نگاهی به اهداف کشورهای خلیج فارس از تشکیل جبهه فتح الشام

به گزارش «پارسینه»، شبکه تلوزیونی الجزیره ویدیویی اختصاصی از ابومحمد الجولانی، رهبر جبهه النصره منتشر کرد که به طور رسمی جدایی این گروه از القاعده را اعلام می کرد.

جولانی که برای نخستین بار جلوی دوربی حاضر شده بود از تغییر نام این گروه تروریستی به «جبهه فتح الشام» خبر داد.

جولانی در این ویدیو گفت: ما توقف کامل عملیات ها با نام جبهه النصره و شکل گیری گروه جدیدی با نام «جبهه فتح الشام» را اعلام می کنیم، با ذکر این که سازمان جدید به هیچ موجودیت خارجی بستگی ندارد.

جبهه النصره، که نخستین بار در روزهای آغازین سال 2012 با به عهده گرفتن مسئولیت چند عملیات انتحاری در حلب و دمشق اعلام موجودیت کرد، از مجهزترین گروه های تروریستی مخالف دولت سوریه است.

شاخه سوریه گروه تروریستی القاعده از همان ابتدا از سوی شورای امنیت ملل متحد، ایالات متحده، روسیه و چندین کشور دیگر به عنوان گروهی تروریستی فهرست شد و در فوریه سال جاری (بهمن سال گذشته) از توافق آتش بسی که با پیگیری ایالات متحده و روسیه به دست آمده بود کنار گذاشته شد تا در کنار داعش هدف حملات هوایی و زمینی قرار بگیرد.

هرچند این تصمیم به تازگی اعلام شده است، اما رویترز در ماه مارس سال 2015 (اسفند 1393) از احتمال جدایی این گروه از القاعده خبر داده بود. در این گزارش از قطر به عنوان مبتکر این طرح نام برده شده است که هدف آن فراهم کردن امکانات مالی بیشتر برای این گروه بوده است.

به گفته منابع نزدیک به جبهه النصره، مقامات اطلاعاتی کشورهای حوزه خلیج فارس، از جمله قطر، بارها با محمد الجولانی دیدار کرده بودند تا بتوانند او را برای جدایی از القاعده ترغیب کنند و پس از آن موجودیت جدیدی شامل جبهه النصره و جیش المهاجرین در کنار گروه های کوچکتر دیگر شکل بگیرد.

اکنون، اغلب کارشناسان بر این باورند که مهم ترین هدف جولانی و حامیانش از این اقدام این بوده است که بتوانند از زیر تحریم های شورای امنیت و همچنین ایالات متحده در بروند و شیخ نشین های حاشیه خلیج فارس بتوانند با دست بازتری آنها را به صورت مالی و تجهیزاتی تامین کنند.

موضوعی که البته بسیار ساده انگارانه تصور شد. جان کربی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به این موضوع گفت رویکرد آمریکا پس از این تغییر نام و جدایی این گروه از القاعده تغییر نمی کند و این گروه تروریستی همچنان هدف حملات نظامی قرار خواهد گرفت.

با این وجود می توان انتظار داشت که حامیان عرب جبهه النصره با بهانه تغییر نام این گروه بخواهند به صورت آشکارتری از آن پشتیبانی کنند. این فرصت به آنها امکان می دهد تا بتوانند با تقویت جبهه فتح الشام فشار بیشتری به گروه های مورد حمایت غرب وارد کنند و به این ترتیب موضع خود را در مذاکرات آینده تقویت کنند.

از سوی دیگر، در حالی که داعش با تشدید حملات ارتش عراق و سوریه و حملات هوایی روسیه و ائتلاف غربی حال و روز خوشی ندارد، از طرف جبهه فتح الشام هم زیر فشار بیشتری قرار خواهد گرفت. این دو گروه که زمانی در کنار هم کار می کردند، پس از درخواست البغدادی از جولانی برای پیوستن به داعش با یکدیگر درگیر شدند. پس از آن بسیاری از فرماندهان جبهه النصره به داعش پیوستند و مواضع این گروه مورد هجوم داعش قرار گرفت و سرزمین هایش را از دست داد. حال با تغییر وضعیت جدید این فرصت فراهم می شود که آنها بتوانند بار دیگر با کنار زدن داعش به عنوان قدرتمندترین مخالف اسد مطرح شوند.

البته پژوهشگران تروریسم معتقدند این تصمیم هزینه هایی هم برای جبهه النصره خواهد داشت که مهمترین آن اختلاف میان مقامات ارشد این گروه است. همین اختلاف باعث شده بود که گفتگو درباره جدایی جبهه النصره از القاعده ماه ها طول بکشد و نهایتا ایمن الظواهری و شورای جهاد القاعده رسما این جدایی را تایید و در راستای پیشبرد بهتر اهدافشان ذکر کنند تا اختلافات کمتر بروز کند. با این وجود به نظر می رسد این تصمیم مورد توافق کامل اعضا نباشد و بعید نیست که تعدادی از آنها طی روزهای آینده به داعش بپیوندند و یا انشعابی جدید ایجاد کنند.