فیلم کاهانی یک فیلم غیراخلاقی شفاهی است!

تحریریه پارسینه - ماجرای توقیف فیلم «ارادتمند بهاره نازنین تینا»آخرین فیلم عبدالرضا کاهانی این روزها به بحث داغی در محافل سینمایی تبدیل شده است. از یک سو پس از خبر توقیف این فیلم، دبیر شورای پروانه نمایش خبر را رد می کند و از وارد شدن چند اصلاحیه به فیلم خبر می دهد و از سوی دیگر محمدحسین لطیفی عضو این شورا می گوید فیلم قابل نمایش نیست و اگر هم روی پرده رود یک هفته بیشتر دوام نخواهد آورد!

در بحبوحه همین تایید و تکذیب ها ضیاءالدین دری، عضو دیگر شورای پروانه نمایش حرف های عجیب و غریبی درباره دو فیلم «ارادتمند نازنین بهاره تینا» و «فروشنده» زده است که پس از انتشار در رسانه ها در اولین واکنش آن ها را جعلی دانست، اما به دلیل وجود داشتن فایل صوتی، نامه ای بلند بالا در این زمینه منتشر و از کاهانی و فرهادی غذرخواهی کرده است.

سید ضیاءالدین دری در ابتدای صحبت‌هایش با اشاره به این نکته که اعضای شورای پروانه نمایش نباید پاسخگوی تصمیماتشان باشند و حبیب ایل بیگی به عنوان مدیرکل اداره نظارت و ارزشیابی باید در این زمینه پاسخگو باشد به دیباچه، گفته فیلم کاهانی غیرقابل اکران است و این تنها نظر شورای پروانه نمایش نیست بلکه هر کس دیگری هم که فیلم کاهانی را ببیند به خوبی متوجه می‌شود که با توجه به معیارهای فیلم‌سازی در ایران این فیلم قابل نمایش در ایران نیست: «کاهانی می‌خواست کلک بزند و فیلمی که ساخته بسیار متفاوت از چیزی‌ست که روی کاغذ ارائه کرده بود. نمی‌دانم شاید پول مفتی داشته که این فیلم را ساخته چرا که مطمئن بوده این فیلم توقیف خواهد شد. چندین سال است که می‌خواهم فیلم بسازم اما سرمایه‌گذار ندارم. نمی‌دانم چطور عبدالرضا کاهانی می‌تواند پول ساخت این فیلم را پیدا کند و فیلمی بسازد که توقیف شود. البته ایشان دوستان زیادی دارد و از آدم‌های زیادی برای ساخت فیلم‌های‌اش پول می‌گیرد. برای مثال ایشان دوستان ورزشکاری مثل فوتبالیست‌ها دارند که برای فیلم‌هاشان سرمایه‌گذاری می‌کنند. حتی فیلمی را در فرانسه ساخته‌اند که هنوز به دست ما نرسیده و نمی‌دانیم که چطور و کجا قرار است به نمایش درآید. تمام این‌ها نشان می‌دهد که ایشان نگران اکران فیلم‌شان نیستند.»

دری با شاره به این نکته که «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» قطعا در هیچ دولتی، مجوز نمایش نمی‌گرفت از تعمدی بودن ساخت چنین فیلمی خبر داده: «یقین داشته باشید که صداقتی پشت این ماجرا وجود ندارد و الان هم شخص کارگردان هیچ صحبتی نمی‌کند و می‌خواهد خودش را پشت مطبوعات پنهان کند. حال آن‌که باید از او پرسید دلیل ساخت این فیلم چیست؟ اگر مرد است بیاید و حرف بزند. یعنی ما به اندازه کاهانی شعور نداریم؟ ما جلادیم و کاهانی فیلمسازی انقلابی؟ یقین داشته باشید که ساخت این فیلم تعمدی بوده و فیلمساز هدف دیگری را دنبال می‌کند.»

در فیلم کاهانی سه دختر برای مردها له له می زنند!

