مرگ کیارستمی‏؛ دست تقدیر یا قصور پزشکی؟

بعد از این‌که کیارستمی در ایران چند بار مورد عمل جراحی قرار گرفت، برای ادامه درمان خود از 8 تیر ماه به کشور فرانسه سفر کرد. در طول این مدت شایعات متعددی در مورد بیماری این کارگردان و قصور پزشکان معالج او در رسانه‌ها مطرح شد، اشتباهاتی که گویا تاثیرات منفی بسیاری بر وضعیت جسمی این کارگردان گذاشت.

اما از زمان بستری شدن عباس کیارستمی تا در گذشت او چه اظهار نظرهایی در مورد وضعیت سلامتی او مطرح شد؟ آیا قصور و خطای پزشکان معالج تاثیرات منفی بر سلامتی این کارگردان برجسته سینمای جهان گذاشته است؟ عباس کیارستمی از اواخر اسفندماه سال گذشته در بیمارستان جم بستری شد، اما خبر بستری شدن او برای اولین بار در هفتم فروردین ماه رسانه‌ای شد.

7 فروردین: خبر بستری شدن کیارستمی منتشر شد

در اوایل فروردین ماه امسال، خبر ناراحت کننده‌ای بر روی خروجی برخی از رسانه‌ها قرار گرفت که حاکی از وخامت اوضاع عمومی عباس کیارستمی بود: «عباس کیارستمى کارگردان برجسته سینما براى معالجات پزشکى در بیمارستان بسترى شد، او که بدلیل مشکلات متعدد گوارشى مدتى است تحت درمان است درپی شدت گرفتن این مشکلات جسمی و با نظر پزشکان معالج در بیمارستان بستری شد.» با اعلام این خبر و با توجه به تعطیلات نوروزی، رسانه‌ها نسبت به این خبر واکنش نشان دادند و پیگیری‌های خود را برا اطلاع رسانی در مورد روند درمانی عباس کیارستمی آغاز کردند. در ابتدا اطلاعات و گفته‌های ضد و نقیضی در مورد وضعیت درمانی این کارگردان مطرح شد که باعث سردرگمی اصحاب رسانه و دوستداران این کارگردان شد.

13 فروردین: کیارستمی مجددا جراحی شد

بعد از چند روز گمانه زنی در مورد وضعیت جسمی عباس کیارستمی، سرانجام رضا میرکریمی به عنوان مدیرعامل خانه سینما 13 فروردین ماه به عیادت این کارگردان رفت و در مورد جدیدترین وضعیت جسمانی او گفت: «آقای کیارستمی پیش از عید به دلیل مشکل گوارشی که داشتند، تحت عمل جراحی قرار گرفتند و روند درمانی‌شان را سپری می‌کردند تا اینکه بعد از مدتی اختلالی در روند درمان ایشان بوجود آمد که باعث شد روز گذشته 12 فروردین ماه تحت عمل جراحی مجدد قرار بگیرند.»

میرکریمی با بیان اینکه وزیر بهداشت و تیم پزشکی که در مان او را به عهده دارند، 13 فروردین ماه به بیمارستان آمدند و روند درمانی عباس کیارستمی را مورد بررسی قرار دادند،ادامه داد: «خوشبختانه علائم بهبودی حاصل شده و در حال عبور از شرایط بحران است.» میرکریمی همچنین در در مورد صحت شایعه بیماری سرطان عباس کیارستمی گفته بود: «اینگونه نیست و من خواهش می‌کنم از ترویج این شایعات جلوگیری شود و از همه می‌خواهم که برای سلامتی ایشان دعا کنند.»

گفته‌های میرکریمی در مورد احتمال عمل جراحی مجدد عباس کیارستمی در حالی مطرح شد که پیش از آن فریدون جیرانی از مرخصی عباس کیارستمی از بیمارستان خبرداده بود. مصاحبه‌ای که جیرانی آن را بعدا تکذیب کرد.

14 فروردین: انتشار اولین گزارش رسمی تیم درمانی عباس کیارستمی

سخنگوی تیم پزشکی عباس کیارستمی در نخستین گزارش خود در مورد روند درمانی این کارگردان گفت : «تازه ترین جراحی کیارستمی با موفقیت به انجام رسیده و عفونت بعد از عمل وی نیز تا حدود زیادی برطرف شده است و تیم پزشکی مشتمل بر متخصصان عفونی، جراحی، بیهوشی و مغز و اعصاب موفق شده اند تا وضعیت این فیلمساز برجسته را ثابت نگه دارند.»

15 فروردین: کیارستمی به خواب مصنوعی رفت

در حالی که سخنگوی تیم پزشکی عباس کیارستمی در دومین گزارش خود روند درمانی این فیلمساز را تحت کنترل عنوان کرده بود، این کارگردان بعد از تحمل چهار عمل سنگین جراحی به خواب مصنوعی فرو رفت. به گفته تیم پزشکی، اولین عمل جراحی کیارستمی، درمانی بوده است. دومین عمل به دلیل خونریزی داخلی صورت گرفت و سومین عمل برای برداشتن كیسه صفرا و آخرین عمل به دلیل عفونت پیشرفته بوده است. با اعلام این خبر، شایعه‌ها در مورد اهمال پزشکان معالج قوت گرفت.

16فروردین: پزشکان احتمال عفونت را پیش‌بینی نکردند

در حالی که سخنگوی تیم پزشکی عباس کیارستمی در سومین گزارش خود از مهار عفونت ریوی این فیلمساز خبر داده بود، مازیار پارسا متخصص عفونی و پزشک معالج عباس کیارستمی که 15 فروردین ماه از سفر دو هفته‌ای به خارج از کشور خود بازگشته بود، در مورد آخرین وضعیت جسمانی برنده نخل طلای جشنواره کن گفت: «به نظر من عفونت ریه هنوز کاملا برطرف نشده است، ولی با بررسی وضعیت بیمار معلوم شد که روند درمانی به درستی پیشرفت کرده و تصمیم گرفته شد که استفاده از همان داروهایی را که خانم دکتر حدادی تجویز کرده بودند، ادامه دهیم.»

دكتر مازیار پارسا همچنین اعلام كرد كه وی پزشك معالج عباس كیارستمی نبوده بلكه به عنوان دكتر مشاور معالج حضور داشته و در غیاب خود دكتر تاقی مسئولیت وضعیت عفونی بیمار را بر عهده داشته است. همچنین دكتر پارسا توضیح داد كه آقای كیارستمی به عنوان بیمار عفونی در بیمارستان بستری نشده، بنابراین پیش بینی عفونت بعد از عمل وجود نداشته وگرنه هرگز بیمارستان را ترك نمی كرد.

17 فروردین: کیارستمی از خواب مصنوعی خارج شد

چهارمین گزارش تیم معالج عباس کیارستمی حاوی اخبار نسبتا خوبی بود. در حالی که این کارگردان سرشناس از 15 فروردین ماه به خواب مصنوعی فرو رفته بود،‌ صبح روز 17 فروردین ماه، بنا به اعلام پزشکان، تنفس این هنرمند به حالت عادی برگشت و کیارستمی از خواب مصنوعی خارج شد و به تدریج هوشیاری کامل خود را به دست می‌آورد.

19 فروردین: طعنه بهمن کیارستمی به پزشکان

بهمن کیارستمی فرزند عباس کیارستمی بعد از گذشت چند روز از بستری شدن پدرش، یاداشت عجیبی را از اتفاقاتی که در طول روند درمانی عباس کیارستمی افتاده بود، منتشر کرد. در بخش‌هایی از این یادداشت آمده بود: «امروز همه می‌گویند: مگه نمی‌دونستید که نیمه دوم اسفند نباید می‌رفتید بیمارستان، آخه اون‌موقع که وقت عمل جراحی نیست... انگار همان‌طور که موسم گل و وقت شکوفه داریم، موسم عمل جراحی هم داریم و یکی، دوماهی باید منتظر نشست که داروهای بیهوشی رنگ بیندازند و جراحان سر شوق بیایند. حالا جراحان ما هم مسئول و حاذق و کاردان. عفونت پس از عمل که در حوزه کاری جراح نیست. هست؟ نمی‌دانم. تقصیر را گردن کسی نمی‌اندازیم. تعطیلات برای همه لازم است، به‌خصوص برای پزشکان که در محیط خوشایندی فعالیت نمی‌کنند و لازم است آب و هوا عوض کنند. همین‌طور برای بقیه شاغلان؛ از معلم و خبرنگار و قاضی و مهندس گرفته تا کارمندان شهرداری و منابع طبیعی همه به تعطیلات نیاز دارند، اما حاضرم تعهد کتبی و محضری دهم که این کشور آن‌قدر جای خوش آب‌وهوا و دیدنی دارد که بشود تمام سال را در آن سفر کرد. می‌گویید پزشکان معمولا عیدها می‌روند خارج، می‌گویم من زیاد خارج نرفته‌ام. اما عقل سلیم می‌گوید اگر یک کشور برای تمام سال جای گشتنی دارد، حتما کره‌زمین هم همین‌طور است. هر موقعی می‌شود برای دو هفته کرکره را پایین کشید و رفت گشت‌وگذار. در اغلب جاهای دنیا اگر بیشتر مسئولان در یک زمان پستشان را ترک کنند و بروند، به آن می‌گویند: اعتصاب.».

