صدا و سیما مخاطبانش را از دست داد

گزارش - تحریریه پارسینه | روز گذشته خبری در رسانه‌ها منتشر شد که از شکایت شبکه قطری Bein به دلیل پخش غیر قانونی مسابقات جام ملت‌های اروپا از صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران حکایت می‌کرد. این شبکه مدعی شده است که رسانه ملی بدون پرداخت حق پخش این مسابقات، اقدام به پخش آن کرده است.



صداوسیما که این روزها با بحران مخاطب مواجه است، تنها حربه برای جذب مخاطبان از دست رفته خود را پخش مستقیم مسابقات فوتبال می‌داند. در طول این سال‌ها بسیاری از مسابقات لیگ‌های مختلف اروپا به صورت مستقیم از شبکه‌های «سه» و «ورزش» به روی آنتن می‌رود. اما صداوسیما برای رویداد‌های مهم فوتبالی نظیر جام جهانی، جام ملت‌های اروپا و کوپا امریکا حساب ویژه‌ای باز کرده است تا با توجه به مخاطبان بسیار زیاد این ورزش، بتواند از طریق جذب آگهی و اسپانسر وضعیت نابسامان مالی خود را هم بهبود بخشد. اما این مسابقات قطعا حق پخش‌های گوناگونی دارد. به طور مثال حق پخش زنده مسابقات فوتبال تعرفه خاصی دارد و پخش هایلایت‌ها و کلیپ‌های جذابی که از دل مسابقات بیرون می‌آید هزینه مخصوص به خود را می‌طلبد.



شاید خیلی از علاقمندان فوتبال به خاطر داشته باشند که در رقابت‌های مقدماتی جام جهانی 2014 زمانی که تیم ملی ایران در لبنان به مصاف این کشور رفت، تصاویر دریافتی با مشکلاتی مواجه شد و پخش این مسابقه ناتمام ماند. اما بعد از گذشت چند روز از این بازی مهم، مشخص شد که صداوسیما به خاطر مبلغ بالای حق پخش آن دیدار، از خیر پخش این بازی حساس گذشته بود.


بعد از بروز این اتفاق، عادل فردوسی پور در برنامه «نود» با دعوت از غلامرضا رفیعی مشاور حقوقی سازمان صداوسیما خواستار ارائه توضیحیاتی در مورد این قضیه شد. رفیعی که تلاش بسیار زیادی داشت تاعادل فردوسی پور را در رابطه با این موضوع قانع کند، علت اصلی عدم پخش بازی تیم‌ ملی فوتبال ایران با لبنان را اینگونه عنوان کرد: «در چهار سال گذشته و برای پکیج کلی مسابقات 4 میلیون دلار می دادیم، یکدفعه شد 40 میلیون دلار و با تخفیف می گویند 10 میلیون دلار. ما می گوییم فقط 5 میلیون دلار می دهیم که 25 درصد هم قیمت ها را بالا برده ایم.»



اما بعد از این گفتگوی جنجالی و دفاع عادل فردوسی پور از حق مردمی که به تماشای بازی‌های تیم ملی فوتبال ایران علاقمند هستند، بالاخره صداوسیما مبلغی که باید برای این پخش این مسابقات می‌پرداخت را واریز کرد و بازی‌های تیم ملی فوتبال ایران به شکل کامل به روی آنتن رفت.



اما با گذشت نزدیک به سه سال از عدم پخش مسابقه تیم ملی ایران با لبنان، صداوسیما قبل از مسابقات جام ملت‌های اروپا با افتخار اعلام کرد که حق پخش تمامی این مسابقات را خریداره کرده و بازی‌های یورو 2016 از دو شبکه «ورزش» و «سه » به روی آنتن خواهد رفت. این که صداوسیما مسابقات فوتبال را به شکل گسترده پوشش می‌دهد قابل تقدیر است و نشان می‌دهد که به علاقمندی اکثر اعضای جامعه روی خوش نشان داده و با خرید حق پخش این مسابقات می‌تواند تعداد مخاطبان خود را افزایش دهد و از نظر مالی هم اندکی اوضاع خود را سر و سامان بدهد.