عضو شورای پروانه نمایش با اشاره به این نکته که دلیلی ندارد اعضای این شورا و مدیران سینمایی برای چنین فیلمی خودشان را زیر سوال ببرند و کارنامه خود را خدشه‌دار کنند، ندادن پروانه نمایش به «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» را قطعی دانسته و اضافه کرده: «اگر فیلمساز بخواهد کلک بزند با فیلمش برخورد خواهد شد. دیگر همه این را می‌دانند که نمی‌توان خط قرمزهای نظام را شکست. کسی که می‌خواهد در ایران فیلم بسازد باید اصول و قانون‌‌های جمهوری اسلامی را رعایت کند. مطمئن باشید تمام آن‌هایی که برای این فیلم سینه سپر کرده‌اند با دیدن فیلم عقب‌نشینی خواهند کرد. نظام حاکم بر کشور و قوانین ما اجازه پخش این فیلم را نمی‌دهد.»

او همچنین با اشاره به اینکه فیلم کاهانی هیچ ربطی به فیلم‌نامه‌ای که شورای پروانه ساخت مجوزش را صادر کرده ندارد این فیلم را مصداق بی اخلاقی شفاهی دانسته و گفته: «ایشان در سیناپس چند صفحه‌ای که ارائه کرده‌اند، موضوعی را مطرح کرد‌ه‌اند مبنی بر سه دختر مجرد که دنبال ازدواج هستند. این دلیل نمی‌شود که فیلمی ساخته شود که سه دختر به تصویر کشیده‌ شوند که برای مردها لَه‌لَه می‌زنند. فیلم کاهانی یک فیلم غیراخلاقی شفاهی است. به جرات نمی‌توان این فیلم را توی سینما همراه با خانواده دید. سانسور در تمام دنیا وجود دارد. در سینمای آمریکا فیلم‌ها درجه سنی دارند و به بهانه آموزش مسائل بهداشتی به بچه‌های در آستانه سن بلوغی موضوعاتی را نشان می‌دهند. در سینمای ایران هم این مسائل وجود دارد، اما شوخی با این مسائل و نشان دادن کاندوم در مدرسه و به سخره گرفتن این موضوعات کار درستی نیست.»

دری معتقد است ساختن فیلمی مثل «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» باعث می‌شود تمام رشته‌های اعتمادی که در این سال‌ها بین سینماگران و ارشاد ایجاد شده از بین برود: «کاهانی با ساخت این فیلم قصد زیرآبی رفتن را داشته است. سال‌ها سینماگران جنگیدند تا موفق شدند، ارشاد را راضی کنند که برای صدور پروانه نمایش، فقط سیناپسی را تحویل شورا بدهند. تا قبل از این، سینماگران باید فیلمنامه کامل را تحویل می‌دادند و با هر ممیزی، دوباره باید فیلمنامه را بازنویسی می‌کردند و روزها در صف می‌ایستادند تا مجوز بگیرند! حال کارگردان‌هایی مثل کاهانی با ساخت فیلمی که تار و پودش غیرقابل نمایش است، اعتماد را از بین می‌برند و ما را به سال‌های قبل باز می‌گردانند! سال‌ها جنگیدیم تا این شرایط را درست کنیم و بتوانیم موقعیتی را درست کنیم که ارشاد با اعتماد به فیلمساز، حاضر شود در ازای چند صفحه سیناپس مجوز ساخت را صادر کند. کارگردان‌هایی مثل کاهانی به کل سینماگران ضربه می‌زنند!»

چطور فیلمی را که ندیده اید این طور نقد می کنید؟

اما بخش جالب صحبت های دری اینجاست که او انتقادهایش را در حالی به فیلم کاهانی وارد کرده که به گفته خودش فیلم را هنوز ندیده است و انتقادهایش را بر پایه صحبت‌های لطیفی مطرح می‌کند: «من در جلسه غایب بودم و نتوانستم فیلم را ببینم، اما محمدحسین لطیفی همه‌چیز را برایم تعریف کرد. لطیفی فیلم را دیده و وقتی با ایشان حرف می‌زدم، می‌گفت: تمام اعضای شورا، معتقد بودند که این فیلم را نمی‌توان نمایش داد. گاهی مواقع، می‌توان با یکی دو مورد ممیزی و یا حذف یکی دو دیالوگ، مشکل فیلم را برطرف کرد. اما در مورد این فیلم، موقعیت تصویر شده طوری‌ست که نمی‌توان با سانسور و حذف چند دیالوگ و یا چند صحنه فیلم را نمایش داد. فیلم بارها از فیلمنامه خارج شده و به بی‌راهه رفته است. من با نیت خیر فیلم‌ها را می‌بینم و دوست ندارم فیلمی توقیف شود؛ دوست دارم تمام فیلم‌ها پروانه نمایش بگیرند، اما شک نکنید این فیلم غیر قابل اکران است!»

