال توسعه به دليل كاهش مصرف در چين و كشورهاي خاور نزديك و شمال آفريقا اندكي كاهش يابد.