اما همان‌گونه که پخش غیر قانونی و قاچاق محصولات سینمایی و نمایشی مورد انتقاد قرار می‌گیرد، قطعا پخش غیر قانونی مسابقات فوتبال، بدون پرداخت حق پخش آنها غیر قابل قبول است.



روز گذشته شبکه قطری Bein مدعی شد که برخی از شبکه‌های موریتانی، شبکه‌های الشروق تونس و الجزایر و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران اقدام به پخش غیر قانونی مسابقات جام ملت‌های اروپا کردند. این شبکه قطری از بزرگترین شبکه‌های تلویزیونی در خاورمیانه و شمال آفریقا است و حق پخش مسابقات یورو 2016 را خریداری کرده است و آنها به صورت زنده پخش می‌کند.

انتشار این خبر عجیب و شوکه کننده با سکوت مدیران سیما همراه شد و هیچ یک از مدیران سازمان و روابط عمومی رسانه ملی، نسبت به صحت این خبر واکنش نشان ندادند. به همین علت به سراغ حسین ذکایی دبیر شورای هماهنگی ورزش سازمان صداوسیما و تهیه کننده ویژه برنامه جام ملت‌های اروپا که این روزها با اجرای محمدرضا احمدی و رضا جاودانی از شبکه سه به روی آنتن می‌رود، رفتیم تا از صحت و سقم این قضیه با خبر شویم. ذکایی در پاسخ به این پرسش که آیا در برنامه‌ای که او تهیه کنندگی‌اش را به عهده دارد، مسابقات فوتبال به صورت غیر قانونی پخش می‌شود یا خیر به آی‌سینما گفت: «من در این رابطه اطلاعی ندارم و شکایت شبکه قطری از صداوسیما را از طریق روزنامه‌ها و شبکه‌های اجتماعی پیگیری کردم و دلیلی هم نمی‌بینم که در رابطه با این موضوع توضیحی بدهم. کار خرید بازی‌های فوتبال به عهده اداره کل حقوقی سازمان است و آنها باید در رابطه با این موضوع پاسخگو باشند.»

اما به غیر از مسئله حق پخش مستقیم مسابقات فوتبال، پخش برخی از کلیپ‌ها و تصاویر استفاده شده در برخی از برنامه‌های تلویزیونی نظیر هایلایت‌های بازی و مصاحبه با بازیکنان و مربیان حاضر در یورو 2016 به عنوان یکی از بحث‌های مناقشه برانگیز به حساب می‌آید. به طور مثال پخش قسمت‌های حساس و گل‌های به ثمر رسیده در لیگ برتر فوتبال انگلستان قیمت جداگانه‌ای دارد و شبکه‌های تلویزیونی موظف هستند برای پخش این قسمت‌ها به صورت تفکیک شده‌ای هزینه مضاعفی را به شبکه‌ای که انحصار این بازی‌ها را در اختیار دارد، بپردازند. به همین دلیل از ذکایی پرسیدیم کلیپ‌ها و قسمت‌های جذاب مسابقات یورو 2016 از چه شبکه‌های تامین می‌شود؟ اما این مدیر بلند پایه صداوسیما که از قضا علاقه زیادی به دیده شدن در قاب تلویزیون به عنوان مجری اخبار ورزشی را دارد، در پاسخ به این پرسش گفت: «دلیلی نمی‌بینم که درباره این قضیه توضیحی ارائه کنم و بگویم که متریال برنامه‌هایم را از کجا تامین می‌کنم! من موظف نیستم که به رسانه‌ها توضیح دهم که چگونه برنامه را تولید می‌کنم!»


ذکایی در حالی از ارائه این اطلاعات سر باز زد که ممکن است با شکایت شبکه قطری و محکومیت رسانه ملی، صداوسیما مجبور شود به این شبکه قطری جریمه پرداخت کند و قطعا ذکایی به این قضیه واقف هستند که برنامه سازی در سازمان صداوسیما به عنوان ارگانی که با بیت المال اداره می‌شود تفاوت بسیار زیادی با تولید برنامه در یک شبکه خصوصی دارد. ممکن است به دلیل پخش همان کلیپ‌ها و هایلایت‌هایی که از ویژه برنامه یورو 2106 به روی آنتن می‌رود، رسانه ملی مجبور به پرداخت جریمه شود و این مبلغ هم باید به نوعی از جیب تک تک افراد جامعه تامین شود.