صحبت‌های دری اما با واکنش تند سعید خانی تهیه کننده مواجه شده است. او در این خصوص گفته: «آقای دری، چطور ممکن است فیلمی را که ندیده‌اید، این‌طور نقد کنید؟! مگر ممکن است بدون دیدن یک فیلم، آن را نقد کرد و در موردش نظر داد؟! من صحبت‌های ایشان را تکذیب می‌کنم و در موقعیتی مناسب به تمام اتهامات وارد شده به این فیلم و عواملش پاسخ خواهم داد.»

آقای فرهادی راستش را بگو در خانه ات قمرالملوک گوش می دهی!؟

اما صحبت های دری حاشیه مهم دیگری هم دارد و آن اظهار نظر او در خصوص فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی است.

به تازگی خبری رسید مبنی بر اینکه صدای «قمر الملوک وزیری» که در بخشی از فیلم «فروشنده» مورد استفاده قرار گرفته با اصلاحیه مواجه شده، اصلاحیه‌ای که پس از صدور پروانه نمایش به فیلم وارد شده است، البته این خبر هنوز به شکل رسمی تایید یا تکذیب نشده اما همین مسئله گویا برای تاختن دری به فرهادی و سینمای‌اش کافی بوده است: «من سینمای کاهانی و آثار او را بیشتر از آثار فرهادی می‌پسندم. کاهانی را مقتدرتر از فرهادی می‌دانم. کاهانی می‌توانست فرهادی سینمای ایران باشد اما… آقای فرهادی فقط شما بلدید ادای دین بکنید؟ چه اصراری به پخش صدای قمرالملوک در فیلم‌تان دارید؟ هیچ‌کس بجز شما بلد نیست ادای دین کند؟ کیومرث پوراحمد، در فیلم «کفش‌هایم کو؟» به تمام خواننده‌‌های قدیمی ادای دین کرد اما که چی؟ سینما جای این حرف‌ها نیست. آقای فرهادی، جان بچه‌ات راستش را بگو؛ شما توی خانه قمرالملوک گوش می‌کنید؟ برای مثال جایی از فیلم از ساعدی صحبت می‌شود. فرهادی در مصاحبه‌ای می‌گوید: «ساعدی، آرتور میلر ایران است…» آخر این دو نویسنده چه ربطی به هم دارند؟ ساعدی یک آدم چپ بود که داستان‌هایش کپی‌برداری بود. داستان‌های خارجی را ایرانیزه می‌کرد. البته ساعدی آدم خوبی بود. این‌ها چیزی جز تعارفات نیست و برای فراهم کردن موقعیت در خارج از ایران است. غیر از این است که این کار را برای پیدا کردن جایگاه بین اپوزیسیون انجام می‌دهید. این‌ها چیزی جز ژست نیست و اگر قانونی وجود دارد باید برای تمام فیلمسازها باشد؛ نه فقط برای فرهادی…»

نکته جالب اینجاست که دری با همه انتقادهایش به فیلم فرهادی این فیلم را پرفروش می‌داند: «فیلم «فروشنده» در سلیقه من نیست و دوستش ندارم، هرچند مطمئنم با جو تبلیغاتی که برای فیلم راه افتاد، می‌تواند حدود ۱۰ میلیارد فروش داشته باشد، اما اصول فیلمسازی فرهادی را دوست ندارم زیرا از مد افتاده است و حرف تازه‌ای برای گفتن ندارد!»

عذرخواهی کارگردان «کلاه پهلوی»!

تمام این حرف های عجیب و غریب، ضیاءالدین دری کارگردان مجموعه نه چندان موفق «کلاه پهلوی» را مجبور به عذرخواهی کرده است و نکته جالب این عذرخواهی خصوصی دانستن صحبت هایش با یک خبرنگار است. در ادامه متن این نامه را می خوانید:

«به نام داناى كل

در پىِ انتشار گسترده مصاحبه منتسب به اينجانب سيد ضيأ الدين درَى با خبرنگار ديباچه ، جهت تنوير افكار عمومى و همه عزيزانى كه نسبت به موضوع حساسيت به خرج داده اند مراتب ذيل را به آگاهى مى رسانم .