با انتشار این یادداشت مشخص شد که از نظر پسر عباس کیارستمیة سفر پزشک معالج در زمان انتقال عباس کیارستمی به بیمارستان از جمله دلایلی بود که باعث وخامت اوضاع عمومی این فیلمساز برجسته شد.

24 فرودین: اگر وزیر بهداشت نبود، همان شب کیارستمی تمام می‌کرد

علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور در مراسم افتتاحیه فیلم «نیم‌رخ‌ها» حرف‌هایی جنجالی مطرح کرد. او در پاسخ به سوال خبرنگاران در خصوص آخرین وضعیت جسمانی عباس کیارستمی گفت «آقای دکتر هاشمی وزیر بهداشت را آماده کردم، سریع رفت بیمارستان و پزشکان متخصص را آنجا احضار کرد. خود آقای دکتر هاشمی گفت: اگر آن شب نرفته بودم، آقای کیارستمی تمام بود وضعش (فوت کرده بود). بحمدالله الان وضعش بهتر شده است.»

26 فروردین: انتقاد وزیر بهداشت از گمانه‌زنی‌ها

دکتر سید حسن هاشمی وزیر بهداشت با حضور در بیمارستان جم به ملاقات عباس کیارستمی رفت. با حضور وزیر بهداشت اولین عکس‌های عباس کیارستمی که بر روی تخت بیمارستان بود، منتشر شد. وزیر بهداشت با تشریح بیماری این فیلمساز وضعیت او را مساعد عنوان کرد و از ترخیص او ظرف ده روز آینده خبر داد. او همچنین قصور جراحان را به نوعی رد کرد و گفت به وجود آمدن عفونت، ارتباطی به جراحان نداشته است. هاشمی در مورد آخرین وضعیت کیارستمی گفت: «آقای کیارستمی از نظر گوارشی مشکلی پیدا کرده بود و باید حتما جراحی می‌شد و بعد از انجام جراحی دچار التهاب کیسه صفرا شده بود. البته چنین چیزی گاهی اوقات پیش می‌آید و ممکن است هیچ ربطی هم به جراحی نداشته باشد.»

30 فروردین: بازگشت تب و عفونت عباس کیارستمی

تنها بعد از سه روز از عیادت وزیر بهداشت از عباس کیارستمی، خانواده این فیلمساز با ابزار نگرانی از بازگشت تب و عفونت مجدد در بدن او اعلام كردند: «عباس کیارستمی شب ۲۸ فروردین ماه دچار تب شد که خوشبختانه تیم پزشکی با تجویز آنتی بیوتیک های تازه موفق به کنترل عفونت شدند. با توجه به طولانی شدن دوران درمان، تعدد عفونت ها و مقاوم شدن بدن در مقابل آنتی بیوتیک به طور طبیعی، ما هنوز بسیار نگرانیم. همچنین در هر پروسیجری كه نفوذ از راه پوست صورت می گیرد، خطر عفونت وجود دارد و او به دلیل آسیب دیدگی «حالب» از «نفروستومی» استفاده می‌کند و طبعا تا ترمیم حالب و خارج شدن نفروستومی از نگرانی ما کاسته نخواهد شد.»

