نقل مکان فُقرای پایتخت نشین به بالای شهر!

تحریریه پارسینه- چهارشنبه گذشته خبر جالبی منتشر شد درباره آمار بالای فقیران ساکن بالای شهر که از سوی مدیرکل کمیته امداد امام خمینی(ره) استان تهران اعلام شده بود.

محسن ولیئی، با اعلام این خبر، آمار کل فقیران ساکن مناطق یک تا سه استان تهران را هزارو ۹۳۵ فرد اعلام کرد. بر این اساس در منطقه یک تهران ۳۲۶ فرد، در منطقه دو، هزارو ۳۳۷ فرد و در منطقه سه، ۲۷۲فردِ فقیر زندگی می کنند.

اما چه اتفاقی افتاده که برخی از افرادی دارای برچسب "مرفه بی درد" اکنون زیر پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) قرار گرفته اند؟ آیا فقرا به بالای شهر نقل مکان کرده اند یا پولدارانِ بالای شهر چوب حراج به زندگی خود زده اند که اکنون از عرش به فرش رسیده اند؟


نکته جالب در اعلام آمار کمیته امداد امام خمینی(ره) استان تهران، این است که اغلب این افراد به دلیل فوت شدن سرپرست خانوار، از کار افتادگی، طلاق و بیماری زیر پوشش کمیته قرار گرفته اند. دلایلی که برای ساکنان بالای شهر دور از ذهن به نظر می رسد.

برخی ساکنان شمالی پایتخت بخصوص مناطق یک تا سه فرهنگی خاصی دارند که گاه به نظر می رسد جدا از این آب و خاک، سرگرم زندگی روزمره ای هستند که آرزو و رویای دور خیلی ها است. زندگی در برجها و ساختمانهای آنچنانی، سوار شدن بر خودروهای لوکس، صرف غذا در رستوران هایی که خانواده هایی با درآمد متوسط حتی نمی توانند سالی یکبار در آنجا لحظاتی را برای خود ثبت کنند،فعالیت های ورزشی روزانه و ... تصویری کوچک از زندگی کسانی است که "مرفه بی درد" لقب گرفته اند.

اما لابه لای این مرفهان بی درد که در مناطق خاص در شمال پایتخت ساکنند، خانواده هایی نیز زندگی می کنند که زندگی بسیار معمولی و در سطح پایینی دارند. خانواده هایی که خانه پدری و بازمانده از اجدادشان برای آنها باقی مانده است یا به دلیل رکود اقتصادی و بلند پروازی های نابه جا ورشکسته شدند و تنها چیزی که برایشان باقی مانده خانه ای است که در آن شب را به صبح می رسانند.


در مناطق مرفه نشین، کارتن خواب و یا افرادی که زیر پل زندگی می کنند نیز به وفور مشاهده می شوند. به عنوان مثال زیر پل مدیریت از سمت سعادت آباد که عبور می کنی به وضوح کارتن خوابها و بی خانمان هایی را مشاهده می کنید که کنار زباله های تلنبار شده، سوله هایی از پس ماند بنام خانه برای خود ساخته اند و در آن زندگی می کنند و جالب است که شهرداری نسبت به جمع آوری و ساماندهی آن منطقه توجهی ندارد و با اینکه سالهای سال است رسانه ها در خصوص بزه، اعتیاد ، فروش مواد مخدر و ....در این مکان فریادهای زیادی زده اند، اما بجز برخوردهای مقطعی، هیچگونه اقدام اساسی در این خصوص انجام نپذیرفته است.

اما زندگی کارتن خوابها و معتادان بی شمار در بالای شهر، شاهدی بر این مدعاست که اختلاف و شکاف طبقاتی در جامعه کلان شهری همچون تهران به گودالی بزرگ برای متولیان امر تبدیل شده که ممکن است هر آن همه را به درون خود ببلعد. از سویی دیگر زندگی فقیران در این مناطق می تواند ناشی از تاثیر عوامل بسیار متنوع و گوناگونی باشد که در مجال این بحث نیست.

اینها همگی متاثر از جامعه سرمایه داری است که بی هیچ قیدو بندی در جامعه ایران برای سرپا ماندن، کسانی را که قدرت مالی و یا پشتوانه ای ندارند را نابود می کند. شاید بهتر باشد برای مقابله با این امر به برخی نظریات مارکس مبنی بر جامعه بی طبقه روی آورد.


آذرماه سال ۹۴ گزارش جالبی در مورد پتانسیل توسعه انسانی از شکاف طبقاتی در کشورهای مختلف دنیا منتشر شد که ایران در میان ۱۴۲ کشور در رتبه ۷۷ قرار داشت.

گزارش توسعه انسانی ۲۰۱۵ که بر پایه آمار و اطلاعات مربوط به سال ۲۰۱۴ تهیه شده بود نشان می داد توسعه انسانی ایران در چند سال گذشته نسبت به قبل از آن اندکی بهتر شده است. این در حالی است که نمره ایران از نظر شاخص توسعه انسانی در این سال نسبت به سال قبل از آن افزایش اندکی داشته است.

ایران در رتبه‌ بندی جهانی از نظر توسعه انسانی تغییری نداشته و در سال ۲۰۱۳ در جایگاه ۶۹ جهان از نظر توسعه انسانی قرار گرفت و در سال ۲۰۱۴ نیز جایگاه ۶۹ را حفظ کرد.

البته سازمان ملل در برآورد خود از وضعیت توسعه انسانی ایران در سال ۲۰۱۳ تجدید نظر کرده است. در گزارش توسعه انسانی ۲۰۱۴ رتبه جهانی ایران از نظر توسعه انسانی ۷۵ اعلام شده بود.

این در حالی است که در ایران طی چند سال گذشته به دلیل رکود اقتصادی و نبود منابع مالی هزاران واحد صنعتی و تولیدی تعطیل شده اند که این تعطیلی پیامدهایی چون افزایش بیکاری، افزایش سرخوردگی اجتماعی، رشد بزهکاری و مشکلاتی از این دست را در پی داشته است که با وجود حرف و شعارهای بسیار برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور، سیر صعودی تعطیلی کارخانه‌ها و کوچک‌تر شدن سفره کارگران ملموس است.

بر این اساس، کشف ضرورت‌ها و نیاز‌های جامعه، برای آنان که خود را نماینده مردم می‌دانند، نباید چندان دشوار باشد.اما اینکه چه وقت به شکل اساسی برای کم کردن این فاصله اقدام جدی و عملی صورت می پذیرد از مقوله حدس و گمان خارج است.