پای بوئینگ به خطوط هوایی ایران نمی‌رسد!

تحریریه پارسینه_ فاطمه گنج کریمی: از آنجایی که حرف و حدیث‌های فراوانی در خصوص خرید بوئینگ در پسابرجام به میان آمد این روزها نیز همچنان این بحث‌ها در مجلس نمایندگان آمریکا و در میان مردم و رسانه های ایران بالا گرفته است. شرکت هواپیمایی بوئینگ در ابتدای سال جاری به پای میز مذاکره با ایران نشست تا با محصولات خود بخشی از ناوگان هوایی ایران را نوسازی کند. اما در حالی که منتظر اجرایی شدن توافقات بودیم تا پای بوئینگ به خط های هوایی کشورمان باز شود، خبرها داستان را به شکل دیگری بازگو می‌کند. حالا دیگر پس از رای نمایندگان آمریکا دامن فرودگاه‌های کشور که پر از هوایپماهای قدیمی است به این زودی ها از بوئینگ های تازه نفس پر نمی‌شود.

روز گذشته مجلس نمایندگان آمریکا لایحه منع فروش هواپیماهای «بوئینگ» را به ایران تصویب کرد. این در حالی است که ماه گذشته خبر نهايی شدن قرارداد براي خريد ۱۰۰فروند هواپيمای بوئينگ در رسانه‌های داخلي و خارجي منتشر شد. اين موضوع مورد تأييد وزارت خارجه و وزارت خزانه‌داري آمريكا نيز قرار گرفت. اظهارات محمد جواد ظريف در فرانسه نيز نشان می‌داد كه ايران قصد دارد با نهایی‌شدن اين قرارداد، زمينه همكاري اروپايی‌ها با ايران را نيز هموار كند.

اما همانطور که شاهد بودیم مجلس نمایندگان آمریکا جلوی نهایی شدن این تصمیم را گرفتند. بنابراین شركت‌ها و بانک‌های اروپايي از هراس جريمه‌هاي احتمالي آمريكا، همچنان همكاري با ايران را به تأخير می اندازند.

اولین تیرماه بود که وزیر امور خارجه در جریان سفر به پاریس در مورد قرارداد خرید هواپیما از شرکت‌های آمریکایی و فرانسوی گفته بود: با نهایی‌شدن قرارداد خرید هواپیما از شرکت آمریکایی بوئینگ، این امید وجود دارد که مشکلات سد راه قرارداد ایرباس نیز برطرف شود.

او معتقد است: عدم‌همراهي بانك‌هاي بزرگ فرانسوي در معامله با ايران و همچنين مشكلاتي كه سد راه معاملات دلاري ايران وجود دارد، يكي از موانع مهم برای ورود هواپيماهاي جديد از فرانسه به ايران بوده است. اما این موانع پس از قطعی شدن عدم ورود بوئینگ به ایران به قوت خود باقی ماند.

سخنگوي وزارت خارجه آمريكا مي‌گويد: فروش هواپيماي بوئينگ براي اقتصاد آمريكا «خوب» خواهد بود. «جان كربي» درخصوص فروش ۲۵ميليارد دلاري بوئينگ به ايران‌اير گفت كه شركت بوئينگ براي فروش هواپيماهاي مسافربري خود به شركت ايراني «ايران‌اير»، در تعامل نزديك با وزارت خارجه آمريكا بوده و براساس همين تعاملات، مجوز فروش را دريافت كرده است. او ادامه داد: «ما براساس برجام تعهد داشتيم مجوز فروش اين هواپيماها و هر تجارت مشروع ديگري با ايران را صادر كنيم.»

جزئيات قرارداد

شركت هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران در اوایل تیرماه ۹۵ با انتشار بيانيه‌اي امضاي قرارداد خريد ۱۰۰فروند هواپيما را از بوئينگ تأييد و اعلام كرد. شركت بوئينگ نيز پيش از اين در بيانيه‌اي اعلام كرد كه اين قرارداد با مجوز واشنگتن و پس از آنكه دولت آمريكا تأييد كرده كه ايران به تعهدات خود در توافق هسته‌اي عمل كرده، امضاشده است. براساس اين قرارداد ايران اير ۱۰۰فروند هواپيما از نسل جديد بوئينگ ۷۳۷ و مدل‌هاي ۳۰۰ER و ۹۰۰ بوئينگ ۷۷۷را از اين شركت خريداري مي‌كند.

