دستِ بسته ی محیط زیست برای مقابله با ریزگردها

تحریریه پارسینه- ریزگردها و غباری که چندسالی است در جنوب کشور خصوصا در استان خوزستان سرگردان در هوا هستند موضوعی است که هر روز رسانه های خبری به عناوین مختلف به آن می پردازند و هر روز مسئولان، موضوع تازه ای را درباره این معضل بیان می کنند که گاه به نظر می رسد این گفته ها تنها توجیه و کم کاری است که رسانه ها از آن برای خوراک خبری خود استفاده می کنند.

اما گفت وگو با یک کارشناس و صاحب نظر در هر زمینه ای میتواند برخی ابهامات و گفته هایی از مسئولان که به نظر می رسد توجیهی غیرقابل قبول هستند را رمزگشایی کند.

آخرین خبری که در رابطه با ریزگردهای معلق در آسمان خوزستان که ستاره های شب را پنهان کرده است، گفته شده "تامل بر اوضاع عراق" است. چندی پیش گفته شده بود که برای رفع معضل ریزگردها باید تا آرام شدن جو ناآرام عراق تامل کرد زیرا در این شرایط نمی توان با کشور در حال جنگ برای رفع ریزگردها مذاکره کرد.

این در حالی است که اسماعیل کهرُم نیز به عنوان مشاورِ رییس سازمان محیط زیست و همچنین فعال محیط زیستی این گفته را تاکید کرد و به خبرنگار سایت تحلیلی و خبری پارسینه توضیح داد این صحبت که عمده این ریزگردها از عربستان و عراق وارد کشور می شود صحت دارد و کاری از سوی محیط زیست بر نمی آید.

به گفته کهرُم، سهم ایران در ایجاد این ریزگردها تنها ۱۵ درصد است. در حالی که ۸۵درصد این گردو غبارها از عربستان، عراق، سوریه، افریقای شمالی و ترکیه وارد ایران می شود.

جالب است که ۳۰ میلیون هکتار زمین بایر در عربستان سعودی، هشت میلیون زمین بایر در عراق، وجود دارد که عامل اصلی ورود ریزگرد به ایران هستند.

اما این فعال محیط زیستی همچنین تاکید کرد که با توجه به روابط تیره سیاسی ایران با برخی کشورها و شرایط کشورهای همسایه مانند عراق و سوریه که در جنگ و ناامنی هستند، مذاکره در مورد ریزگردها بی معنا است چرا که دغدغه جنگ از ریزگردها که البته خود عامل بیماری و مسائل دیگر هستند اهمیت بیشتری دارد و در این شرایط تنها باید منتظر ماند.

به گفته کهرُم اگر همسایه های ایران کشورهایی مانند امریکا، فرانسه و یا انگلیس بودند قطعا خود برای برطرف کردن ریزگردها اقدام می کردند اما به نظر می رسد که کشورهای همسایه غیر از دو کشور درگیر در جنگ برایشان این معضل چندان اهمیتی ندارد.

البته بنا به گفته کهرُم ایران میتواند در سهم ۱۵ درصدی خود ازایجاد ریزگردها جلوگیری کند که راه کار کوتاه مدت و بلند مدت پیش روی آن است.

مالچ پاشی در زمین های بایر داخلی که راه کاری کوتاه مدت است و باید هر پنج سال یک بار تمدید شود. و همچنین راه کار بلند که به جای راه سازی و عملیات عمرانی که میتوانند برای مدتی تعطیل شوند، دولت به فکر جنگل سازی و آب ریزی در تالاب ها باشد.

بر این اساس از جمله مهترین تالاب هایی که در خوزستان میتواند به کاهش ریزگردها کمک کند، تالاب "هورالعظیم" است که ۴/۳ (سه ممیز چهار) آن در عراق است و ایران به آن دست‌رسی ندارد و بخشی که در خاک ایران است نیز در دست استخراج‌گـَران نفت است که برای دست یابی به چاه نفت باید تالاب خشک می شد.

هورالعظیم بزرگ‌ ترین تالاب استان خوزستان و یکی از بزرگ‌ ترین تالاب‌های ایران است. لاب در مرز ایران و عراق واقع شده و حدود یک سوم این تالاب در ایران و مابقی آن در کشور عراق است. این تالاب از دیدگاه منابع جانوری و گیاهی بسیار غنی است، هر چند که این منابع در حال حاضر با نابودی روبه ‌رو است. این تالاب از آب‌های اضافه رود کرخه، دویرچ و بخشی از آب‌های اضافه اروندرود تشکیل شده‌است.

اما جالب است که معضل ریزگردهای جنوب ایران جنبه بین المللی پیدا کرده است، به طوری که در دی ماه سال 94 نماینده دایم ایران در سازمان ملل متحد آن زمان اعلام کرده بود که قطعنامه پیشنهادی ایران با اجماع کلیه کشورها در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مورد مقابله با ریزگردها به عنوان یک چالش و معضل جهانی تصویب شد.

قطعنامه مقابله با ریزگردها قطعنامه جدیدی بود که برای اولین بار در این مجمع مطرح و با اجماع مورد تصویب قرار گرفت . با تصویب این قطعنامه مساله ریزگردها و اثرات منفی این پدیده در کشورهای متاثر از آن مورد شناسایی جهانی قرار گرفت .

پدیده ریزگردها طی سال های اخیر تبدیل به یک مشکل جدی برای تعدادی از کشورهای منطقه غرب آسیا از جمله جمهوری اسلامی ایران شده است. مردم ایران در بسیاری از استان های کشور از این پدیده رنج می برند. ریزگردها در چند سال اخیر همواره تاثیر عمیقی بر زندگی روزانه مردم کشورمان داشته است. این پدیده علاوه بر تاثیرات آن بر سلامت مردم، خسارت های جدی اقتصادی و زیست محیطی را بر ایران وارد کرده است .

مقابله با این پدیده به دلیل ابعاد مختلف آن از ظرفیت یک کشور خارج است و مستلزم همکاری های منطقه ای و بین المللی به خصوص مشارکت سازمان ملل متحد است. براین اساس، پیش نویس قطعنامه مقابله با ریزگردها به ابتکار جمهوری اسلامی ایران مطرح و مورد حمایت کشورهای در حال توسعه به خصوص کشورهای غرب آسیا قرار گرفت .

حال باید دید که قطعنامه بین المللی چه کمکی بر کاهش و از بین رفتن این ریزگردها خواهد داشت.