10 اردیبهشت: سه ماه استراحت لازم دارد

با گذشت چند روز از مرخص شدن عباس کیارستمی ، سیف الله صمدیان حال این کارگردان را نسبتا مساعد عنوان کرد و ابراز داشت که با توجه به حضور او در منزل روحیه کیارستمی بهتر خواهد شد. البته صمدیان اعلام کرد که این کارگردان نیاز به استراحت 3 ماهه دارد تا قوای خود از دست رفته خود را به دلیل جراحی‌های مکرر بدست آورد.

19 خرداد: اون تو رو داغون کردند

محمد شیروانی با انتشار صحبت‌های بریده عباس کیارستمی در صفحه فیسبوک خود، به نقل از این کارگردان فقید نوشت: «تا مهر ماه باید در تخت بستری باشم و چند بار دیگه بعد از بهبودی جراحی بشم...یکی از دوستام همین عمل رو انجام داد و روز پنجم در سالن سینما داشت فیلم می‌دید...قرار بود دکتر "میر" من رو عمل کنه. بعداً فهمیدم که پسرش من رو عمل کرده و تازه در شأنش نبودم و عمل رو سپرده به دستیار پنجاه ساله‌ش!...هر جا اعتماد می‌کنی بکن ولی به اونایی که پدرشون مشهور بوده؛ نکن. خواستن و نتونستن...وقتی دکترم اخبار رو در روزنامه‌ها خوند و فهمید این بیمار خیابونی نبوده؛ دستپاچه شد و مصاحبه کرده و گفته گویا بیمارم شهرتی دارد و در خارج او را می‌شناسند...من باورم نمیشه دیگه بتونم روی پا وایسم و فیلم کار کنم. اون تو رو داغون کردند...شنیدم مهران مدیری با دکترها شوخی کرده ولی این رفتار تراژدیه نمیشه باهاش شوخی کرد چراکه پای جان یک انسان درمیونه.»

8 تیر: سفر به پاریس

با توجه به حضور عباس کیارستمی در منزل شخصی خود، اخبار کمی از این کارگردان به روی خروجی رسانه‌ها قرار می‌گرفت و به همین دلیل بسیاری از علاقمندان به او ابراز امیدواری می‌کردند که حال عمومی سازنده «طعم گیلاس» رو به بهبودی است، اما به ناگهان در تاریخ 8 تیر ماه، اعلام شد که عباس کیارستمی برای ادامه روند درمانی خود به فرانسه رفته است. این کارگردان بعد از حضور در کشور فرانسه به عنوان یکی از از اعضای آکادمی اسکار انتخاب شد.

14 تیر: عباس کیارستمی درگذشت

عباس کیارستمی تنها دارنده نخل طلای سینمای ایران، بعد از چندین ماه دست و پنجه نرم کردن با بیماری، شب گذشته در کشور فرانسه درگذشت. با انتشار خبر درگذشت این کارگردان پر افتخار، موج بی سابقه‌ای در فضای مجازی به وجود آمد و بسیاری از هنرمندان، سیاسیون و مخاطبان سینما، درگذشت عباس کیارستمی را تسلیت گفتند.

15تیر: کمپین پی‌گیری پرونده پزشکی

با گذشت چند ساعت از انتشار این خبر تلخ، کمپینی با عنوان پیگیری پرونده پزشکی عباس کیارستمی به وجود آمد. بسیاری از هنرمندان و اصحاب رسانه قصور پزشکان را عامل اصلی درگذشت عباس کیارستمی می‌دانند.

اما با انتشار خبر ایجاد تشکیل این کمپین، محسن تدین فر مدیر بیمارستان «جم» در پاسخ به شایعات موجود درباره قصور بیمارستان جم در قبال عباس کیارستمی گفت:«ما تمام اطلاعات پیرامون درمان عباس کیارستمی را در زمان حیات این کارگردان از طریق دانشگاه علوم پزشکی اطلاع رسانی کرده ایم. تمامی اطلاعات در دفتر دکتر رضا پایدار موجود است و هرکس ابهامی دارد می تواند از طریق روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی در جریان جزییات درمان ایشان قرار بگیرد.»

مدیرعامل بیمارستان جم در پاسخ به این پرسش که اگر شایعات افزایش یابد بیمارستان خود را ملزم به ارائه توضیحات بیشتر نمی داند، گفت:«همان زمان هم از طریق وزارت بهداشت توضیحات کامل ارائه شد و اطلاعات کامل همان است ما توضیح تازه ای نداریم.»