افزايش قيمت سهام بوئينگ

ايران ۵۵۱فروند هواپيما نياز دارد

وزير راه و شهرسازي نیز پیش از این با بيان اينكه ايران تا سال ۱۴۰۴به ۵۵۱ فروند هواپيما نياز دارد، گفت: هم‌اكنون تاريخ ساخت تنها ۱۲فروند هواپيماي موجود در كشور بعد از سال ۲۰۰۰ميلادي است. عباس آخوندي در گفت‌وگو با خبرنگاران افزود: هم‌اكنون شركت‌هاي هوايي ايران ۲۶۶فروند هواپيما در اختيار دارند كه ۱۰۰فروند آن زمينگير است.

وي اظهار داشت: ميانگين سن ۱۶۶فروند هواپيمايي كه هم‌اكنون در كشور پرواز مي‌كنند حدود ۲۳سال است و براساس استانداردهاي بين‌المللي بايد در مدت يك سال آينده از رده خارج شوند. آخوندي با اشاره به خريد هواپيما توسط شركت هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران(هما) از شركت هواپيماسازي بوئينگ افزود: با بوئينگ در آغاز راهي هستيم كه با شركت هواپيماسازي ايرباس داشتيم، اميدواريم با استفاده از روش‌هاي بين‌المللي ناوگان هوايي فرسوده ايران را نوسازي كنيم.

اما متاسفانه این صحبت‌ها با منع فروش هواپیما به ایران توسط نمایندگان آمریکا اجرایی نشد. وعده و وعیدهای بر روی کاغذ نیز رنگ واقیعت به خود نگرفت. آمریکا با پافشاری خود خواهانه حتی رو در روی تیم پر تلاش هسته ای دست از دروغ برنداشت.

با وجود اینکه پیش تر شرکت هواپیمایی بوئینگ با هواپیمایی «ایران ایر» در خصوص فروش یا اجاره ۱۰۹ هواپیمای بوئینگ به این شرکت هواپیمایی در سالهای آینده به توافق رسیده بود اما این توافقات با رای نماینگان آمریکا بی نتیجه ماند. مجلس نمایندگان آمریکا در رأی‌گیری شفاهی ۷ ژوئیه (۱۷ تیرماه)، متمم‌هایی در لایحه بودجه با هدف متوقف کردن فروش هواپیمای بوئینگ به «ایران ایر» را به تصویب رساند.

نمایندگان آمریکا لایحه منع فروش هواپیمای بوئینگ به ایران را با ۲۳۹ رأی موافق در مقابل ۱۸۵ رأی مخالف به تصویب رساندند. با این حال، دولت آمریکا اعلام کرده است که هر لایحه‌ای که توافق هسته‌ای با ایران را تضعیف کند، وتو خواهد کرد.

به گفته نمایندگان آمریکا که موافق منع فروش بوئینگ به ایران بودند؛ هواپیمای بوئینگ را می‌توان طوری دوباره پیکربندی کرد که قابلیت حمل موشک‌های بالستیک یا «آر پی جی» را داشته باشد. بنابراین نگرانی نمایندگان آمریکا از این است که ایران از بوئینگ استفاده نظامی کند.

گفتنی‌ست «پیتر روسکام» یکی از نمایندگان جمهوری خواه و حامی لایحه منع فروش بوئینگ به ایران معتقد است که این هواپیماهای بوئینگ در صورت فروش به ایران مورد استفاده سپاه پاسداران قرار می‌گیرد.

اما آمریکا در هر حال و با هر بهانه ای اجازه ورود بوئینگ را به کشور نداد و شاید دیگر امیدی به وعده های روی کاغذ نباشد!