١- اينجانب از همان ابتدا اعلام كردم كه مصاحبه نه مى كنم و اين مورد را طى چهل و هفت دقيقه صحبت خود بارها تكرار كردم و حرف هايم جنبه راهنمايى داشته اند.

٢- ضبط گفتگو به اينجانب اطلاع داده نشد به شهادت فايل موجود صوتى. و طبق قوانين ضبط بدون اجازه هر مذاكره اى عملى غير قانونى است مگر آنكه طرف مذاكره راضى باشد .

٣- اينجانب به اصرار خبرنگار كه او را مثل فرزند خود براى شنيدن نظراتم كنجكاو يافتم پاسخ مى دادم چون كه قرار به انتشار نداشتيم .

طى بيش از سى سال حضور در سينما تا كنون سابقه نه داشته كه نسبت به اثرِ همكارانم اظهار نظر رسمى نمايم جز در مواردى كه موافق و مشوق بوده ام مثل تمجيد از فيلم باديگارد يا رستاخيز ... البته همه ما مى توانيم درباره كار همكارانمان به طور غير رسمى داراى نظر باشيم و خصوصى در محيط امن نظر كارشناسانه ارايه كنيم . من اين كار را هم به ندرت انجام داده ام .

٤- اينجانب در ابتدا اين اتفاق زشت را ناشى از يك تبانى تلقى كردم ، اما پس از تماس با سردبير محترم ديباچه و سوگند ايشان باور كردم كه يك اشتباه موجب اين فاجعه تلخ شده است ، در نتيجه با همه عصبانيت به سهم خودگذشت كردم .

٥- اينجانب فيلم آقاى كاهانى را نه ديده ام و حرف هايم شكل مثال داشته اند و نه قطعى و هيچ قضاوتى هم در آن دخيل نه بوده است . شايد فيلم را ببينم نظرم با شورا متفاوت باشد اما نظر اكثريت لحاظ مى شود . بنا به گفته سردبير ديباچه ساير رسانه ها در تحريك آميزتر ساختن مطالب كوشيده اند .

٦- در هر حال طبيعى است كه مطالب ابتر و كوتاه شده و جهت دار تر انعكاس يافته اند كه تمايلى به باز نشر آن ندارم.

٧- اينجانب اگر چه ممكن است با برخى لحظات فيلم هاى آقای كاهانى موافق نه بوده باشم اما اسلوب و سبك ايشان را مى پسندم و اين را قبلا هم گفته ام .

٨- و اما اظهار نظرم درباره فيلم فروشنده- مشترى- همكار خوب و مهربانم اقاى فرهادى ديگر بيش از همه مطالب خصوصى بود و ايشان را مى ديدم حتما بيان مى كردم اما واقعا با وجود اينكه كمترين گناهى نه دارم از بابت رسانه اى شدن آن متاسف و مغموم هستم . اگر ولو به قدر يك سر سوزن چنين قصدى داشتم دلم نه مى سوخت . اصغر عزيزم من و شما فضا را مى شناسيم ، گاه وقايع نا خواسته هستند . من تو را تحسين مى كنم و اين خطاى ژورناليستى را بر من بى گناه به بخش تا همه به دانند كه ما چگونه انسان هايى هستيم . تا ببينمت .

٩- هم چنين از تهيه كننده محترم فيلم آقاى كاهانى پر تلاش هم بابت اين فاجعه نا خواسته دلجويي مى كنم و اميدوارم با سكوت هوشمندانه خود بر توقف اين وضعيت ناشايست مساعدت نمايند .

اين جانب ، تاوان اعتماد خود را به يك خبرنگار جوان كه عصر روز قدر به من مراجعه كرد و نه توانستم او را از خود برانم را به اين وسيله مى پردازم .

با احترام نسبت به همه : سيد ضيا الدين درّى »

حالا باید دید با وضعیتی که دری این روزها پیش آورده، شورای نمایش قرار است بر سر چنین مواضعی برای قلع و قمع فیلم ها بماند؟ آیا قرار نیست اعضای این شورا را افرادی با فکر باز و دید مثبت تر به سینماگران ایرانی به عهده بگیرند؟