گوناگون

احوالی که نماز به واسطه ی آن کامل می شود

پارسینه: حالاتی که وسیله ی کمال نماز می شود و عقل به لزوم آن ها حکم می کند و شرایع ، پیروان خود را به مراعات آن ها امر نموده اند،شش حالت است: حضور، تفهم، تعظیم،هیبت،رجا و حیا.




مقصود از حضور قلب در نماز این است که قلب در هنگام نماز ، نزد نماز باشد ، نه مشغول به امر دیگری که او را از نماز غافل کند .همین مقدار که نمازگزار قلبش متوجه ظاهر احوال و اقوال نماز باشد در تحقیق حضور قلب کافی است.

اما حضور قلب انواع و اقسام مختلفی دارد .گاه می شود که قلب ،متوجه وجهی از وجوه نماز می شود مثل اینکه نمازگزار توجه به این امر پیدا کند که او در حضور خدا ایستاده است .همین احساس حضور در برابر ذات ذوالجلال، او را از حضور نزد هر فعل و قولی از افعال و اقوال نماز باز می دارد.
گاه می شود که انسان مقید و مشغول به تصحیح ادای حروف از مخرج آن و یا ادای کلمات به لحن عربی است.
گاهی مواظب این است که صورت افعال را صحیح به جا آورد.
گاهی فکرش متوجه معنایی از افعال و اقوال نماز می شود مثل اینکه در معنای تکبیر یا قیام و یا رکوع و یا غیر اینها به فکر فرو می رود و اشتغال به این فکر تا آخر نماز برایش باقی می ماند .اما بهترین و کامل ترین نوع حضور قلب این است که قلب نمازگزار در مقابل هر فعلی از افعال و هر قولی از اقوال نماز ، متوجه همان فعل و قول باشد و مراعات حضور پروردگارش را بنماید و متوجه باشد که این اعمال را در حضور او ادا می کند و تأمل و تفکر درباره ی جزیی از اجزای نماز ،او را از توجه به آن قسمت از نماز که مشغول انجام آن است باز ندارد و در هنگام انجام هر عملی یا ادای هر ذکری ، به فکر مخصوص به آن عمل یا ذکر مشغول باشد و بداند که در آن لحظه ، انجام آن قسمت از نماز و ادای آن ذکر از او خواسته شده و از خدا بخواهد تا او را کمک کند که آن قسمت را همانگونه که از او خواسته شده انجام دهد.
و این فن کامل ، آن حالت دوم را که تفهم باشد را نیز دربر دارد: زیرا فهمیدن و دریافتن معنای اقوال و افعالی که انسان در نماز به جا می آورد، عبارت از حضور قلب نزد آن اقوال و افعال است و برای کسی که در ابتدای راه است ،سزاوار است که معنای هر فعل و قولی را قبل از انجام آن اجمالاً در نظر آورد سپس شروع به انجام آن کند در حالی که فکرش متوجه حقیقت آن عمل یا قول است.

برای بیان کیفیت فهمیدن حقایق افعال و اذکار ،مقام دیگری است و مسأله ی مهم در تکلیف نمازگزار هم ، همین امر است و به واسطه ی آن است که اغلب آثار بزرگ که در این معجون الهی به ودیعه نهاده شده ، حاصل می شود.زیرا قلب با تفکر در این اسرار بزرگ و حالات عالی از صفات و مقامات رفیع معارف است که دگرگون و منقلب می شود و ترقی از پستی عوالم طبیعت به ملکوت اعلی برایش حاصل می شود .در این هنگام است که قلب انسان آماده ی دریافت حقایق قرآنی و اسرار عالم کون ، از اهل عالم ملکوت و یا مقامات بالاتر از آنها می شود و همین حالات است که نمازگزار را از فحشا و منکرات باز می دارد،گرچه بعضی از مراتب آن بدون این حالات هم حاصل می شود.
این درجه از فهمیدن و دریافتن ،خواه ناخواه آن امر سوم را که تعظیم باشد ، همراه خواهد داشت : زیرا تعظیم حالتی است که منشأ ان علم به عظمت ذات حق تعالی و حضور او در همه جا و قدرت او بر انجام آنچه بخواهد از رد و قبول و اکرام و توهین می باشد.


کتاب اسرارالصلوة شیخ جلیل القدر میرزا جواد ملکی تبریزی/ترجمه رضا رجب زاده/ص 182و183


ارسال نظر

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار